Avustralya İngilizcesi, İngilizcenin Avustralya'da konuşulan türü.

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük Britanya'dan ve İrlanda'dan Avustralya'ya yaşamak için ilk gelişleri 1788'de olmuştur. İngilizceyi pek çok değişik türleriyle buraya getirdiler. İngilizcenin bu değişik türleri karışmaya ve değişmeye başladı. Yeni gelenler kısa sürede kendine özgü vurgu ve sözcüklerle konuşmaya başladı.

19. ve 20. yüzyıllarda daha çok kişi Avustralya'ya gelmeye başladı. Pek çok kişi buraya altın aramaya gelmişti. Kimileri Büyük Britanya ve İrlanda'dan gelmişti. Öteki gelenler ise İngilizce konuşmayan ülkelerdendi. Avustralya İngilizcesi büyümeyi ve gelişmeyi sürdürdü.

Avustralya İngilizcesi, Amerikan İngilizcesinden de etkilendi. II. Dünya Savaşı sırasında birçok Amerikalı askeri Avustralya'ya yerleşti. 1950'lerden beri Amerikalı televizyon gösterileri ve müzikleri Avustralya'da popüler oldu.

Vurgu[değiştir | kaynağı değiştir]

Avustralya ve Yeni Zelanda vurguları benzerdir.

Avustralya İngilizcesinde /r/ sesi yalnızca sesli harften önce oluşabilir. Diğer aksanlarda değişik sesleri veren birçok sözcük Avustralya İngilzcesinde aynı sesi verir.

Örnekler:

• caught ve court
• raw ve roar
• aunt ve aren't
• formally ve formerly

Birtakım Avustralya İngilizcesindeki ünlü sesler başka İngilizce türlerinden değişik ses verir. Örneğin: day sözcüğünde ağız çok açılır. Bu Avustralya İngilizcesinde İngiliz ve Amerikalı die deyişine çok yakındır. Ancak haftanın günlerini söylerken day sözcüğü dee biçiminde okunur.

• Sunday, Sun-dee olur
• Monday - Mun-dee
• Tuesday - Choose-dee
• Wednesday - Wens-dee
• Thurday - Thurs-dee
• Friday - Fri-dee
• Saturday - Satte-dee/Sadde-dee ya da kısa olarak Sat-dee/Sad-dee

Avustralya İngilizcesi'nde kimi ünlüler diğer İngilizce türlerinde yoktur. Örneğin bad ve lad sözcüklerinin arasında uyak yoktu. Çünkü: bad sözcüğünde uzun, lad sözcüğünde kısa ünlüler var. Ayrıca cot sözcüğü caught sözcüğü gibi gelmiyor.

Amerikan İngilizcesi gibi /t/ sesi /d/ sesi olabilir. Bu genellikle ünlüler arasında olur. Örneğin:

• waiter sözcüğü wader sözcüğüne benziyor
• betting sözcüğü bedding sözcüğüne benziyor
• got it sözcüğü god it sözcüğüne benziyor
• thirteen sözcüğü thirdeen sözcüğüne benziyor

Avustralya vurgusunda /t/ sesi /ch/ gibi ve /d/ sesi /j/ sesi gibi çıkabiliyor. Aynı sesin çıkarıldığı kimi örnekler:

• Tuesday ve choose day
• lightyear ve lie cheer
• due ve Jew
• dune ve June

Avustralyalılar /wh/ ile /w/ seslerini aynı söylüyorlar. Birtakım örnekler:

• which ve witch
• whether ve weather
• whales ve Wales

Sözcükler[değiştir | kaynağı değiştir]

Avustralyalılar diğer İngilizce konuşanların kullanmadığı pek çok değişik sözcük kullanır. Ünlü Avustralya selamlama sözcüğü "G'day "dir.

Birçok sözcük Avustralya'ya Büyük Britanya ve İrlanda'dan gelmiştir. Örneğin: arkadaş anlamına gelen mate şimdiye kadar Büyük Britanya'da kullanılmaktadır. Kimi sözcüklerin ise anlamı değişmiştir.

Birkaç sözcük Avustralya Aborjin dillerinden gelmiştir. Bunlar daha çok hayvan bitki ve yer adlarıdır. Dingo ve kangaroo kimi örneklerdendir.

Kimi sözcüklerin ise nereden gelindiği bilinmez. Örneğin: dinkum gerçek anlamına gelmektedir. Ancak kimse anlamını bilmemektedir. Kimileri Çince'den kimileri ise İngiltere'den geldiğini söyler.

Yazım[değiştir | kaynağı değiştir]

Avustralya yazımı genellikle İngiliz yazımına benzer. Organise, realise sözcükleri gibi sözcüklerin sonunda -ise ve -ize de kullanılabilir ancak -ise yeğlenir. Clour, favourite sözcükleri gibi sözcüklerde -our kullanılır ama Labor Party ve Victor Harbor gibi kimi özel adlarda -or kullanılır. Öteki yandan program ve jail sözcükleri yerine programme ve gaol kullanılır.

Avustralya İngilizcesinin türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Avustralya aksanı ülke genelinde pek değişmiyor.

Ancak castle, dance, chance, advance gibi sözcüklerde 'a' sesinde birtakım ayrımlar var. Bu sözcüklerde kimileri calm sözcüğündeki sesliyi çıkarıyor kimileri de mad sözcüğündeki sesliyi çıkartıyor. Bir başka bölgesel ayrım da 'l' ile devam eden 'e' seslerindedir. Melbourne, helped, cellist gibi sözcükleri Victorialılarca sözcüklerdeki 'e' sesleri alchemy sözcüğündeki 'a' sesi gibi söylenir.

Ancak Avustralya'nın değişik yerlerinde sözcüklerde ayrımlar vardır. Örneğin: football Yeni Güney Galler ve Queensland'da ragbi anlamına gelir. Yeni Güney Galler'de yüzme giysisine cossie ya da swimmers, Queensland'da togs denir ancak diğer bölgelerde bathers denir.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Avustralya Ulusal Sözlük Merkezi18 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Avustralya Sözcük Haritası16 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
• Avustralya Sesbilgisi ve Sesbilimine Giriş20 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Macquarie Sözlüğü^{[ölü/kırık bağlantı]}
• World English Organizasyonu 11 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Yeni başlayanlar için Avustralya İngilizcesi 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.