Genç Oyuncular

Genç Oyuncular, 1957'de İstanbul'da üniversiteli ve liseli bir grup gençler tarafından kurulan ve 1963 yılında kapanışına kadar dönemin gençlik tiyatro hareketinde önemli rol oynayan amatör tiyatro topluluğu.^[1]

9 Ağustos 1957'de, on üç kişilik bir kadro ile kuruldu.^[2] İlk olarak özgün bir absürd metin olan "Tavtati Kütüpati"'yi sergileyen grubun etkinliklerini halk tiyatrosu kavramı biçimlendirdi.^[3] Zamanla ortaoyunu, seyirlik oyun, Karagöz kaynaklı geleneksel Türk tiyatrosu örneklerine ağırlık verdi. Topluluk, Türkiye'nin ilk tiyatro ve kültür şenliği olan Erdek Şenliği'ni düzenledi. 5. Erdek Şenliği'nden sonra dağıldı.^[4]

Kurucuları arasında Arif Erkin, Ergun Köknar, Aram Gümüşyan ve Atila Alpöge bulunur. İleride tanınmış profesyonel tiyatrocular olacak Mehmet Akan, Halit Akçatepe, Şevket Altuğ, Genco Erkal ve Yılmaz Onay gibi başka isimler de topluluğa katıldı. Bir kısım üyeleri profesyonel olarak tiyatroculuğa devam eden Genç Oyuncular kadrosu, Dostlar Tiyatrosu'nun ve Arena Tiyatrosu'nun çekirdeğini oluşturdu.

Topluluğun anıları 2007 yılında "Hayat Ağacında Tavus Kuşları, Genç Oyuncular" adıyla Atila Alpöge tarafından kitap olarak yayınlanmıştır (Mitos-Boyut Yayınları, Tiyatro / Kültür Dizisi).^[3]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de tiyatro alanında 1950'lerin sonunda başlayıp 1960'lı yıllarda hızlanan bir atılım dönemi yaşanmaktaydı. Türk tiyatrosunda geleceğin kimik önemli yazarlarının ilk ürünlerini verdiği ve pek çok önemli tiyatro insanının ilk defa sahneye çıktığı bu dönemde lise ya da üniversitedeki öğrenci kulüplerinde tiyatroya başlamış genç insanlar, amatör tiyatro toplulukları kurarak Eugene Ionesco, Samuel Beckett, Bertolt Brecht gibi yenilikçi yazarların oyunlarını sahnelemiş ve Güngör Dilmen, Turgut Özakman ve Sermet Çagan gibi yeni yerli yazarların oyunlarını sahneye koymuşlardır.^[4]

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Genç Oyuncular, daha önce lise veya üniversite tiyatrosunda birlikte çalışmış İstanbul Teknik Üniversitesi, Galatasaray Lisesi ve Amerikan Kız Koleji öğrencisi gençlerin bir araya gelmesi ile 1957 yılında kuruldu.^[4] İki yanında birer kuş duran halı motifi, karikatürist Yalçın Çetin tarafından topluluğun amblemi olarak tasarlandı.^[5]

İlk sahnelenişi 11 Kasım 1957'de Galatasaray Lisesi'nde gerçekleşen Tavtaki Kütüpati adlı oyun, topluluğun ilk oyunu idi. Tavtati Kütüpati, içinde bulundukları kapalı mekanın dışında bir dış dünyaları olmadığı izlenimini veren beş kişinin herhangi bir gelişim ümidi taşımadan anlamsızca var olmalarını sahneye taşıyan absürd bir oyundu. Hiç diyaloğu olmayan bir oyun (Kervan) gibi denemeler yapan topluluk zamanla geleneksel halk tiyatrosuna yöneldi. Ulusal bir tiyatronun gelenekten kopmaksızın gerçeklestirilecek bir anlayışla meydana getirilebileceğini savunan yazar Ahmet Kutsi Tecer'in de etkisiyle, topluluk geleneksel Osmanlı tiyatrosunun yeniden keşfine dayanan denemeler yaptı.^[4] Vatandaş Oyunu, Keloğlan, Büyücü Oyunu, Çürük Elma, Akçagüler ile Karagülmez topluluğun kendi ürettiği ve oynadığı oyunlardandır.

Genç Oyuncular, 1958 yılından itibaren her yıl Erdek Kültür Sanat Şenlikleri'ni düzenledi. İlk yıl tiyatro ağırlıklı olan şenlik, sonraki yıllarda farklı sanat dallarından etkinliklerle çeşitlendi. Grubun bir kısmının profesyonel oyunculuğa başlamasından sonra 1963 yılında topluluk kapandı ve Erdek Şenlikleri sona erdi.

Kurucular[değiştir | kaynağı değiştir]

Aram Gümüşyan
Arif Erkin
Atila Alpöge
Ayla Alpöge
Aysel Ataman
Beyhan Türer

Çetin İpekkaya
Ergun Köknar
Erol Ünal
Mardik Hekimoğlu
Özcan Dalkır
Sevil Akdoğan
Üstün Kırdar

Bazı oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

İskemleler
Ders
Kervan
Vatandaş Oyunu
Çürük Elma

Büyücü Oyunu
Keloğlan
Kiraz Çiçek Açıyor Aykırı Dal Üstünde
Bir Pazar Günü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Hızlan, Doğan. "59 Yıldır Gençler". Hürriyet gazetesi, 18 Aralık 2007. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ "Arif Erkin ile Söyleşi". Mimesis-dergi.org (Mimesis Dergi 6. Sayı, Kasım 1995). 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ ^a ^b "Hayat Ağacında Tavus Kuşları". Mitosboyut.com sitesi. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ ^a ^b ^c ^d Karaboğa, Kerem. "Absürd'den Geleneksel'e Genç Oyuncular Deneyimi: Tavtati Kütüpati ve Vatandas Oyunu" (PDF). Tiyatro Araştırmaları dergisi, Cilt 13, Sayı 13, Yıl: 2002. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
^ Akçura, Gökhan. "Genç Oyuncular Yaşlandı mı?". Gokhan Akçura Kişisel blogu, 20 Ocak 2008. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[hizlan-1] Hızlan, Doğan. "59 Yıldır Gençler". Hürriyet gazetesi, 18 Aralık 2007. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[mimesis-2] "Arif Erkin ile Söyleşi". Mimesis-dergi.org (Mimesis Dergi 6. Sayı, Kasım 1995). 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[mitos-3] "Hayat Ağacında Tavus Kuşları". Mitosboyut.com sitesi. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[kerem-4] Karaboğa, Kerem. "Absürd'den Geleneksel'e Genç Oyuncular Deneyimi: Tavtati Kütüpati ve Vatandas Oyunu" (PDF). Tiyatro Araştırmaları dergisi, Cilt 13, Sayı 13, Yıl: 2002. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[akcura-5] Akçura, Gökhan. "Genç Oyuncular Yaşlandı mı?". Gokhan Akçura Kişisel blogu, 20 Ocak 2008. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Genç Oyuncular nedir?, Genç Oyuncular anlamı nedir?, Genç Oyuncular ne demektir?