Hâşim bin Abdümenâf

Haşim bin Abdümenaf (Arapça: هاشم بن عبد مناف‎; yaklaşık 464 - 497), İslâm Peygamberi Muhammed'in anne ve babasının ortak cetleri olan Mürre bin Kâ’b'ın oğlu Kusay bin Kilab'ın torunudur. Abdümenâf bin Kusay'ın oğlu, İslâm Peygamberi Muhammed bin Abdullah ile dördüncü Sünnî halifesi Ali bin Ebu Talib'in dedeleri olan Abdülmuttalib'in (Şeybe bin Haşim) babasıdır. Aynı zamanda Hâşimîler sülalesinin de isim babası olarak tanınır.

Hayâtı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hâşim doğduğunda ʿAbd Şems ile yapışık ikiz kardeş olarak doğmuştu. Babası Abd Menâf bin Kusayy'ın doğumlarından sonra Hâşim ile ʿAbd Şems'i kılıçla keserek birbirlerinden ayırdığı rivayet edilir^{[kaynak belirtilmeli]}. Asıl ismi, yönetici/hükümdar anlamına gelen Amr'dır, Kabe'ye gelen hacılara, hazırladığı ufalanmış ekmek ve et suyundan oluşan bir yiyeceği ikram ettiği için, "toz haline getiren, ufalayan" anlamına gelen "Hâşim" lâkabı verilmiştir. Soyu, Nuh tufanı sonrası Kabe'yi tekrar onaran İsmail Peygamber ve İbrahim Peygamber'e dayanmaktadır. Selma bint Amr adında Medine'li bir kadınla evlendi.

Kâbe'nin muhafızlığı görevini üstlenmiş olan Abd-i Menâf, kendi ölümünden sonra da bu vazifenin sürdürmesi için Haşim bin Abd Menâf'ı halef tâyin etmiştir.

İtibarlı bir tüccardı ve kendi zamanında Kureyş'in kervanlarının vergi ve diğer sorumluluklardan muaf olabilmesi için Bizans imparatoru ve Habeşistan kralı ile anlaştı. Sonuçta, Kureyş, Yemen'le, Suriye'yle, Ankara'yla, ekonominin canlı olduğu her yerle ticaret yapar hale geldi. Altı kız, dört erkek kardeşi vardır. Erkek kardeşleri: Abdişems bin Abdimenaf (Muâviye'nin büyük büyük dedesi), "Nevfel bin Abdimenaf", "Ebu Emr bin Abdimenaf" ve kendisinin varisi olan "Muttalib bin Abdimenaf".

Çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilinen dört erkek ve beş tane kızı vardır. Kızlarının isimleri bilinmemekle birlikte, erkeklerinki:

Şeybe bin Haşim (d. 497 - ö. 578) (Abdulmuttalib), (Hem Muhammed, hem Ali'nin baba tarafından dedesi)
Esed bin Haşim, (Ali'nin anne tarafından dedesi)
Ebuseyfe bin Haşim
Nazle bin Haşim

Haşimî-Emevî Düşmanlığının Kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

"Haşim bin Abd Menâf", İslâm Peygamberi Muhammed bin Abdullah ile birinci Şia imamı ve dördüncü Sünni halifesi olan Ali bin Ebu Talib'in büyük büyük dedeleri iken, Haşim'in ikiz kardeşi (kimilerine göre büyüğü) Abdişems bin Abdimenaf da Muâviye'nin büyük büyük dedesidir.

Abd Menâf bin Kusayy Kabe muhafızıydı, kendisinden sonra da bu göreve Haşim bin Abd Menâf'ı seçmiştir. O zaman Haşim'in ikiz kardeşi (kimilerine göre büyüğü) ʿAbd Şems'in oğlu Ümeyye, amcasının bu reisliğini kıskandı. Haşim'le müsabakaya kalktı. Fakat seçilen hakem, şeref müsabakasında Haşim'i üstün ilân etti. Mağlup sayılan Ümeyye bin Abdişems de elli deve vermeğe, on sene müddetle Mekke'den uzaklaşmaya mecbur tutuldu, O da gidip Şam'a yerleşti. Bu olay Haşimiler ile Emevîler'in (Ûmeyye Aşireti) aralarındaki düşmanlığın kökenini oluşturmaktadır.^[1]

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Şam'a yaptığı bir seferde Gazze'de (Filistin) 497'de ölmüştür.

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ İbn Esir, C:2, S:8

[1] İbn Esir, C:2, S:8

[1]

Haşim bin Abdimenaf ne demektir