Ekvator frengisi

Sınıflandırma	D ICD-10: A[1]; ICD-9-CM: 102;
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 001341;

Ekvator frengisi
Ekvator frengisi
	Treponema pallidum pertenue bakteriyel enfeksiyonundan kaynaklanan dirsekteki şişlikler

Ekvator frengisi (yaws hastalığı, frambesia tropica, thymosis, polypapilloma tropicum, parangi, bouba, frambösie)^[1] ve pian olarak da bilinir.^[2] Spiroket bakterisi Treponema pallidum pertenue'nin yol açtığı tropik bir cilt, kemik ve eklem enfeksiyonudur.^[3]^[4] Hastalık ciltte 2 ila 5 santimetre yarıçapında yuvarlak ve sert kabarmalar ile başlar.^[4] Ortası patlayarak açılabilir ve ülsere neden olabilir.^[4] Bu ilk cilt lezyonu tipik olarak 3 ila 6 ayda iyileşir.^[5] Haftalar ve yıllar sonra, eklemler ve kemiklerde ağrılı yorgunluk ortaya çıkabilir ve yeni cilt lezyonları görülebilir.^[4] avuç içi ve ayakların tabanları kalınlaşabilir ve çatlayabilir.^[5] Kemiklerde (özellikle de burun kemikleri) şekil bozukluğu oluşabilir.^[5] Beş yıl ve daha sonra büyük ölü cilt bölgeleri ve ardından yara izleri görülebilir.^[4]

Ekvator Frengisi hastalığı taşıyan kişinin yarasından sızan sıvıya doğrudan temas yoluyla yayılır.^[5] Genellikle cinsel olmayan temas yoluyla bulaşır.^[5] Hastalık en fazla, oynarken birbirine bulaştıran çocuklarda görülür.^[4] İlgili diğer treponemal hastalıklar frengi (Treponema pallidum endemicum), pinta (Treponema pallidum carateum), and frengi (Treponema pallidum pallidum).^[5] Ekvator Frengisi genellikle lezyonların görülmesiyle teşhis edilir.^[5] Kan antikor testleri yaralı olabilir fakat mevcut enfeksiyonu öncekilerden ayırdedemez.^[5] Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) en iyi teşhis yöntemidir.^[5]

Önleme, kısmen, hastaları tedavi ederek ve bulaşma riskini azaltarak sağlanabilir.^[5] Hastalık yayıldığında, tüm topluluğu tedavi etmek etkili olur.^[5] Temizlik ve hijyeni geliştirmek de hastalığın yayılmasını yavaşlatır.^[5] Tedavisi genellikle şu antibiyotikler ile sağlanır: ağızdan azitromisin veya benzatin penisilin enjeksiyonu yoluyla.^[5] Tedavi edilmediğinde, vakaların % 10’unda fiziksel şekil bozuklukları oluşmaktadır.^[5]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekvator Frengisi, 2012 yılı itibarıyla, en az 14 tropik ülke de yaygındır.^[4]^[5] Hastalık sadece insanlara bulaşmaktadır.^[5] 1950’ler ve 1960’larda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Ekvator Frengisi hastalığını neredeyse tamamen ortadan kaldırmıştı.^[5] O zamandan bu yana vakaların sayısı artmıştır ve WHO bu kez hastalığı 2020 yılına kadar ortadan kaldırmaya çalışmaktadır.^[5] Hastalığın bulaştığı insan sayısı 1995 yılında 500,000 olarak tahmin edilmektedir.^[3] Hastalığın ilk tanımı 1679 yılında Willem Piso tarafından yapılmış olmasına rağmen, arkeolojik kanıtlar Ekvator Frengisi hastalığının 1.6 milyon yıl öncesinden beri insanlar arasında görüldüğünü göstermektedir.^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Rapini RP; Bolognia JL; Jorizzo JL. (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 1-4160-2999-0.
^ James WD; Berger TG; ve diğerleri. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 0-7216-2921-0. OCLC 62736861.
^ ^a ^b Mitjà O; Hays R; Rinaldi AC; McDermott R; Bassat Q (2012). "New treatment schemes for yaws: the path toward eradication" (pdf). Clinical Infectious Diseases. 55 (3). ss. 406-412. doi:10.1093/cid/cis444. PMID 22610931. 18 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Mitjà O; Asiedu K; Mabey D (2013). "Yaws". Lancet. 381 (9868). ss. 763-773. doi:10.1016/S0140-6736(12)62130-8. PMID 23415015.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r "Yaws Fact sheet N°316". World Health Organization. Şubat 2014. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2014.

[Bolognia-1] Rapini RP; Bolognia JL; Jorizzo JL. (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 1-4160-2999-0.

[Andrews-2] James WD; Berger TG; ve diğerleri. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 0-7216-2921-0. OCLC 62736861.

[Mit2012-3] Mitjà O; Hays R; Rinaldi AC; McDermott R; Bassat Q (2012). "New treatment schemes for yaws: the path toward eradication" (pdf). Clinical Infectious Diseases. 55 (3). ss. 406-412. doi:10.1093/cid/cis444. PMID 22610931. 18 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016.

[Mit2013-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Mitjà O; Asiedu K; Mabey D (2013). "Yaws". Lancet. 381 (9868). ss. 763-773. doi:10.1016/S0140-6736(12)62130-8. PMID 23415015.

[WHO2014-5] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r "Yaws Fact sheet N°316". World Health Organization. Şubat 2014. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Ekvator frengisi nedir?, Ekvator frengisi anlamı nedir?, Ekvator frengisi ne demektir?

Ekvator frengisi nedir?, Ekvator frengisi anlamı nedir?, Ekvator frengisi ne demektir?

Ekvator frengisi

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Sınıflandırma	D ICD-10: A [1] ICD-9-CM: 102
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 001341