Roma Forumu (Latince: civitatem centrum: (Şehir Merkezi)) (Forum Romanum, Romalılar daha çok Forum Magnum olarak veya sadece Forum olarak adlandırmışlardır), Antik Roma'nın geliştiği merkez bölgesidir.^[1] Ticaret, iş, fahişelik, ibadet ve adaletin yönetimi burada gerçekleşmekteydi. Burası toplumsal ocağın olduğu yerdi. Kaldırım kalıntılarından anlaşılan, çevresindeki tepelerden aşınan çökeltilerin forumun seviyesini Cumhuriyet'in erken zamanlarından itibaren yükseltmeye başladığı görülmektedir. Asıl olarak bataklık bir zemin olan alan, Tarquins tarafından Cloaca Maxima ile kurutulmuştur. Hâlâ görülebilen en son traverten kaldırımı, Augustus'un yönetimi zamanındandır.

Forum içindeki yapılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Roma çağında kentsel alanların nasıl kullanıldığını açık bir şekilde göstermesi nedeniyle kalıntılar ünlü olmuştur. Roma Forumu aşağıdaki büyük anıtları, yapıları ve diğer antik harabeleri içermektedir:

• Castor ve Pollux Tapınağı
• Romulus Tapınağı
• Satürn Tapınağı
• Vesta Tapınağı
• Venus ve Roma Tapınağı
• Aemilia Bazilikası
• Julia Bazilikası
• Septimius Severus Kemeri
• Titus Kemeri
• Rostra, politikacıların Roma vatandaşlarına konuşma yaptığı yer.
• Hostilia Mahkemesi (Curia Hostilia), Roma Senatosu'nun yeri.
• Maxentius ve Konstantin Bazilikası
• Tabularium
• Antoninus ve Faustina Tapınağı
• Urbi Göbeği (Umbilicus Urbi)
• Sezar Tapınağı

Törensel bir yol olan Via Sacra, üzerinden geçerek Colosseum ile bağlar. İmparatorluğun son günlerinde, günlük işler için kullanımı bırakılıp dini bir yer olarak kalmıştır.

Forum içine eklenen son anıt Fokas Sütunu'dur.

Kazı ve koruma[değiştir | kaynağı değiştir]

8. yüzyılda Einsiedeln'dan (şu anda Almanya'da) adı bilinmeyen bir gezginin anlatışına göre Forum o devirde zaten parçalanmaya başlamıştı. Orta Çağlar boyunca, Forum Romanum'ın anısının devam etmesine rağmen, anıtları genellikle yıkıntılar altında gömülmüş bulunuyordu ve Capitoline Tepesi ve Colosseum arasındanki yer "Campo Vaccino" veya "sığır otlağı" olarak belirlenmişti. Papa V. Urbanus'in Avignon'dan 1367'de dönüşü, antik anıtlara olan ilginin artmasını sağlamıştır, kısmen ahlaki ibretleri ve kısmen uzun bir zamandan sonra Roma'da yapılmaya başlanılan yeni yapılara ek olması açısından. 15. yüzyılın sonlarında ressamlar Forum'da bulunan harabelerin resimleri çizmişlerdir, antika meraklıları 16. yüzyılda yazıtları kopyalamışlardır ve 18. yüzyılın sonlarında geçici bir kazı başlatılmıştır.

Bir kardinal düzenlemek için tedbirler almış ve yakınına Alessandrine semtini kurmuştur. Fakat 1803 yılında Septimius Severus Kemeri'nin döküntülerini açığa çıkarmaya başlayan Carlo Fea ve Napolyon yönetimi altındaki kazı bilimciler tarafından yapılan bu kazı ancak Forum'un girişini açığa çıkarma işini başlatabilmiş ve ancak 20. yüzyılın başında tamamen kazılabilmiştir.

Şu anki durumunda, Roma'nın önceki harabeler üzerine yapı yapma geleneği nedeniyle birkaç yüzyıla ait kalıntılar beraber olarak gösterilmektededir.

Roma'da bulunan diğer forumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehirde bulunan diğer foralar; çoğunluğunun kalıntıları, bazılarının ise önemli bir seviyesi günümüze kadar gelmiştir.

• Bunlardan en önemlileri birkaç büyük imparatorluk foralarının oluşturduğu Roma Forumu içinde oluşturduğu komplekstir: Iulium Forumu, Augustus Forumu, Transitorium Forumu (ayrıca: Forum Nervae) ve Trajan Forumu. Mussolini devrinden plancılar, Orta Çağ'a ve Barok tarzına ait birçok eseri kaldırmış ve İmparatorluk Forası ile Forum arasına Via dei Fori Imperiali yolunu yapmışlardır.
• Boarium Forumu sığır ticaretine adanmıştır. Palatine Tepesi ve Tiber nehri arasında yer alır.
• Holitorium Forumu şifalı ot ve sebzelere ticaretine adanmıştır,Capitoline Tepesi ve Servian duvarları arasında yer alır.
• Piscarium Forumu balık ticaretine adanmıştır, Capitoline tepesi ve Tiber nehri arasında yer alır, şu anki Roman Ghetto bölgesi.
• Suarium Forumu domuz ticaretine adanmıştır, Martius Yerleşkesi'nin kuzeyindeki kışlaların yakınındadır.
• Vinarium Forumu şarap ticaretine adanmıştır, Aventine Tepesi ve Tiber arasında "quartiere" Testaccio olarak bilinen bölgede bulunmaktadır.
• Başka çarşılarda bilinmektedir fakat açık bilgi eksikliğinden veya kazı yerlerinin çokluğundan dolayı tam olarak teşhis edilememişlerdir. Bunların yanında Cuppedinis Forumu, birçok çeşit malın genel satışı için kullanılmaktaydı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Roma Forumu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• "The Digital Forum", yaklaşık 400 yıllarındaki Roma Forumu'nun 3B yeniden yapılandırılması
• Roma Forumu16 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sana panorama ve fotoğraf galerisi
• "Forum Romanum", ThinkQuest sitesi
• Christian Hülsen: The Roman Forum9 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (LacusCurtius'da; Hülsen Forum'un önemli kazıcılarındandır)
• Forum Romanum30 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (LacusCurtius'da; Platner'in makalesi Topographical Dictionary of Ancient Rome)
• "Forum Romanum" VRoma'dan proje25 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Forum Romanum planı
• "Aerial view of Roman Forum". Google Maps. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2005. 
• Roma Forumu Hakkında Bir Video (İngilizce)26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.