Golem

Golem (İbranicedeki גּוֹלֶם gōlem kelimesinden Türkçeye geçmiştir), efsanelerde ruhu olmayan genelde kilden veya topraktan oluşturulan bir varlıktır.^[1] Orta Çağ’da tanrının isimlerinin veya sıfatlarının farklı şekillerde söylenmesi, bu kelimeleri oluşturan harflerin farklı şekilde dizilmesi veya bunların bir kağıda yazılarak yapılan muska ve tılsımlarla golem oluşturulmasına ilişkin birçok efsane doğmuştur.^[2] Bir Yahudi efsanesinin kahramanıdır, Talmud'da dem'in ruh üflenmeden önce bir golem olduğu yazılıdır.^[3]

Yahudi folklorunda golemler genellikle insan şekli verilmiş çamurdan yapılırlar. Ruhları yoktur, zekaları düşük seviyededir, ki Golem seviyesi İbranice’de "aptal" kelimesinden türetilmiştir גולם‎).^[3] Temel amacı yaratıcısını korumaktır. 17. yüzyıl Prag Musevileri arasında antisemitiklere karşı adaleti sağlayan doğaüstü "Prag Golemi" inancı yaygındı.^[4]

İnanışa göre haham Judah Loew Ben Bezalel tarafından kilden bir heykel yapıldı ve Musevi halkını koruması için canlandırıldı. Alnına emet (אמת, doğruluk) kelimesi yazıldı. Musevi halkını korudu ve zamanla güçlendi. Fakat cumartesi günleri golem’in çalışması yasaktı bu yüzden de alnından e harfi silinir böylece met (מת, ölüm) kelimesi kalırdı ve golem haraketsiz bir şekilde dururdu. Bir cumartesi e harfini silmeyi unuttular ve golem kontrolden çıkıp her şeyi yıkmaya ve insanlara zarar vermeye başladı. Böylece alnındaki tüm harfleri sildiler ve golem parçalara ayrılıp dağıldı. Parçalarını Prag'daki Altneu sinagogunun altındaki gizli bir odaya mühürledikleri söylenir.

Özellikle fantastik konulu kitap, bilgisayar oyunu ve rol yapma oyunu türlerinde golem’lere sıkça rastlanır. Genelde büyü ve tılsımlarla verilen emirleri yerine getirmesi için canlandırılır. Verilen emri yerine getirene kadar veya belirli bir zaman boyunca kalır ve sonra yok olur. Toprak, kaya, ağaç, ateş, demir, kan gibi çeşitli türleri vardır. Golem hangi maddeden yapılmışsa o şekilde adlandırılır (kaya golemi, demir golemi vb.) ve onun niteliklerine sahip olur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Strayer, Joseph Reese (1989). Dictionary of the Middle Ages. New York: Charles Scribner's Sons. ISBN 978-0684190730.
^ Bjork, Robert E. (2010). The Oxford dictionary of the Middle Ages. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198662624.
^ ^a ^b Goodman, Martin (2002). The Oxford handbook of Jewish studies. Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0199280322.
^ Dinar, Hasia (2021). The Oxford handbook of the Jewish diaspora. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190240943.

[StrayerOrtaçağSözlüğü-1] Strayer, Joseph Reese (1989). Dictionary of the Middle Ages. New York: Charles Scribner's Sons. ISBN 978-0684190730.

[OxfordOrtaçağSözlüğü-2] Bjork, Robert E. (2010). The Oxford dictionary of the Middle Ages. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198662624.

[YahudilikBilimi-3] Goodman, Martin (2002). The Oxford handbook of Jewish studies. Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0199280322.

[YahudiDiasporası-4] Dinar, Hasia (2021). The Oxford handbook of the Jewish diaspora. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190240943.

[1]

[2]

[3]

[4]

Golem nedir?, Golem anlamı nedir?, Golem ne demektir?

Golem nedir?, Golem anlamı nedir?, Golem ne demektir?

Golem

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]