III. Reich'in Korku ve Sefaleti
Furcht und Elend des Dritten Reiches
Oyunun Almanca basılmış bir afişi
Yazar	Bertolt Brecht
İlk gösterim	21 Mayıs 1938
İlk gösterildiği yer	Paris
Ülke	Almanya, Fransa
Orijinal dil	Almanca
Konu	Almanya'da nasyonal sosyalizmin yükselişi
Tür	Dram

III. Reich’in Korku ve Sefaleti (Almanca: Furcht und Elend des Dritten Reiches), Alman yazar Bertolt Brecht'in 1935 ile 1943 yılları arasında,sürgünde iken yazdığı bir oyunudur. Türkiye'de ilk olarak 1971 - 1972 döneminde (AST) Ankara Sanat Tiyatrosu’nda Zehra Kurttekin çevirisi ve Yılmaz Onay rejisi ile "Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti" adıyla sahnelendi. Ankara'da dört kez oynanan oyun, beşinci kez Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerine oynanırken, Ankara Sıkıyönetim Kumandanlığı'nın 4 Nisan 1972 tarihli bildirimi ile yasaklandı.

Yazılışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Margarete Steffin ve Brecht, 1934 yılından itibaren Nazi Almanyası'na ait basından ve görgü tanıklarından malzeme toplamaya ve yaşanan günlük olayları not almaya başladılar. 1937 yılı başlarına gelindiğinde beş sahne Korku (Die Angst) başlığıyla hazırdı. Mayıs 1938 tarihinde 25 sahne yazılmıştı. Sekiz sahnenin ilk gösterimi 21 Mayıs 1938'de, Paris'te yapıldı. 1938 haziranında sahne sayısı 27'ye çıktı. Brecht sahnelerin birleştirilmesi işine "Montaj" adını vermişti. Kendi geliştirdiği sanatsal bir yöntemle ve ortaya çıkan yeni koşullara göre sahneleri birleştiriyordu. 1942 - 1943 yılları arasında, The Private Life of the Master Race başlıklı yeni bir sahne eklenerek, Amerika için hazırlanan oyun ortaya çıktı. (Çeviri Eric Bentley tarafından yapılmıştı.) Oyun, savaşın sona ermesinden bir ay sonra, 1945 haziranında New York ve Kaliforniya Üniversitesi'nde oynandığında çok fazla ilgi görmedi.^[1] 1996 yılında Caspar Neher'den geriye kalanlar arasında, Kasım 1946 tarihinde yazılmış bir sahne daha bulundu.^[2]

İçerik[değiştir | kaynağı değiştir]

Brecht, Heinrich Heine'nin Almanya. Bir Kış Masalı adlı eserinden esinlenerek, oyunu Almanya. Bir Dehşet Masalı olarak adlandırmak istiyordu. 1938 yılında başlığın Bir Almanya Resmi Geçidi olmasını düşündü. Sonuçta oyunun adının Balzac'ın eseri Dalkavukların İhtişamı ve Sefaleti - Glanz und Elend der Kurtisanen gibi olmasına karar verdi.

Kısa bir şiirle başlayan sahnelerde, Almanya'nın günlük yaşamındaki nasyonal sosyalizm anlatılıyordu. Sahnelerin birbirleriyle bağlantısı yoktu. Her sahnede farklı bir başrol vardı. Bütün sahneler, nasyonal sosyalist ideolojinin, insanların yaşam alanına nasıl girdiğini anlatıyordu. Örneğin Adalet İşleyişi- Rechtsfindung sahnesinde, üç SA subayına karşı açılan bir ceza davasında hakim, kimse kendisine ondan beklenenin ne olduğunu söylemediği için, ne yapacağını bilememektedir. Durum apaçık ortada olmasına rağmen, dava komik bir oyuna dönüşür. Sonuçta hakimin kafası öyle bir karışır ki, karar vermeye kolunun altında, dava dosyası yerine adres defteri ile gider. Muhbir - Der Spitzel sahnesinde, düzene karşı biraz eleştirel konuştukları için, oğullarının kendilerini ihbar etmesinden korkan anne ve babanın korkuları anlatılır.

Sahneler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Halk Birliği (Volksgemeinschaft)
• İhanet (Der Verrat)
• Tebeşir İşareti (Das Kreidekreuz)
• Halka Hizmet (Dienst am Volke)
• Adalet İşleyişi (Rechtsfindung)
• Meslek Hastalığı (Die Berufskrankheit)
• Fizikçiler (Physiker)
• Yahudi Kadın (Die jüdische Frau)
• Muhbir (Der Spitzel)
• Siyah Pabuçlar (Die schwarzen Schuhe)
• Çalışma Kampı (Arbeitsdienst)
• İşçilerin Saati (Die Stunde des Arbeiters)
• Sandık (Die Kiste)
• Enternasyonal (Die Internationale)
• Serbest Bırakılan (Der Entlassene)
• Seçim (Die Wahl)
• Yeni Elbise (Das neue Kleid)
• Kış Yardımı (Winterhilfe)
• İki Fırıncı (Zwei Bäcker)
• Çiftçi Hayvanına Yem Veriyor (Der Bauer füttert die Sau)
• Eski Muharip (Der alte Kämpfer)
• Dağ Öğretisi (Die Bergpredigt)
• Parola (Das Mahnwort)
• Almeria'nın Bombalandığı Kışlalarda Duyuluyor (In der Kaserne)
• İş Sağlamak (Arbeitsbeschaffung)
• Zehirli Gaza Karşı Ne? (Was hilft gegen Gas)
• Halk Oylaması (Volksbefreiung)
• Duygu İkamesi (Der Gefühlsersatz)
• Bataklık Askerleri (Moorsoldaten)

Temsiller[değiştir | kaynağı değiştir]

• Oyunun sekiz sahnesi 21 Mayıs 1938 tarihinde Paris'te %99 (Alt başlık: Üçüncü Reich'dan Resimler) başlığı ile oynandı. Bu prömiyeri Slatan Dudow yönetti.
• Amerika'da ilk oynanışı: 7 Haziran 1945 Berkley. (Henry Schnitzler'in 17 sahnelik çalışması Birleşmiş Milletler kuruluş kongresinde gösterildi.).^[3]
• İsveç'teki ilk gösterimi Kasım 1946'da yapıldı.
• Türkiye'deki ilk gösterimi 1971/72 sezonunda Ankara Sanat Tiyatrosu'nda Hitler Rejimi'nin Korku ve Sefaleti adıyla sahnelendi.^[4]

Yayınlanışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyun ilk olarak Malik Yayınevi tarafından 1938 yılında Prag'da basıldı. 1938 yılındaki politik durumlar nedeniyle 1938'in sonlarında basılı oyunun yok edildiği tahmin edilmektedir. Amerika'da Eylül 1944'te İngilizce yayınlandı. İlk Almanca basımı gene Amerika'da New York'ta yayınlandı. Oyun Almanya'da 1948 yılında Aufbau Yayınevi tarafından yayınlandı. Türkiye'de, 2000 yılında Yılmaz Onay çevirisi ile, Mitos - Boyut Yayınları tarafından yayınlandı.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]