Bertha Benz
Bertha Ringer, y. 1871, Carl Benz'in iş ortağı oldu
Doğum	Cäcilie Bertha Ringer 3 Mayıs 1849(1849-05-03) Pforzheim, Baden Büyük Dükalığı, Alman Konfederasyonu
Ölüm	5 Mayıs 1944 (95 yaşında) Ladenburg, Büyük Alman İmparatorluğu
Milliyet	Alman
Tanınma nedeni	Tarihte uzun mesafe otomobil kullanan ilk kişi olması
Evlilik	Carl Benz (e. 1872; ö. 1929)
Çocuk(lar)	5
Akraba(lar)	Johann Benz (kayınpederi) Josephine Benz (kayınvalidesi)

Bertha Benz (Almanca telaffuz: [ˈbɛʁta ˈbɛnts]  ( dinle); evlilik öncesi adıyla Cäcilie Bertha Ringer; 3 Mayıs 1849, Pforzheim - 5 Mayıs 1944, Ladenburg), Alman otomobil öncüsü ve mucittir. Girişimciliği, teknik desteği ve finansal taahhüdü sayesinde kocası Carl Benz tarafından Benz Patent-Motorwagen'ın icat edilmesinin ön koşullarını yarattı. Uzun mesafeli yolculuklarda otomobilin ulaşım aracı olarak ilk defa uygunluğunu kanıtladı. 5 Ağustos 1888'de uzun mesafeli otomobil kullanan ilk kişi oldu. Bertha Benz Patent-Motorwagenı yolda denedi, fren balatasını icat etti ve 105 km'lik yolculukta aracın birkaç pratik sorununu da çözdü.^[1] Böylece Bertha, Benz Patent-Motorwagen'a dünya çapında dikkat çekti ve şirketin ilk satışını gerçekleştirdi.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Cäcilie Bertha Ringer, 3 Mayıs 1849'da Pforzheim Baden Büyük Dükalığı nda varlıklı bir ailede dünyaya geldi.^[2][3] Bertha, usta marangoz Karl Friedrich Ringer'ın kızıydı. Pforzheim'da kız ortaokulunda okudu.^[4]

Karl Benz ile evlenmesinden iki yıl önce çeyizinin bir kısmını kocasının başarısız olan demir inşaat şirketine yatırım yapmak için kullandı.^[5] Evlenmemiş bir kadın olarak bunu yapabilirdi. Benz ile evlendikten sonra o zamanki Alman yasalarına göre, Bertha yatırımcı olarak hareket etmek için yasal gücünü kaybetti.^[6]

20 Temmuz 1872'de Bertha Ringer, Karl Benz ile Pforzheim'da evlendi. Yeni bir üretim girişimi olan Benz & Cie 'ye geçerken Karl Benz karısının drahomasını mali destek olarak kullanmaya devam etti.

Karl, ilk atsız arabasını Aralık 1885'te bitirdi. Bertha, motorwagen'in tasarımına kablo yalıtımı ekleyerek ve bozulduklarında tahta frenleri desteklemek için deri fren balataları icat ederek yol koşullarında arabayı denedi. Dahası, Karl'ın daha sonra geliştirdiği yakıt hattı tasarımı gibi birkaç önemli fırsat alanını belirledi. Bertha, makinenin tasarımına yaptığı katkılara ek olarak, Motorwagen'in geliştirilme finansmanına da yardımcı oldu. Modern yasalara göre patent haklarına sahip olacaktı ancak evli bir kadın olarak o sırada patentin mucidi olarak adlandırılmasına izin verilmedi.

Patent Motorwagen[değiştir | kaynağı değiştir]

Bertha Benz 3 numaralı Patent-Motorwagen otomobili dünyaya sundu. On yılda 25 araç üretilmişti.

Son teknoloji bisiklet konstrüksiyonları ile Model I, orijinal Patent-Motorwagen‘dı ve dünyanın ilk otomobiliydi.^[7][8]

Model II, bu modelin ilki olarak test amacıyla dört tekerlekli bir araca dönüştürüldü.

Küçük üretim serilerinde satılan ilk Patent-Motorwagen Model III'tür. Halkalı çelik ve sert kauçuk, yönlendirilebilir ön tekerleği olan güçlendirilmiş arka tekerlekleri vardı. Müşteriler için koltuk düzenlemeleri ve katlanır tavan gibi çeşitli seçenekler sunuldu.^[9]

İlk ülke boyu otomobil yolculuğu[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Ağustos 1888'de, 39 yaşındaki Bertha Benz, bir Model III ile on üç ve on beş yaşındaki oğulları Richard ve Eugen ile, yetkili makamların izni olmadan, kocasına söylemeden ve onsuz olarak Mannheim'dan Pforzheim'a gitti ve böylece ilk başarılı uzun mesafe sürüşünde otomobil kullanan ilk kişi oldu.^[1] Bu tarihi yolculuktan önce motorlu araç sürücüleri sadece çok kısa yolculuk denemeleri yapıyor ve başlangıç noktasına tamircilerinin (mekaniklerin) yardımıyla geri dönüyorlardı. Vagon parkurlarının ardından, bu öncü tur yaklaşık 106 km (66 mi) tek yönlü mesafe idi.^[10][11]

Gezinin görünüşteki amacı annesini ziyaret etmek olsa da, Bertha Benz'in başka nedenleri vardı - Buluşunu yeterince pazarlamayı düşünmeyen kocasına, her ikisinin de yoğun bir şekilde yatırım yaptığı otomobilin, halka yararlı olduğu gösterildiğinde finansal bir başarıya dönüşeceğini kanıtlamak ve kocasına icatlarının geleceği olduğuna dair güven vermek.^[12]

Üç tekerlekli Benz Patent Motorwagen numara 3, ödeme yapan izleyicilerden beklenen beğeniyi görmemişti.

Bertha Mannheim'ı şafakta terk etti ve Pforzheim'a kadar yol boyunca sayısız sorun çözdü.^[13] Bertha, bu yolculukta önemli teknik yetenekler gösterdi.^[14] Yakıt deposu olmayan aracın karbüratöründe de sadece 4.5 litrelik benzinle arabanın çalışması için gereken petrol çözücüsü ligroin'i bulması gerekiyordu. Bu yakıt sadece eczacı dükkanlarında vardı, bu yüzden yakıtı satın almak için Wiesloch 'daki şehir eczanesinde durdu.^[9] O zamanlar benzin ve diğer yakıtlar sadece eczacılardan satın alınabiliyordu ve böylece Wiesloch'daki eczacı dünyanın ilk akaryakıt istasyonu oldu. Tıkalı bir yakıt borusunu şapka iğnesi ile temizledi ve jartiyerini yalıtım malzemesi olarak kullandı.^[14][15] Bir demirci bir yerde zinciri onarmaya yardım etmek zorundaydı. Tahta frenler bozulmaya başladığında, Benz frenlere deri kaplatmak için bir ayakkabıcıyı ziyaret etti ve dünyanın ilk fren balatası çiftini yaptı. Motoru soğutmak için buharlaştırmalı soğutma sistemi kullanılmıştı ve bu nedenle su kaynağı yolculuk boyunca büyük endişeydi.^[16] Üçlü, her durduklarında kaynaklarına su ekledi.^[9] Arabanın iki vitesi yokuş yukarı çıkmak için yetersizdi ve Eugen ile Richard sık sık aracı dik yokuşlarda itmek zorunda kaldılar.^[9] Benz, alacakaranlıktan az sonra Pforzheim'a vardı ve kocasına başarılı yolculuğunu telgrafla bildirdi. Üç gün sonra da farklı bir rota izleyip yolculuğunu tekrarlayarak Mannheim'a geri döndü.^[17][18]

Bu gezi, Bertha’nın istediği gibi büyük ilgi çekti. Sürüş, otomobilin teknik gelişiminde önemli bir olaydı. Öncü çift, Bertha'nın deneyimlerinden sonra araçta çeşitli iyileştirmeler yaptı. Bertha, yol boyunca olan her şeyi rapor etti. Fren gücünü iyileştirmek için fren balataları ve tepelere tırmanmak için ek dişli eklenmesi gibi önemli önerilerde bulundu. Gezisi, gelişmekte olan otomotiv endüstrisi için test sürüşülerinin çok önemli olduğunu kanıtladı.^[5][9]Yolculuk, müşterilerin araçla ilgili çekincelerinin yatıştırılmasına ve ardından şirketin ekonomik başarısını çok önemli katkı sağladı. Bu nedenle Bertha Benz, ilk kadın sürücü ve kısa test sürüşlerinin ötesine geçen ilk kişi olarak kabul edilir. Daha sonraları Karl Benz'in anılarına dayanarak direksiyon başında olanın kendisi değil oğulları olduğu söylendi.^[19] Bu yolculuğunda çeşitli zorlukların üstesinden gelmek zorunda kalarak, kullanım ömrünü ve etkinliği artırmak için fren pabuçlarına deri parçalar koyma, dik yokuşlara çıkmak için kısa vites eklemek gibi sonradan arabalara eklenen düzenlemelere yol açan iyileştirme önerileri yaptı. Bu nedenle Bertha Benz, fren balatalarının da mucidi olarak da kabul edilir.^[20]Heidelberg yakınlarındaki Wiesloch'daki şehir eczanesi bu geziyle birlikte beklenmedik bir ün kazandı: Bertha Benz oradan gerekli ligroin yakıtını satın aldığı için bu eczane dünyadaki ilk benzin istasyonu olarak kabul edilir. Uzun bir süre sonra benzin ve diğer yakıtlar ancak eczanelerden satın alınabildi.

Daha sonraki hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Birlikte beş çocukları oldu: Eugen (1873–1958), Richard (1874–1955), Clara (1877–1968), Thilde (1882–1974) ve Ellen (1890–1973).

1906'da Ladenburg'a taşındıktan sonra Karl Benz Ladenburg'daki atölyesini inşa ettirmiş ve aile şirketi “Benz und Söhne”'yi kurmuştu. Daimler-Benz'in başarısı garanti edildikten sonra Karl Benz 1929'da öldü. Aile üyeleri bu evde otuz yıl daha ikamet ettiler. Benz'in evi artık tarihidir ve kâr amacı gütmeyen bir vakıf için bilimsel bir toplantı tesisi olarak kullanılır ve Gottlieb Daimler ve Karl Benz Vakfı hem Bertha hem de Karl Benz'i otomobil tarihindeki rollerinden dolayı onurlandırır.

1925'te Karl Benz anılarında şunları yazdı: "Küçük hayat gemisinde batacakmış gibi göründüğünde yanımda sadece bir kişi kaldı. O benim karımdı. Cesurca ve kararlılıkla yeni umut yelkenlerini kurdu."^[21]

84 yaşındaki Bertha Benz'in 1933'te Adolf Hitler'i “Almanların kurtarıcısı” olarak karşıladığı söylenir. O ve ailesi Nazi propagandası tarafından çabucak toplandı ve 1933'teki Paskalya'da Bertha'nın da katıldığı Mannheim'da Karl Benz için Nazilerce bir anıtın açılışı yapıldı. Gazeteci Angela Elis'e göre politikalarının yeni bir savaşa yol açtığını anladıktan sonra Bertha Benz Hitler'den uzaklaştı.^[22]

3 Mayıs 1944'te 95 yaşındaydı. Doğum gününde kocasının okuduğu Karlsruhe Teknik Üniversitesi ‘nden fahri vatandaşlık aldı.^[23]

1944'te C. Benz Söhne şirketinin genel merkezi Ladenburg'da 95 yaşına girdikten iki gün sonra Bertha Benz villasında öldü.^[24]

Anma[değiştir | kaynağı değiştir]

• 25 Şubat 2008'de Bertha Benz Hatıra Rotası resmi olarak onaylandı ve artık bu rota tabelalarla gösterilir. Bu tatil rotası, büyük ölçüde Bertha Benz'in Mannheim'dan Pforzheim'a gidiş-dönüş yolculuğunun tarihi rotasını takip eder. Ocak 2009'dan beri Bertha Benz Memorial Route ERIH - Avrupa Endüstriyel Miras Rotası e. V'dır.
• Bertha Benz'in yolculuğu antika araçlarla 1988'den beri her iki yılda bir tekrarlanır. Dr. Karl Benz Automuseum ve Allgemeine Schnauferl Kulübü 130 "savaş öncesi aracını" dünyanın ilk uzun mesafeli yolculuğunun rotasında buluşturur ve kullanılır.
• ULAP sahasındaki Berlin Merkez Garı'ndaki yeni caddelerden biri 2005 yılından beri Bertha Benz adını taşır. Başdilıçta yanlış yazım Berta-Benz-Straße olarak 2013'te düzeltildi.
• Wieslocher ortaokul 25 nisan 2008'den beri otomobil öncüsünün adını taşır. İsim verildiğinde, bugün hala var olan şehir eczanesinin önünde Tip 1 motorlu aracın kopyası ve Bertha Benz'in torunu Jutta Benz ile tarihi sahnesi yeniden yaratıldı. Tarihi sahneden sonra, Jutta Benz bu motorlu aracı şehirden okula kadar sürdü.
• Sigmaringen'deki meslek okulu, 2013/2014 eğitim yılından bu yana Bertha Benz Okulu olarak anılır.^[27]
• Daimler ve Benz Vakfı, Bertha Benz'in öncü başarılarının anısına,^[28] bilim, iş, politika ve toplumda kendilerini farklı kılan kadınların konuştuğu yıllık “Bertha Benz Konferansı” düzenler. Bu vesileyle Temmuz 2009'da vakıf, mühendisin üstün tezini onurlandıran, ilk kez 10,000 Euro “Bertha Benz Ödülü” verdi.^[29]
• Otomobilin 125 yıl önce Karl Benz tarafından icadının anısına düzenlenen 2011 Otomobil Yazının bir parçası Eylül 2011 Bertha Benz Challenge, Bertha Benz Memorial Route'da gerçekleşti.^[30] Bu hatıra sürüşü, hibrit ve elektrikli motorlar, hidrojenli motorlar ve yakıt hücreleri gibi alternatif motorlu araçları ve diğer az tüketimli ve çevre dostu araçları teşvik etmeyi amaçlamıştı. Bertha Benz, 1888'de eski model bir araba kullanmadığı ve o zamanın en yenilikçi aracı olduğundan, bu sürüşte yalnızca günümüzün en yenilikçi araçları yer aldı.^[31]
• Ladenburg'daki Automuseum Dr. Carl Benz otomobil müzesi, Bertha Benz'in gelinlik dahil olmak üzere Benz ailesinden özel sergilerini sergiler.
• Immendingen belediyesindeki Daimler Test ve Teknoloji Merkezi'ne giden Kapı 1'deki cadde onun adını taşır.

• 
  Ön planda Bertha Benz anıtıyla Wiesloch'ta " Dünyanın ilk benzin istasyonu"

Filmler[değiştir | kaynağı değiştir]

• 10 Kasım 2009'daki ilk yayınında ZDF dizisi "Die Sternstunden der Deutschen" 'de, Karl ve Bertha Benz tarafından otomobilin icadı ve uygulaması sunuldu. Almanların 100 harika anından izleyiciler Bertha Benz'in öncü sürüşünü ve otomobilin Baden'den Karl Benz tarafından icadını Almanların en önemli 20 tarihi büyük anı olarak seçtiler.
• 25 Ocak 2011'de Deutsche Welle, "Made in Germany" programının bir parçası olarak Bertha Benz ve Bertha Benz Challenge hakkında dünya çapında bir televizyon raporu yayınladı.^[32]
• 23 Mayıs 2011'de, Das Erste, Karl & Bertha adlı televizyon filmi yayınladı.^[33][34]

Okunacak Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Angela Elis: Hayalim geceden daha uzun. Bertha Benz kocasını dünya şöhretine nasıl sürükledi. Hoffmann ve Campe, Hamburg 2010, ISBN 978-3-455-50146-9 .
• Barbara Leisner: Bertha Benz - İlk otomobilin direksiyonundaki güçlü bir kadın. Casimir Katz Verlag, Gernsbach 2011, ISBN 978-3-938047-54-5 .
• Winfried A. Seidel: Carl Benz. Baden'den bir hikâye. "Atsız araba" vizyonu dünyayı değiştiriyor. Baskı Diesbach, Weinheim 2005, ISBN 3-936468-29-X .

İnternet bağlantıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bertha Benz Memorial Route 6 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Automuseum Dr. Carl Benz 2 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2018.
• The Car is Born 18 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – A documentary of Bertha Benz's historic drive by Ulli Kampelmann.
• The First Road Trip 12 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Teaching overview and question set.
• John H. Lienhard: Bertha Benz's Ride 4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bertha Benz yolculuğu 27 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Bertha Benz Mücadelesi 23 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Araba Müzesi Dr. 22 Nisan 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ladenburg'da Carl Benz 22 Nisan 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Angela Elis : otomobilin annesi. 20 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İçinde: Emma, 1. Ocak 2011
• 3. 5 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mayıs 1849 - Bertha Benz doğdu 5 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., WDR- ZeitZezeichen-referans tarihi .

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]