Flash mob

Flash mob ya da flashmob, birbirini tanımayan bir grup insanın internet üzerinden; e-posta veya sosyal ağlar vasıtasıyla daha önceden belirlenen yer ve zamanda, yine önceden kararlaştırılan, amacı genelde eğlence veya toplumsal muhalefet^[1] olan bir eylemi gerçekleştirdikten sonra dağılmaları esasına dayanan bir sosyal aktivitedir.^[2] Smart mob, dijital iletişim teknolojileri ile güçlendirilmiş bir gruptur. Cash mob ise, satın almak için yerel bir işletmede bir araya gelen bir grup insandır.

Flash mob eylemleri genel olarak herhangi bir siyasi amaç içermez. Her şey bir flash mob eylemine konu olabilir. Örneğin bir grup insanın haberleşerek yastık savaşı yapmaları, herhangi bir yerde toplanıp dans etmeleri gibi yüzlerce örneği olabilir.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya'da[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya genelinde ilk flash mob 2003 yılında Manhattan'da Harper's Magazine dergisinin editörü Bill Wasik tarafından organize edilmiştir. Bu etkinlikte 130 kişiden fazla insan, bir mağazanın dokuzuncu katında bulunan halı departmanında, pahalı bir halının etrafında toplanmışlardır. Katılımcılara, yanlarına bir satış sorumlusu gelmesi durumunda, kendilerinin New York'ta bir depoda toplu şekilde yaşayan bir grup insan olduklarını, bir "aşk halısı" satın almak istediklerini ve bütün kararlarını grupça verdiklerini söylemeleri bildirilmiştir.^[3]

Türkiye'de[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'nin bilinen ilk flash mob'unun 2007 yılında İstanbul Flash Mob grubunun organizasyonunu yaptığı 30 Aralık 2007 tarihinde Kanyon Alışveriş Merkezi'nde gerçekleşen "Kanyon'da Halay" flash mobu olduğu düşünülmektedir.^[4]^[5]

Bu organizasyon İstanbul Flash Mob grubu tarafından sosyal ağlar vasıtasıyla bir grup insanın organize olup Kanyon Alışveriş Merkezi'nde buluştuktan sonra, toplu bir şekilde halay çekerek alışveriş merkezini dolaşmaları ve ardından dağılmaları şeklinde gerçekleşmiştir.^[4]

Ve yakın zamanda İstanbul Rumeli Üniversitesi^[6] Öğr. Gör. Halil DEMİR''in İZEV^[7] ve İstanbul Rumeli Üniversitesi desteği ile 29 Nisan 2019 tarihinde Sabiha Gökçen Havalimanı^[8]'nda yaklaşık 1000 kişi ile düzenlemiş olduğu "ENGELSİZ FLASH MOB" şimdiye kadar Türkiye'de yapılmış olan en büyük "Flash mob" etkinliği olarak bilinmektedir. Bu etkinliğe Türkiye'nin dört bir yanından katılan üniversite öğrencilerine ek olarak Engelli ve Kimsesiz Bireylerin de katılımıyla "Dansa Engel Yok" sloganıyla tüm dünyada büyük bir sosyal farkındalık yaratılmıştır.^[9]^[10]

Terimin anlam ve kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sözlük anlamı olarak "flash" (Türkçede kullanımı "flaş"), bir anda yanıp sönen ya da bir anda belirip kaybolan anlamını taşımaktadır. "Mob"; kalabalık, insan kalabalığı, çete, halk tabakası anlamlarına gelmektedir. "flash mob" kelime anlamı olarak da bir anda belirip bir eylemi ortaya koyan ve ardından hızlı bir şekilde dağılan insan topluluğu olarak Türkçeye çevrilebilir.

Flash mob'un bilinen ilk kullanımı, 2003'te Bill Wasik'in etkinliğinden sonra oluşturulan bir blog girdisinde olduğu düşünülmektedir.^[11]^[12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kurtişoğlu, Belma (2011). "Flashmob Dansı: Toplumsal Muhalefet" (PDF). Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, 3. ss. 46-53. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Sıra İstanbul'da". Sabah Gazetesi. 3 Ekim 2009. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
^ Bedell, Doug. "E-mail Communication Facilitates New 'Flash Mob' Phenomenon", Knight Ridder Tribune Business News, Temmuz 23, (2003)
^ ^a ^b "Metroda her an karşınıza bir grup 'çılgın' çıkabilir". Taraf Gazetesi. 23 Nisan 2009. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
^ "En Sessiz Partiye Hazır mısınız?". Hürriyet Gazetesi. 2 Nisan 2008. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
^ "Anasayfa - İstanbul Rumeli Üniversitesi". rumeli.edu.tr. 1 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.
^ "Giriş". İZEV Vakfı. 14 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.
^ "Sabiha Gökçen". Sabiha Gökçen. 11 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.
^ "Engelsiz Flashmob". Engelsiz Flashmob. Halil Demir. 29 Nisan 2019. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.
^ "Engelsiz Flashmob Kamera Arkası". Engelsiz Flashmob. Halil DEMİR. 29 Nisan 2022. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.
^ Wasik, Bill (Ocak 2012). "#Riot: Self-Organized, Hyper-Networked Revolts—Coming to a City Near You". Wired. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2012.
^ Savage, Sean (16 Haziran 2003). "Flash Mobs Take Manhattan". cheesebikini. 14 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2007.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Flash mobs ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Know Your Meme'de Flash mob 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[1] Kurtişoğlu, Belma (2011). "Flashmob Dansı: Toplumsal Muhalefet" (PDF). Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, 3. ss. 46-53. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[2] "Sıra İstanbul'da". Sabah Gazetesi. 3 Ekim 2009. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.

[3] Bedell, Doug. "E-mail Communication Facilitates New 'Flash Mob' Phenomenon", Knight Ridder Tribune Business News, Temmuz 23, (2003)

[taraf-4] "Metroda her an karşınıza bir grup 'çılgın' çıkabilir". Taraf Gazetesi. 23 Nisan 2009. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.

[hurriyet-5] "En Sessiz Partiye Hazır mısınız?". Hürriyet Gazetesi. 2 Nisan 2008. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.

[6] "Anasayfa - İstanbul Rumeli Üniversitesi". rumeli.edu.tr. 1 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.

[7] "Giriş". İZEV Vakfı. 14 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.

[8] "Sabiha Gökçen". Sabiha Gökçen. 11 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.

[9] "Engelsiz Flashmob". Engelsiz Flashmob. Halil Demir. 29 Nisan 2019. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.

[10] "Engelsiz Flashmob Kamera Arkası". Engelsiz Flashmob. Halil DEMİR. 29 Nisan 2022. 17 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2022.

[11] Wasik, Bill (Ocak 2012). "#Riot: Self-Organized, Hyper-Networked Revolts—Coming to a City Near You". Wired. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2012.

[cheese_bikini-12] Savage, Sean (16 Haziran 2003). "Flash Mobs Take Manhattan". cheesebikini. 14 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Flash mob ne demektir