Cahide Sonku

Cahide Sonku
Cahide Sonku
	Cahide Sonku
Doğum	Cahide Serap; 27 Aralık 1919; San'a, Yemen
Ölüm	18 Mart 1981 (61 yaşında); İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Meslek	Oyuncu, yapımcı
Evlilik	Talat Artemel; (e. 1936; b. 1938); İhsan Doruk; (e. 1943; b. 1954)
Çocuk(lar)	Ender Doruk
Ebeveyn(ler)	Yüzbaşı Necati Bey
Akraba	Çorapsız İbrahim Paşa (dedesi); Canan Serap (ablası)

Cahide Sonku ya da doğumdaki adıyla Cahide Serap (27 Aralık 1919, Yemen - 18 Mart 1981, İstanbul), Türk sinema ve tiyatro oyuncusu. Türk sinemasının ilk kadın film yönetmeni^[1] ve sinema oyuncusu.^[1]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocukluk[değiştir | kaynağı değiştir]

O dönem Osmanlı Devleti toprağı olan San'a'da doğdu. Babası bir Osmanlı subayı Yüzbaşı Necati Bey, dedesi Çorapsız İbrahim Paşa ise Osmanlı Ordusunda 7. Ordu Komutanı'ydı. Aynı yıllarda babası dedesinin emrindeydi.^[2] I. Dünya Savaşı'nın başlaması ve Yemen'in Osmanlı Devleti'nin elinden çıkmasının ardından aile San'a'dan ayrılarak İstanbul'a geldi. Babası Necati Bey bir süre sonra ailesini terk etti ve annesi Necati Bey'den boşandı.^[1] Aile paşa dedelerinin Fatih'teki konağına yerleşti. Çocukluğu zorluklarla^[2] geçen Cahide'nin, dedesi İbrahim Paşa'nın vefatının ardından^[2] çıkan bir yangında evleri yandı. Durumdan haberdar olan Necati Bey Cahide ve ablasını yanına almak istedi. Abla kabul etti^[1] ama Cahide annesinin yanında kalmayı tercih etti. İlk ve ortaokulu Fatih'te tamamladı. Sultan Selim'deki Cumhuriyet Kız Ortaokulundan mezun oldu.

Kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

Ortaokul sıralarında sanatla tanıştı. Henüz 16 yaşındayken Darülbedayi'ye girdi, zamanla İstanbul Şehir Tiyatroları'nın gözde oyuncuları arasında yerini aldı. Önce Halkevleri Tiyatrosu akabinde ise İstanbul Belediye Konservatuvarı, ardından da Muhsin Ertuğrul'un keşfiyle Darülbedayi'de (1932-Şehir Tiyatroları) "Yedi Köyün Zeynebi" ile oyunculuğa başladı. Muhsin Ertuğrul, döneminin önemli isimlerindendir.^[1] 1933'te Söz Bir Allah Bir filmiyle sinemaya adım attı. Daha sonra, 1950 yılında kendi adına Sonku Film şirketini kurdu. Fedâkar Ana filmiyle ilk kez yönetmenliği denedi. Oyuncu Talat Artemel ile evlenip ayrıldı. Daha sonra, 1943 yılında «Tütün Kralı» lakabıyla bilinen iş insanı İhsan Doruk ile evlendi ve bir süre sonra bu eşinden de ayrıldı. Daha sonra İhsan Doruk ile yeniden evlenen Cahide'nin bu evlilikten Ender adında bir kız çocuğu oldu. Sonra yeniden boşandı. Bataklı Damın Kızı Aysel adlı filmle ünlenen sanatçı, filmlerinde genel olarak erkeklerin kalbini kırıp kaçan güzel kadın rolüyle izleyicinin karşısına çıktı.^[3] Yıldız dergisinin 1951 yılında açtığı yarışmada Vatan ve Namık Kemal "En İyi Film", başrol oyuncularından Cahide Sonku da "En İyi Kadın Oyuncu" seçildi.^[3]

Kariyerinin tescillediği o yıllarda Parseh Gevrekyan adında gayrimüslim genç bir iş insanı ile tanıştı ve aşk yaşamaya başladılar. Gevrekyan, sinema ile özdeşleşen Cahide Sonku'nun hayranlarından biriydi. Ancak Müslüman bir kadının gayrimüslim biriyle beraberliği hoş karşılanmadığından aşklarını gizli yaşadılar. Artan dedikodulara aldırmadan birlikte yaşama kararı alan çiftin bu kararının ardından Cahide'nin Şehir Tiyatroları'ndan atılmasına karar verildi. Ancak buna Muhsin Ertuğrul'un karşı çıkması sonrası Cahide kariyerine devam etti. Fakat Beyoğlu Emniyet Müdürlüğü Cahide'yi aralıklarla ifade vermeye çağırıyordu. Akabinde başlayan II. Dünya Savaşı sonrası Türkiye'de "Varlık Vergisi" Kanunu çıktı. Hükûmet vergilerin yüzde 87'sini gayrimüslimlerden tahsil etmeye karar verdi. Parseh Gevrekyan'ın taşınmaz mallarına el konuldu ve Aşkale'deki çalışma kampına gönderildi. Cahide, çevresi ve adli kurumlardaki kişilerin baskısı sonucu Gevrekyan'dan ayrılmak zorunda kaldı.

Son yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

1963 yılında bir yangın sonucu kurmuş olduğu Sonku Film şirketinin binasının yanması üzerine iflas etmiş, yaşamının geri kalan kısmında Muhsin Ertuğrul sayesinde kısa bir süre Şehir Tiyatrosu'nda çalışmış, daha sonra buradan ayrılmış ve ömrünün son yıllarında alkol bağımlılığı ile mücadele etmiştir.^[4]

1979 yılında Sinema Yazarları Derneği hizmet ödülünü aldı. 18 Mart 1981 yılında Alkazar Sineması'nda fenalaşarak 61 yaşında öldü.^[5] Cenazesi Muhsin Ertuğrul Şehir Tiyatrosu'nun sahnesinde yapılan törenin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.

Her yıl anısına verilen Altın Portakal Cahide Sonku Ödülü vardır.

Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl	Film	Görevi					Notlar	Kaynak
Yıl	Film	Oyuncu	Yönetmen	Senarist	Yapımcı	Rolü	Notlar	Kaynak
1933	Söz Bir Allah Bir	Evet				^[6] Leyla
1934	Bataklı Damın Kızı Aysel	Evet				Aysel
1940	Şehvet Kurbanı	Evet
1940	Akasya Palas	Evet				Pakize^[7]
1942	Kıskanç	Evet				Nuriye^[8]
1945	Yayla Kartalı	Evet				Nermin
1946	Senede Bir Gün	Evet				Nazlı
1947	Yuvamı Yıkamazsın	Evet
1949	Fedakâr Ana	Evet	Evet			Cavidan^[9]
1951	Vatan ve Namık Kemal	Evet	Evet			Zekiye^[10]	Talat Artemel ve Sami Ayanoğlu ile birlikte yönetti.
1952	Günahını Ödeyen Adam	Evet
1953	Beklenen Şarkı	Evet	Evet		Evet	Seniha Hanım^[11]
1955	İlk ve Son	Evet
1956	Büyük Sır	Evet
1962	Ayşecik Yavru Melek	Evet				Büyükanne
1965	Yahya Peygamber	Evet
1965	Korkusuzlar	Evet
1965	Düşman Kardeşler	Evet				Cahide Anne^[12]
1965	Beyaz Atlı Adam	Evet
1965	Sevgim ve Gururum	Evet				Esma Hanım^[13]
1966	Sevda Çiçeğim	Evet
1966	Kovboy Ali	Evet				Cahide^[14]
1966	El Kızı	Evet				Saime^[15]
1966	Çalıkuşu	Evet
1966	At Avrat Silah	Evet
1966	Sokak Kızı	Evet
1967	Serseriler Kralı	Evet				Boncuk'un Babaannesi^[16]
1967	Bizansı Titreten Yiğit	Evet
1971	Mıstık	Evet				Anne^[17]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Altın Portakal Cahide Sonku Ödülü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e "Cahide Sonku'nun hikayesi: Parlak ışıklardan bulaşıkçılığa". Posta, Magazin. 4 Mart 2018. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
^ ^a ^b ^c Ali Hikmet İnce (12 Mayıs 2019). "Cahide Sonku'nun Önlemeyen Düşüşü". Siyasetcafe.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
^ ^a ^b Ayşe Durukan (14 Şubat 2004). "Cahide Sonku Gibi Ölmek!". İstanbul: Bianet. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
^ "CAHİDE SONKU BİYOGRAFİ". hürriyet. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "TAHA TOROS ARŞİVİ" (PDF). 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ "Söz bir Allah bir". 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Akasya Palas". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Nuriye". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Fedakar Ana". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Zekiye". 16 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Beklenen Şarkı". 16 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Düşman Kardeşler". 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Sevgim ve Gururum". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Kovboy Ali". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "El Kızı". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Serseriler Kralı". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Mıstık". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Özgüç, Agah; Özgüç, Yüksel (2007). Cahide Sonku, Pecete Kağıdındaki Anılar. PMP Basım Yayın. s. 83. ISBN 9789756063491.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de Cahide Sonku 11 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Cahide Sonku, biyografisi

[ilkler-1] "Cahide Sonku'nun hikayesi: Parlak ışıklardan bulaşıkçılığa". Posta, Magazin. 4 Mart 2018. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

[biyografi-2] Ali Hikmet İnce (12 Mayıs 2019). "Cahide Sonku'nun Önlemeyen Düşüşü". Siyasetcafe.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

[kariyer-3] Ayşe Durukan (14 Şubat 2004). "Cahide Sonku Gibi Ölmek!". İstanbul: Bianet. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

[4] "CAHİDE SONKU BİYOGRAFİ". hürriyet. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] "TAHA TOROS ARŞİVİ" (PDF). 16 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[6] "Söz bir Allah bir". 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[7] "Akasya Palas". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] "Nuriye". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[9] "Fedakar Ana". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[10] "Zekiye". 16 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[11] "Beklenen Şarkı". 16 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[12] "Düşman Kardeşler". 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[13] "Sevgim ve Gururum". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[14] "Kovboy Ali". 17 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[15] "El Kızı". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[16] "Serseriler Kralı". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[17] "Mıstık". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Cahide Sonku nedir