Etkileşen galaksi

Bir gökada kümesinde bulunan gökadalar arasındaki etkileşimler nispeten sıklık göstermekte olup, evrimlerinde önemli bir rol oynarlar. Etkileşime geçmiş iki gökada çarpışmasa da “gelgit etkileşimleri”nden ^{[note 1]} dolayı hem birtakım eğrilip bükülme deformasyonlarına uğrar, hem de aralarında bir miktar gaz ve toz alışverişi olur.^[1] İki gökada arasında çarpışma, birbirlerinin tam üzerine geldikleri ve birleşmelerine imkân tanımayacak ölçüde bir devim niceliğine sahip oldukları zaman meydana gelir. Bu denli etkileşime girmiş gökadalardaki yıldızlar, birbirleriyle çarpışmadan, birbirlerinin arasından geçerler. Bununla birlikte gaz ve tozları etkileşime geçerler. Bu da, yıldızlararası ortamın bozulup ve parçalanıp sıkışmış hale gelmesiyle "yıldız doğumları"nın patlak vermesine neden olur. Gökadaların çarpışması birinde ya da her ikisinde ciddi anlamda, çubuk, halka veya kuyruk benzeri eğilip bükülme bozulmalarına yol açar.^[1]

İki gökadanın devim nicelikleri yeterince düşük olduğu takdirde, yani birbirlerinin içinden geçmelerini sağlayacak derecede güçlü olmadığı takdirde, etkileşim birleşmeyle sonuçlanır. Bu durumda iki gökada daha büyük bir gökadayı yaratacak şekilde kaynaşırlar. Bu kaynaşma etkinlikleri yeni gökadada her iki gökadanın orijinal biçimlerine kıyasla farklı bir biçimsel yapıyı meydana getirici değişiklikler yaratabilir. İki gökadadan birinin daha büyük kütleye sahip olması halinde, biri diğeri tarafından, deyim yerindeyse, “yutulmuş” olur. Buna "galaktik kanibalizm" ^{[note 2]} adı verilir. Bu tür denk olmayan kaynaşmalarda küçük gökada yırtılır veya tamamen parçalanırken büyük gökada pek fazla bozulmaya uğramaz. İşte gökadamız Samanyolu halihazırda Sagittarius (Yay Takımyıldızı) cüce eliptik gökadasını ve Canis Major (Büyük Köpek Takımyıldızı) cüce gökadasını yutmak üzere "galaktik kanibalizm" sürecinde bulunmaktadır.^[1]

Dikkate değer etkileşen gökadalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Adı	Türü	Uzaklık (milyon Iy)	Parlaklık	Notlar
Girdap Gökadası (M51)	SAc (SB0-a)	37	+8.4	Birincil olarak uydu ile etkileşim
NGC 2207 ve IC 2163	SAc/SAbc	114	+11	çarpışmada birinci evre
Fare Gökadaları (IC 819/20)	S0/SB(s)ab	300	+13.5	çarpışmada ikinci evre
NGC 1097	SB(s)bc (E6)	45	+9.5	Birincil olarak uydu ile etkileşim
Antenler Gökadası (NGC 4038/9)	SAc/SBm	45	+10.3	çarpışmada üçüncü evre
NGC 520	S	100	+11.3	çarpışmada üçüncü evre

Samanyolu ile Andromeda'nın gelecekteki çarpışması[değiştir | kaynağı değiştir]

Gökbilimciler, bizim gökadamız Samanyolu ile Andromeda gökadasının yaklaşık olarak 2 milyar yıl sonra çarpışacaklarını tahmin etmektedirler. İki sarmal gökadanın birleşerek büyük bir eliptik gökada oluşturacakları tahmin edilmektedir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "Interacting Galaxies 7 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". Swinburne University. Retrieved on 2006-12-19.

^ Kütleçekimsel her alanda gözlemlenebilen, kütleçekim kuvvetinin tali etkisi olan gelgit gücü, bir cismin yarıçapı üzerinde uygulanan kütleçekimsel gradyanın bir sonucudur. Galaktik gelgit ise Samanyolu gibi yeterince büyük gökadaların etkileşime geçtiği diğer kozmik cisimler üzerinde uyguladığı gelgit gücüdür.Galactic tide 27 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Gökadamızın geçmişte bazı cüce gökadaları yutmuş olabileceğine dair kanıtlar elde edilmiştir. Ayrıca gökadamız ile yine büyük bir gökada olan Andromeda Gökadası etkileşime girmiş bulınmaktadır ve her iki gökada uzun zaman sonra çarpışmak üzere birbirlerine saniyede 130 km. hızla yaklaşmaktadırlar.Galactic cannibalism 23 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Galaxy Collisions 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Galactic cannibalism
Galactic Collision Simulation 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[cosmos-2] "Interacting Galaxies 7 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". Swinburne University. Retrieved on 2006-12-19.

[1] Kütleçekimsel her alanda gözlemlenebilen, kütleçekim kuvvetinin tali etkisi olan gelgit gücü, bir cismin yarıçapı üzerinde uygulanan kütleçekimsel gradyanın bir sonucudur. Galaktik gelgit ise Samanyolu gibi yeterince büyük gökadaların etkileşime geçtiği diğer kozmik cisimler üzerinde uyguladığı gelgit gücüdür.Galactic tide 27 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[3] Gökadamızın geçmişte bazı cüce gökadaları yutmuş olabileceğine dair kanıtlar elde edilmiştir. Ayrıca gökadamız ile yine büyük bir gökada olan Andromeda Gökadası etkileşime girmiş bulınmaktadır ve her iki gökada uzun zaman sonra çarpışmak üzere birbirlerine saniyede 130 km. hızla yaklaşmaktadırlar.Galactic cannibalism 23 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[note 1]

[1]

[note 2]

g t d Galaksiler
Biçimler	Cüce galaksi eliptik düzensiz küremsi sarmal Düzensiz galaksi çubuklu Eliptik galaksi cD-galaksi Halkalı kutup-halkalı Merceksi galaksi çubuklu çubuksuz Sarmal galaksi ara büyük tasarım çubuklu çubuksuz macellansı solgun topaklanmış Tuhaf galaksi
Yapı	Çubuk Dev kütleli karadelik Disk Disk galaksisi Aktif galaksi çekirdeği Galaksi halesi taç Galaktik düzlem Galaksi merkezi Galaktik sırt İlkel galaksi Gökada iplikçiği Karanlık madde halesi Sarmal kol Şişkinlik Yıldızlararası madde
Aktif çekirdek	Bağıl jet Blazar Kuasar Mikrokuasar LINER BL Lacertae nesnesi Markarian Radyo galaksisi DRAGN X-biçimli Seyfert galaksisi
Enerjik Galaksiler	Parlak kızılötesi ULIRG HLIRG ELIRG LAE Sıcak, tozla gizlenmiş Starburst galaksisi bcd bezelye soluk mavi Parlak kızılötesi gökada Hanny'nin Nesnesi Wolf-Rayet gökadası
Düşük etkinlik	Aşırı dağınık Düşük yüzey parlaklığı Karanlık galaksi
Etkileşim	Alan galaksisi Boşluk galaksisi Boşluk ve süperboşluklar Denizanası Bulut Duvarlar Etkileşen galaksi birleşme Galaktik gelgit Grup ve kümeler BCG fosil grup grup küme Süperkümeler Uydu galaksi Yıldız akıntısı
Listeler	Boşluklar Galaksiler En büyük En yakın Halkalı Kutup-halkalı Sarmal Kuasarlar Kümeler Süperkümeler
Ayrıca bakınız	Ekstragalaktik astronomi Galaksi dönüş eğrisi Galaksi koordinat sistemi Galaksi oluşumu ve evrimi Galaksilerarası seyahat Galaksilerarası toz Galaksilerarası yıldızlar Galaktik astronomi Galaktik yaşanabilir bölge
Kategori:Galaksiler · Portal:Astronomi

Etkileşen gökada nedir?, Etkileşen gökada anlamı nedir?, Etkileşen gökada ne demektir?