Denali Borough

Denali ili
Denali ili
İl
	Denali Borough
Ülke	ABD
Eyalet	Alaska
Merkez	Healy
Yüzölçümü
• Toplam	33.090 km²
Nüfus (2020)
• Toplam	1,585
• Yoğunluk	0.048/km²
Zaman dilimi	UTC-09.00 (Alaska)
• Yaz (YSU)	UTC-08.00 (Alaska)

Denali ili veya Denali Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Healy'dir.

Adı, Denali (Mount McKinley) dağının adından gelir. O da Atabask dillerinde "büyük biri" anlamına gelir. Dağa Ahtnalar Dghelaayce’e^[1] adını verirler.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Toplam alanı 33.086 km² olup, 33.021 km² kara ve 64 km² de sudur.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2000 sayımına göre nüfusu 785 hane, 452 aile ve 1.893 kişidir. Amerika yerlisi % 4.75, Beyaz % 85.74, Siyah % 1.43, Asyalı % 1.53, Pasifik adalı % 0.37, diğerleri % 0.95, iki ya da çok ırklı % 5.23, Latin kökenli % 2.48 dir.

Yerli Halk[değiştir | kaynağı değiştir]

Yörede Batı Ahtnalarının (Tsaay Hwt’aene) Cantwell/Denali Band kabile teşkilatı bulunur. Cantwell (Yidateni Na’) ile Denali (Dghelaayce’e) yörelerinde yaşarlar.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlin batısında Denali Milli Parkı ve Korunağı yer alır. Neredeyse bütün bölge sakinleri bu parktaki karayolunun 70 millik şeridinde yaşarlar. ilin ticari ve ulaşım ihtiyaçları Fairbanks'deki işletmeler tarafından sağlanır.

Yöredeki en büyük ilk işverenler :^[2]

Usibelli Coal Mine Inc
Denali Borough School District
Aramark Sports LLC
Golden Valley Elec Assn Inc
Alaska Hotel Properties LLC
State of AK (excludes U of A)
BAE Systms Technology Soltn & Serv Inc
Tekstar Inc
Denali Borough
Alaska Geographic Association
Totem Enterprises Inc

Yerli Yapılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

ANCSA Yapılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD'nin Alaska'yı 1867 yılında Ruslardan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin (Eskimo ve Kızılderililerin) toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) gereği ayrılan 12 coğrafi bölgeden (geographic region) biri de Ahtna Bölgesi (Ahtna Bölgesi ) coğrafi bölgesidir. Bu bölgede 8 Haziran 1972 tarihinde Ahtna, Incorporated adlı bölge şirketi (regional corporation) kurulmuş ve buna bağlı olarak da 11 tane köy şirketi (village corporation) oluşturulmuştur. İlde 1 tanesi bulunmaktadır. Bölge şirketi arazinin yeraltı hakkına, köy şirketleri de yerüstü hakkına sahiptir.

Yöredeki Ahtna, Incorporated^[3] bölge şirketine bağlı köy şirketleri ve bulunduğu yerler:

Yedetena Na Corporation : Cantwell, Chistochina

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Yörede tek okul bölgesi (School District) bulunmaktadır.

Denali Borough Borough Okul Bölgesi (İngilizce Denali Borough Borough School District):^[4] Merkezi Healy'dedir. Bölgeye bağlı okullar : Anderson School, Cantwell School, Tri-Valley School, Denali PEAK, Homeschool-Correspondence