Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland
Büyük Haç yıldızı, özel sınıf
Almanya cumhurbaşkanı tarafından verilir
Ülke	Almanya
Tür	Yedi düzenli ve iki özel sınıfa sahip Liyakat Nişanı
Olası Hak Sahipleri	Sivil veya askerî personel
İstatistikler
Kuruluş	7 Eylül 1951
Büyük Haç Özel Sınıf Büyük Haç Özel Konu Büyük Haç 1. Sınıf Büyük Haç Şövalye Komutan Haçı Komutan Haçı Subay Haçı Haç Madalya Liyakat Nişanı şeritleri

Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı (Almanca: Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland), Almanya Federal Cumhuriyeti'nin en yüksek dereceli nişanıdır. Nişan siyasi, ekonomik, kültürel, manevi ve fahri alanlardaki başarılardan dolayı verilmektedir.

Bremen ve Hamburg dışındaki tüm federe eyaletlerin kendilerine ait liyakat nişanları vardır.

Sınıflar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Büyük Haç (Almanca: Großkreuz)
  • Büyük Haç Özel Sınıf (Sonderstufe des Großkreuzes); Nişanın en üst sınıfı
  • Büyük Haç Özel Konu (Großkreuz in besonderer Ausführung); Büyük Haç 1. sınıfa eşdeğer, ancak defne çelenk tasarımı
  • Büyük Haç 1. Sınıf (Großkreuz)
• Liyakat Büyük Haç (Almanca: Großes Verdienstkreuz)
  • Büyük Haç (Großes Verdienstkreuz mit Stern und Schulterband)
  • Şövalye Komutan Haçı (Großes Verdienstkreuz mit Stern)
  • Komutan Haçı (Großes Verdienstkreuz)
• Liyakat Nişanı (Almanca: Verdienstkreuz)
  • Subay Haçı (Verdienstkreuz 1. Klasse)
  • Haç (Verdienstkreuz am Bande)
• Liyakat Madalyası (Almanca: Verdienstmedaille)
  • Medalya (Verdienstmedaille)

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Federal Liyakat Nişanı verilmesi kararı 7 Eylül 1951 tarihinde o zamanki Cumhurbaşkanı Theodor Heuss tarafından alındı.

Federal Liyakat Nişanı uluslararası normlara göre üç kategoride (Liyakat Nişanı, Büyük Liyakat Nişanı, Büyük Nişan) ve 8 dereceli olarak verilmekteydi. En yüksek basamak olan Özel Dereceli Büyük Nişan, devlet adamlarına verilmek üzere hazırlanmıştı.

1951 yılında aşağıdaki 6 dereceli düzenleme planlanmıştı:

• Liyakat Nişanı Bantlı
• Liyakat Nişanı Haç şeklinde (İleride 1.Sınıf olarak adı değiştirilmiştir)
• Büyük Liyakat Nişanı
• Yıldızlı Büyük Liyakat Nişanı
• Yıldızlı ve Omuzdan Bantlı Liyakat Nişanı
• Özel Tasarımlı Büyük Nişan. Bu nişanın sadece Federal Cumhurbaşkanı Heuss tarafından verilmesi öngörülmüştü.

İlk Liyakat Nişanı 19 Eylül 1951 tarihinde Nentershausen'den madenci Franz Brandl'a Theodor Heuss tarafından verildi.

1952 yılında bazı yenilikler getirildi: İlk olarak aynı kurumda 50 yıl çalışmış olan işçi ve memurlara verilmek üzere özel bir Liyakat Nişanı uygulamaya konuldu. 1966 yılında bu uygulama kaldırıldı. Bir de Yıldızlı Büyük Federal Liyakat Nişanı, Yıldızlı Büyük Federal Liyakat Nişanı ve Yıldızlı ve Omuzdan Bantlı Federal Liyakat Nişanı şeklinde olmak üzere ikiye bölünerek sunulmaya başlandı.

1955 yılında en alt derece olarak Liyakat Nişanı devreye sokuldu ve en üst derece olarak da zaten 1953 yılından bu yana verilen Özel Derecede Büyük Nişan listeye kondu.

Ekim 2006'da Federal Cumhurbaşkanı Horst Köhler kadınlar için %30'luk bir kota uygulamasını (Quotenregelung) devreye soktu. Buna göre Başbakanlık'ın vereceği öneri listeleri, eğer Liyakat Nişanı alacak 10 kişinin içinden 3 kişi kadın olursa ancak kabul edilebilecektir.

Madalyanın verilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Madalyalar her yıl verilen teklifler üzerine birkaç bin kişiye verilmektedir. Ekim 2005 tarihine kadar yaklaşık 210.00 kez verilmiştir. 2006 yılında 2.312 kişiye madalya verildi. Genelde ilk vermelerde en fazla 2. Sınıf (Bantlı Liyakat Nişanı) verilmektedir. Sadece özel durumlarda daha yüksek derecedeki madalyalar ilk vermelerde verilmektedir. 40 yaşın altındaki kişilerin en alt derece olan 1. Derece (Liyakat Madalyası) ile ödüllendirilmesi gerekiyor. Federal Cumhurbaşkanı tarafından verilen nişanlar genelde başbakanlar, bakanlar, eyalet bakanları, eyalet başkanları, valiler, kaymakamlar, büyükşehir belediye başkanları veya belediye başkanları tarafından kişiye ulaştırılmaktadır. Yurt dışında yaşayan Almanlar veya yabancılara ulaştırılması da genelde o ülkedeki Alman Büyükelçisi tarafından yapılmaktadır. Bazı durumlarda Federal Cumhurbaşkanı kendisi de madalyayı takmaktadır.

Öneri hakkı[değiştir | kaynağı değiştir]

Herkes bir başkasını nişan alması için önerebilir. Bunun için önerilen kişinin bulunduğu yerdeki resmi mercilere başvurulabilir. Kişi yurt dışında yaşıyorsa veya yabancı ise dışişlerine başvurmak gerekir. Devlet memurlarının önerilmesi memurun bağlı olduğu bakanlığa yapılır. Müracaat edilen merci, müracaatları inceler ve Federal Cumhurbaşkanlığı Madalya Ofisi’ne gönderir. Genelde şimdiye kadar resmi makamlar, enstitüler, ekonomi ve spor dernekleri kişileri önermişlerdir. Yapılan öneri, daha önce öneri yapılan kişiye verilmiş olan bir madalya varsa, onun geçerliliğini yitirmesine neden olabilir.

Hansa'lıların reddi[değiştir | kaynağı değiştir]

13. yüzyıla kadar uzanan ve 1963 yılında Senato Kararı ile yenilenen kurallara göre Hamburglular 'Yabancı madalyaları' reddetmektedirler. Diğer kişilerin yanı sıra Başbakan Helmut Schmidt de, daha önce Hamburg Senatörü olduğu gerekçesi ile Federal Liyakat Nişanı'nı reddetmiştir. Reddedenler arasında en tanınmışları Hans-Olaf Henkel, Inge Meysel, Jan Philipp Reemtsma, Heidi Kabel ve Hans-Ulrich Klose'dir.

Madalyanın malzemesi ve üretimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Adetlerin büyük olması ve maliyetlerin düşük tutulması nedeni ile madalyalar bugün yalnızca preslerde bakırdan basılmaktadır ve altın kaplama yapılmaktadır. Renkli kısımları ise emay kaplamadır. Madalyaların resmi üreticisi Lüdenscheid şehrindeki Steinhauer&Lück GmbH & Co. KG firmasıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Alexander von Sallach: Die Orden und Ehrenzeichen unserer Republik. Phaleristischer Verlag Autengruber, Konstanz 2004, 2006. ISBN 3-937064-05-2, ISBN 3-937064-04-4
• Birgit Laitenberger, Dorothea Bickenbach, Maria Bassier: Deutsche Orden und Ehrenzeichen. Carl Heymanns Verlag, Köln 2005 (6. Aufl.). ISBN 3-452-25954-4

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Broschüre des Bundespräsidialamts zum Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland (PDF, 586 kB)
• Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland beim Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland
• Deutsche Verdienstorden 15 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Informationen zu aktuellen deutschen Auszeichnungen