Kürt tarihi

Kürt tarihi, Ortadoğu'da yaşayan İranî bir etnik grup olan Kürtlerin yaşadığı coğrafi bölge olan Van Gölü ve Urmiye Gölü'nün güneyindeki dağlık bölgelerdeki tarihini içerir. Çoğunlukla Türkiye Kürtleri Kürt dilerinden biri olan Kurmançça'yı, Kuzey Irak Kürtleri Sorani'yi ve son olarak İran'da yaşayan Kürtler Kelhuri'ceyi konuşmaktadır.

Klasik Antik Çağ'ın Karduya'lıları gibi, Kürtlerin öncül popülasyonlarına ilişkin çeşitli hipotezler vardır. İslami yönetim altında bilinen en eski Kürt hanedanları (10. ila 12. yüzyıllar) Hasnaviler, Mervaniler, Revvâdîler, Şeddâdîler ve ardından Selahaddin Eyyubi tarafından kurulan Eyyubiler'dir. 1514 Çaldıran Savaşı, Kürtlerin Osmanlılarla ittifak yapması ve Doğu Anadolu'da Kızılbaş isyanları sonrası boşaltılan bölgelere Sünni Kürtlerin yerleştirilmesi açısından Kürt tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır.^[1] 1597 tarihli Şerefname, Kürt tarihinin ilk yazılı kaydıdır. 20. yüzyıldaki Kürt tarihi Türkiye, İran, Irak ve Suriye'de yaşayan Kürt grupları arasında şekillenmişse de kısmi özerkliğe sahip Uyezd yönetimi ve IKBY, Kürtler tarafından yönetilen yapılardan bazıları olmuştur.

İslami Dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Kürtler İslamiyet’in doğuşu yıllarında Bizans İmparatorluğu ve resmî dini Zerdüştlük olan Sasani İmparatorluğu arasında parçalanmış durumdaydılar.

Kürtlerin kitlesel olarak İslamiyet'le tanışmaları Halife Ömer döneminde olmuştur.^[2]^[3]

İslam ordusu hicretin 18. yılında Kürdistan coğrafyasını fethetmesiyle çok azı hariç Kürtlerin büyük bir kısmı İslamiyeti kabul edip Müslüman olmuşlardır.^[4]^[5]

Modern dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Kürtlerin 20. yüzyılda kurdukları de facto devletler kısa süre içinde yıkılmıştır.

20. yüzyılda kurulan Kürt devletleri;

Günümüz[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak'taki Kürtler, 20. yüzyıl boyunca özerklik veya bağımsızlık için hareketlerde bulundular. Bunun sonucunda Irak Kürtleri, Saddam yönetimindeki Irak tarafından Araplaştırma politikasına ve, Halepçe Katliamı gibi, katliamlara maruz kaldılar. Molla Mustafa Barzani ve Saddam Hüseyin arasında 1970 yılında yapılan anlaşma sonucu özerk yönetim kuruldu. 1974'te Saddam Hüseyin tarafından özerklik kaldırıldı ve Kürtler tekrar isyan etti. 1991 yılında tekrar, Kürtler tarafından bölgede tek taraflı özerklik ilan edildi.

Suriye[değiştir | kaynağı değiştir]

Arap Baharı ile başlayan Suriye İç Savaşında Kuzey Suriye bölgesinin yönetimini YPG (Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin askeri kanadı) ele geçirdi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Gzt (4 Eylül 2021). "Yavuz Sultan Selim'in Kürt politikası". Gzt. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.
^ Biçer, “ İslam Tarihi Kitaplarında Kürtler Hakkındaki Rivayetler”, sh. 78
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.
^ Adnan Demircan, Kürtler (Toplum, Din ) s. 209
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

A Brief Survey of the History of the Kurds25 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Kendal Nezan, President of the Kurdish Institute of Paris.
Yezidism: historical roots 9 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., International Journal of Kurdish Studies, January 2005.
The forced conversion of the Jewish community of Persia and the beginnings of the Kurds 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Encyclopaedia of Kurdistan KURDISTANICA
Deportations, part III. In the Islamic Period10 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopaedia Iranica.
https://www.ancient.eu/Mitanni 30 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Gzt (4 Eylül 2021). "Yavuz Sultan Selim'in Kürt politikası". Gzt. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022.

[2] Biçer, “ İslam Tarihi Kitaplarında Kürtler Hakkındaki Rivayetler”, sh. 78

[3] "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2016.

[4] Adnan Demircan, Kürtler (Toplum, Din ) s. 209

[5] "Arşivlenmiş kopya". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Ülkelerine göre Kürtler
Geleneksel Kürt bölgeleri	Sovyetler Birliği · Azerbaycan · Ermenistan · Gürcistan (Yezîdîler) · İran · Irak · Suriye · Türkiye
Orta Doğu	Filistin · İsrail (Yahudiler) · Lübnan · Ürdün
Asya	Japonya · Kazakistan · Pakistan · Türkmenistan
Avrupa	Almanya · Birleşik Krallık · Finlandiya · Fransa · Hollanda · İsveç · Rusya · Yunanistan
Amerika	ABD · Kanada
Okyanusya	Avustralya · Yeni Zelanda
İlişkiler	Ermeni-Kürt ilişkileri
İlgili maddeler	Kürdoloji · Kürtlerin kökeni · Kürt tarihi · Kürt diasporası

Kürt tarihi nedir?, Kürt tarihi anlamı nedir?, Kürt tarihi ne demektir?