Benito Jacovitti
Doğum	9 Mart 1923 Termoli, İtalya
Ölüm	3 Aralık 1997 (74 yaşında) Roma, İtalya
Takma adlar	Jac, Lisca di Pesce, Franz
Milliyet	İtalya
Vatandaşlık	İtalya
Tür	Çizgi roman, karikatür
Edebî akım	Çizgi roman
Önemli ödülleri	tam liste
Etkiledikleri Francisco Ibáñez[1], Georges Wolinski, Luca Salvagno, Florence Cestac[2]
Etkilendikleri Elzie Crisler Segar
Resmî site
http://www.jacovitti.it/

Benito Franco Giuseppe Jacovitti (9 Mart 1923, Termoli - 3 Aralık 1997, Roma) İtalyan karikatürist ve Cocco Bill ve Cip l'Arcipoliziotto gibi ünlü çizgi roman karakterlerinin, Kamasultra gibi grafik romanların yanı sıra, 1949'dan itibaren yayınlanan ve 1960'lar ile 1970'ler arasında yılda 3 milyondan fazla satarak toplamda 100 milyon kopyayı aşan ünlü Diario Vitt ajandalarının^[3] çizeridir.

Jacovitti, 20. yüzyılın en önemli İtalyan çizerlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Çizimlerindeki salam ya da solucan gibi gerçeküstü detaylar ve gürültülü denilecek kadar ses efektleriyle dolu panelleriyle Jacovitti, son derece kendine özgün bir çizgiye sahiptir.

1970'lerin kültürel konformizmiyle uyumlu olmayan Jacovitti, asılsız faşistlik suçlamasıyla bazı yayınlarla işbirliği yapması engellenmiş olmasına^[4] rağmen, karakterize çizim stili sayesinde İtalyan çizgi roman tarihine tam anlamıyla geçmiştir. Çalışmaları eleştirmenlerin beğenisini kazandı ve sıklıkla İtalyan tarihiyle iç içe geçti.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Demiryolcu ve film operatörü bir baba ile Arnavut kökenli bir annenin çocuğu olarak 19 Mart 1923'te Campobasso bölgesinin Termoli kentinde dünyaya geldi. Yedi yaşındayken çizgi romanlara ilgi göstermeye başladı. Henüz çocukken ailesiyle birlikte önce Macerata'ya, ardından da kesin olarak Floransa'ya taşındı ve burada devlet sanat enstitüsüne devam etti.

1939'da, henüz 16 yaşındayken, Floransalı hiciv dergisi Il Brivido için mizahi karikatürler yayınlayarak çizer olarak ilk çıkışını yaptı; bunlar mizah dolu tam sayfa panellerdi ve ilki olan La Linea Maginot, savaşla alay ediyordu.

Il Vittorioso ile işbirliği[değiştir | kaynağı değiştir]

1940'ta Pippo e gli Inglesi adlı çizgi romanı çizdi ve bu çizgi roman hemen fark edilmesini sağlayarak katolik yayıncı AVE'nin haftalık Il Vittorioso dergisiyle neredeyse 30 yıl sürecek bir işbirliği yapmasını ve İtalya çapında tanınmasını sağladı. Il Vittorioso dergisinde Bayan Carlomagno, sihirbaz Mandrago ve onurlu Tarzan gibi kendi icadı olan düzinelerce karakteri yarattı.

Il Vittorioso ile 1940'ta başlayan işbirliği, 1970'te haftalık derginin kapanmasına kadar devam etti. Genç Jacovitti'nin ince yapısı ona Lisca di Pesce (Balık Kılçığı) lakabını kazandırdı ve bu da sanatçının karikatür ve çizimlerini balık kılçığı sembolüyle imzalamasına neden oldu. Jacovitti yıllar geçtikçe kilo aldı, ancak "Belki de büyük bir balığa veya balinaya dönüşmeliyim ama gençken gerçekten sırık gibiydim ve zayıftım" diyerek balık kılçığını imzası olarak kullanmaya devam etti.

Il Vittorioso dergisi için, 1949'da kült nesneler haline gelecek ve 30 yılı aşkın bir süre boyunca üretilecek bir dizi okul ajandası olan Diario Vitt'i üretmeye başladı. 30 yıllık süreçte 100 milyon adet satışı yakalayan Diario Vitt, tamamen yazar tarafından yaratılan karikatürler, illüstrasyonlar ve çizgi romanlar içeren akademik yıllı bir ajandaydı ve 1980'e kadar basıldı. Hafif erotik imalar içeren bir eserinin yayınlanmasının ardından Katolik AVE yayıneviyle olan işbirliği kesildi.

Diğer yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yine 1940'larda bir başka haftalık Katolik dergisi olan Intervallo ile işbirliği yapmaya başladı. 1945'te Pippo e il Dittatore adlı mizahi seriyi yayınladı. 1957'de Il Giorno dei Ragazzi ile işbirliği yapmaya başladı ve Cocco Bill ve Gionni Galassia gibi en ünlü karakterlerinden bazılarını yayınladı ve ardından 10 yıl boyunca Zorry Kid, Jack Mandolino, Tarallino ve diğerlerini yayınladığı Corriere dei Piccoli ve Corriere dei Ragazzi dergilerine geçti.

Milano merkezli Il Giorno gazetesi için, kendilerini en gırgırca Latince terimlerle ifade eden üç Romalı karakteri, Tizio, Caio ve Sempronio'yu yaratırken, Il Giorno dei Ragazzi (gazetenin haftalık eki, bu sayede tirajı yaklaşık 50.000 kopya arttı) için Gamba di Quaglia, Chicchirino ve Microciccio Spaccavento gibi birçok öykünün kahramanı olan dedektif gazeteci Tom Ficcanaso'nun destanını yarattı. Pazartesi baskılarının son renkli sayfasındaki tam sayfa çizimleri de ünlüydü. Lolita Dolcevita karakteri salı günleri yayınlanan Giorno della Donna dergisinde doğdu ve Elviro il Vampiro ile Bebek Tarallo'nun çizgi öyküsü, Il Giorno gazetesinde yayınlandı.

1940'ların sonlarından itibaren Federico Fellini ile birlikte Il Travaso delle Idee dergisinde çalıştı. Fellini ile birlikte hazırladıkları, "iki yoldaş" hakkındaki antikomünist bu çizgi öyküyü, Il Vittorioso'nun yayıncısı AVE'nin direnişi nedeniyle ortasında terk etmek zorunda kaldılar. Jacovitti, 1957'den 1960'a kadar Sempronio, Pasqualino Rififì ve Alonzo adlı üç çizgi roman hikâyesini Il Travaso delle Idee dergisi için üretirken "Franz" takma adını kullandı.

Pinokyo yorumlamaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dönemin en ünlü eserleri arasında, çeşitli vesilelerle ele aldığı, üslup ve yaratıcılık deneylerine konu olan Pinokyo yorumu yer alır ve eleştirmen Gianni Brunoro'nun sözleriyle, "Hepsi arasında sadece Lisca di Pesce ve hatta Jac takma adlarıyla tanınan Benito Jacovitti, bu anlatı kimerasının çağrısına birden fazla kez uymuş, her seferinde yaklaşımının görselliğini yeni baştan yaratmıştır. Neredeyse 40 yıl süren uzun bir macera".

Jacovitti, Carlo Collodi'nin yazdığı Pinokyo'yu hayatının dört farklı döneminde yorumladı: İlk seferinde İkinci Dünya Savaşı sırasında Brescia'da bir yayınevi olan La Scuola için yazdığı 1945'te eseri yayınladı; bunu Aralık 1946 ile Temmuz 1947 arasında Il Vittorioso tarafından yayınlanan bir çizgi roman versiyonu izledi; üçüncüsü yaklaşık 20 yıl sonra, yine Il Vittorioso için 1964'te yayınlandı; ve son olarak, 1970'lerde yazarın karakteri kendi yarattığı kişilerle etkileşime soktuğu paneller.

Yeni mecralar[değiştir | kaynağı değiştir]

Jacovitti 1960'lardan itibaren televizyon reklamcılığında da yer aldı. Teodora Oil için Coccobill ve Zorry Kid, Lanerossi Vicenza için Pecor Bill gibi bazı karakterleriyle çizgi filmler hazırladı. Yine bu dönemde İtalya'da hristiyanlık değerlerinin korunması için mücadele eden muhafazakâr Comitati Civici hareketinin gönüllü bir çizeri olarak pek çok siyasi ve hiciv yüklü poster hazırladı.

1974'te linus dergisiyle kısa bir süre işbirliği yaptı ve burada önce Gionni Peppe sonra da Joe Balordo'yu yarattı. 1981'de salaş bir özel dedektif olan Joe Balordo'yu merkeze alan iki öykü yazdı, 1977'de yetişkin dergisi Playmen'de Marcello Marchesi ile birlikte yarattığı Kamasultra adlı çizgi roman öyküsünü yayınlaması dışında üretimlerinde estetize edilmiş erotik dokunuşlara rastlanmaz.

1978'de Il Giornalino adlı haftalık dergiyle işbirliğine başladı ve en ünlü karakteri Cocco Bill üzerine öyküler üretmeye devam etti. Bu yayın, Jacovitti'nin ölümünden sonra öğrencisi Luca Salvagno tarafından hâlâ devam ettirilmektedir.

Jacovitti'nin grafik çözümleri, linus dergisinin Ocak 1974 sayısında şu cümleyi yazan Georges Wolinski gibi pek çok çizeri derinden etkilemiştir: "Jacovitti, çocuk basınının prangalarını düşünmediğinizde, muazzam bir şeydir".

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Roma'da 3 Aralık 1997'de eşi Floriana Jodice'den sadece birkaç saat önce^[5] öldü. Eşinin ailesinin memleketi olan Romola köyündeki (San Casciano Val di Pesa, Floransa) mezarlığa gömüldü.

Jacovitti'nin ölümünden sonra, İtalyan Posta İdaresi sanatçının onuruna bir posta pulu serisi yayınladı.^[1]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 

  İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı,
  5. Sınıf / Şövalye, 1994
• 1971: Salone Internazionale dell'Umorismo di Bordighera, Altın Palmiye Ödülü
• 1992: Premio Yellow Kid, Salone Internazionale dei Comics, Yaşam Boyu Başarı Ödülü
• 1996: Premio U Giancu
• 2005: Premio ANAFI, En İyi Albüm Ödülü, (Jacovitti in Giallo)^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]