Bombardier Challenger 600

Challenger 600 serisi
Challenger 600 serisi
Türü	İş jeti
Ulusal köken	Kanada
Üretici	Learjet
İlk uçuş	8 Kasım 1978
Hizmete giriş	1979
Durumu	Etkin hizmette
Üretim sayısı	+200

Bombardier Challenger 600 serisi Bill Lear tarafından tasarlanan ve Bombardier tarafından 1989'da satın alınmadan önce ilk olarak Canadair tarafından üretilen iş jeti ailesidir.

Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Uçak, Learjet'in de başkanlığını yürütmüş olan Bill Lear tarafından 1976'da tasarlanmıştır.İlk adı LearStar 600 olarak verilmiştir. Uçağın Canadair'e satılmasıyla beraber uçağın adı da CL-600 Challenger olarak değiştirilmiştir.

Üretildiği zamanlar genişletilmiş kabiniyle yolcuların içinde eğilmeden yürümesine olanak sağlayan ilk iş jeti olmuştur. Süperkritik kanat kullanılan ilk iş jeti olması da CL-600'ü özel kılar.

8 Kasım 1978'de ilk prototipi Montreal, Kanada'da üretilmiştir. 3 Nisan 1980'de ilk test uçuşunu gerçekleştirirken Mojave çölünde Stall sebebiyle kazaya uğramış ve bir test pilotunun hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Uçak daha sonra FAA tarafından sertifikalandırılmıştır.

Türevleri[değiştir | kaynağı değiştir]

CL-600[değiştir | kaynağı değiştir]

CL-600 - Avco Lycoming tarafından geliştirilen ALF 502L turbofan motorları kullanıyordu. Bu motorların her birisi 7,500 lbf (33.6 kN) itki üretiyordu. 1983 yılına kadar 83 adet üretilmiştir.
CL-600S - Kanada Hava Kuvvetleri tarafından CC-144, CE-144 ve CX-144 olarak kullanılmıştır.

CL-601[değiştir | kaynağı değiştir]

CL-601-1A - CL-600 tiplerinin kanat ucu plakaları eklenerek performansı arttırılmış halleri olarak sahneye çıkmıştır. General Electric motorları kullanmıştır. 4 adeti Cl-144S olarak Kanada Hava Kuvvetleri'ne olmak üzere 66 adet üretilmiştir.
CL-601-1A/ER - 601-1A ilave yakıt tanklarına sahip CL-601-1A türevidir.
CL-601-3A - Güçlendirilmiş motor ve cam kokpit'e sahiptir. Bombardier tarafından pazarlanan ilk modeldir.
CL-601-3A/ER - 601-3A'ya ilave yakıt tankı eklenerek elde edilmiştir.
CL-601-3R - Uçak kuyruk kısmına ilave yakıt tankı eklenerek elde edilmiştir.

CL-604[değiştir | kaynağı değiştir]

CL-604 - 601 üzerinde önemli ölçüde yapılan değişiklikler ortaya CL-604'ü çıkarmıştır. Daha güçlü motorlar, daha geniş yakıt tankları, tamamen yeni bagaj kısmı, kanat ve kuyruktaki yapısal iyileştirmeler, yeni elektronik uçuş aletleri başta gelen yeniliklerdir. ABD Sahil Güvenlik Kuvvetleri, Kasım 2005'te C-143A olarak bir adet CL-604'ü envanterine katmıştır.

(MRC2A).^[1]

CL-605[değiştir | kaynağı değiştir]

CL-605 - 2006 yılının başında CL-604'ün aviyoniklerinin ve yapısal dayanıklılığının yenilenmesi ile ortaya çıkan bir tasarımdır. Ayrıca daha geniş kabin pencerelerine sahiptir. Geniş kabiniyle dikkat çekmektedir.^[2]

CL-610[değiştir | kaynağı değiştir]

CL-610 Challenger E 24 yolcu alacak şekilde genişletilmiş Challenger ailesi üyesidir. 1981'de tasarlanan uçak hiç üretilmemiştir.

Kullanıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Askeri Kullanıcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Arjantin

Arjantin Hava Kuvvetleri

Avustralya

Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri

Kanada

Kanada Hava Kuvvetleri

Çin

Çin Halk Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri

Hırvatistan

Hırvatistan Hükûmeti

Çekya

Çek Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri

Danimarka

Danimarka Kraliyet Hava Kuvvetleri

Almanya

Luftwaffe

ABD

Kazalar ve olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

11 Mart 2018'de Türkiye merkezli bir şirkete ait Bombardier Challenger, İran'da düştü ve uçaktaki on bir kişiden kurtulan olmadı.^[3]

Özellikleri (CL-601-3A)[değiştir | kaynağı değiştir]

Mürettebat= 2 (pilot & birinci subay)
Kapasite= Konfigürasyona bağlı olarak azami 19 yolcu
Ana uzunluk= 20.85 m
Kanat Açıklığı= 19.61 m
Yükseklik= 6.30 m
Alan= 48.3 m²
Boş ağırlık= 9292 kg
Azami Kalkış Ağırlığı= 19550 kg

Motorlar= General Electric CF-34-3A
Motor Tipi= Turbofan
Motor Sayısı= 2
Ana İtki= 40.7 kN

Azami Hız= Mach .84 (851 km/h, 529 mph)
Menzil= 6236 km (3366 nm, 3875 mi)
Tavan İrtifası= 12500 m (41000 ft)
Tırmanma Oranı= 1355 m/min (4450 ft/min)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "DOD 4120.15-L - Addendum". 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
^ "- Aviation Türk dergisi, Sayı 1". 11 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
^ "Crash of a Canadair CL-600-2B16 Challenger 604 near Shahr-e-Kord: 11 killed" (İngilizce). Bureau of Aircraft Accidents Archives. 11 Mart 2018. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2018.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bombardier Challenger 605 Official Website15 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Canadian Forces CC-144 Challenger website

[1] "DOD 4120.15-L - Addendum". 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.

[2] "- Aviation Türk dergisi, Sayı 1". 11 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.

[3] "Crash of a Canadair CL-600-2B16 Challenger 604 near Shahr-e-Kord: 11 killed" (İngilizce). Bureau of Aircraft Accidents Archives. 11 Mart 2018. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2018.

[1]

[2]

[3]

Bombardier Challenger 600 nedir?, Bombardier Challenger 600 anlamı nedir?, Bombardier Challenger 600 ne demektir?