Gıda ışınlama

Gıda ışınlaması, gıda ve gıda ambalajlarını iyonlaştırıcı radyasyona maruz bırakma işlemidir. Gama ışınları, röntgen ışınları veya elektron demetlerini kapsayabilen iyonlaştırıcı ışıma, enerji kaynağı ile doğrudan temas etmeyen hedeflenen gıdadaki elektronları atomik bağlarından serbest bırakabilen (iyonlaşma) bir enerjidir.^[1]^[2] Radyasyon kaynağı olarak radyoaktif bir madde veya elektriksel yöntemler kullanılabilir.

Işınlama işlemi, ürünün raf ömrünü uzatarak, gıda kaynaklı hastalık riskini azaltarak, filizlenme veya olgunlaşmayı geciktirerek veya ortadan kaldırarak, gıdaları sterilize ederek ve böcek ve haşereleri kontrol ederek gıda güvenliğini artırmaya yardımcı olur.^[3]

Tıbbi etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Işınlama ile muamele edilmiş gıdaların tüketici algısı, diğer yollarla işlenmiş daha olumsuz olsa da, insanlar yiyeceğin radyoaktif veya mutasyona uğradığını düşündüğü için,^[4] bu düşünceler, ışınlamanın çalıştığı anlaşılan mekanizma ile aynı fikirde değildir. Gıdanın kendisi büyüyen bir canlı olmadığından ötürü ışınlama gıdayı anlamlı şekilde etkilemezken, işlem gıdada yer alan canlı bakterileri öldürür.

Ek olarak, tüm bağımsız araştırmalar, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve ABD Tarım Bakanlığı (USDA) ışınlanmanın güvenirliğini doğrulamaktadır.^[3]^[5]^[6]^[7]^[8]

Küresel durum[değiştir | kaynağı değiştir]

60'tan fazla ülke tarafından gıda ışınlamasına izin verilmektedir ve yılda 500.000 ton gıda ışınlanmaktadır. Yiyeceklerin nasıl ışınlanacağını belirleyen düzenlemeler ve ayrıca ışınlanmasına izin verilen yiyecekler ülkeden ülkeye büyük farklılıklar göstermektedir.

Avusturya, Almanya ve Avrupa Birliği'nin diğer birçok ülkesinde sadece kurutulmuş otlar ve baharatlar ışınlama ile ve sadece belirli bir dozda işlenebilirken, Brezilya'da tüm yiyeceklerin herhangi bir dozda ışınlanmasına izin verilir.^[9]^[9]^[10] ^[11]^[12]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Food irradiation : a technique for preserving and improving the safety of food. Geneva Albany, NY: World Health Organization WHO Publications Center USA distributor. 1988. ISBN 978-92-4-154240-1. OCLC 18763813.
^ "Food Irradiation" 1 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Canadian Food Inspection Agency. March 22, 2014.
^ ^a ^b Nutrition, Center for Food Safety and Applied. "Irradiated Food & Packaging - Food Irradiation: What You Need to Know". www.fda.gov (İngilizce). 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.
^ Conley, S.T., What do consumers think about irradiated foods, FSIS Food Safety Review (Fall 1992), 11-15
^ Diehl, J.F., Safety of irradiated foods, Marcel Dekker, N.Y., 1995 (2. ed.)
^ World Health Organization. Wholesomeness of irradiated food. Geneva, Technical Report Series No. 659, 1981
^ World Health Organization. High-Dose Irradiation: Wholesomeness of Food Irradiated With Doses Above 10 kGy. Report of a Joint FAO/IAEA/WHO Study Group. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1999. WHO Technical Report Series No. 890
^ World Health Organization. Safety and Nutritional Adequacy of Irradiated Food. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1994
^ ^a ^b "Food Irradiation Clearances". Nucleus.iaea.org. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014.
^ Deeley, C.M.; Gao, M.; Hunter, R.; Ehlermann, D.A.E. (2006), "Food Tutorial -The development of food irradiation in the Asia Pacific, the Americas and Europe", Tutorial, Kuala Lumpur, 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Şubat 2010
^ Kume, T. et al., Status of food irradiation in the world, Radiat.Phys.Chem. 78(2009), 222-226
^ Farkas, J. et al., History and future of food irradiation, Trends Food Sci. Technol. 22 (2011), 121-126

[FI-1] Food irradiation : a technique for preserving and improving the safety of food. Geneva Albany, NY: World Health Organization WHO Publications Center USA distributor. 1988. ISBN 978-92-4-154240-1. OCLC 18763813.

[2] "Food Irradiation" 1 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Canadian Food Inspection Agency. March 22, 2014.

[:12-3] Nutrition, Center for Food Safety and Applied. "Irradiated Food & Packaging - Food Irradiation: What You Need to Know". www.fda.gov (İngilizce). 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.

[Conley1992-4] Conley, S.T., What do consumers think about irradiated foods, FSIS Food Safety Review (Fall 1992), 11-15

[JFDiehl-5] Diehl, J.F., Safety of irradiated foods, Marcel Dekker, N.Y., 1995 (2. ed.)

[JECFI-6] World Health Organization. Wholesomeness of irradiated food. Geneva, Technical Report Series No. 659, 1981

[JSGHDI-7] World Health Organization. High-Dose Irradiation: Wholesomeness of Food Irradiated With Doses Above 10 kGy. Report of a Joint FAO/IAEA/WHO Study Group. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1999. WHO Technical Report Series No. 890

[WHO_Irr-8] World Health Organization. Safety and Nutritional Adequacy of Irradiated Food. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1994

[nucleus.iaea.org-9] "Food Irradiation Clearances". Nucleus.iaea.org. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014.

[IMRP2006-10] Deeley, C.M.; Gao, M.; Hunter, R.; Ehlermann, D.A.E. (2006), "Food Tutorial -The development of food irradiation in the Asia Pacific, the Americas and Europe", Tutorial, Kuala Lumpur, 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Şubat 2010

[Kume2009-11] Kume, T. et al., Status of food irradiation in the world, Radiat.Phys.Chem. 78(2009), 222-226

[Farkas2011-12] Farkas, J. et al., History and future of food irradiation, Trends Food Sci. Technol. 22 (2011), 121-126

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Gıda ışınlama nedir?, Gıda ışınlama anlamı nedir?, Gıda ışınlama ne demektir?