Avialae

Avialanlar
Yaşadığı dönem aralığı: 155-0 myö
Kimmericiyen-Günümüz
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Avialanlar; Yaşadığı dönem aralığı: 155-0 myö; Kimmericiyen-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Soyu tükenmiş bir avialan olan Archaeopteryx'in modeli, Bristol Müzesi (İngiltere)
	Yaşayan tek avialanlar olan kuşlardan bir Darwin ispinozu, Camarhynchus parvulus
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Klad:	Dinosauria
Klad:	Saurischia
Klad:	Theropoda
Klad:	Eumaniraptora
Klad:	Avialae; Gauthier, 1986
Alt Gruplar
	†Alcmonavis; †Balaur?; †Cretaaviculus; †Dalianraptor; †Fukuipteryx; †Rahonavis?; †Yandangornis?; †Archaeopterygidae?; †Anchiornithidae?; †Scansoriopterygidae?; †Jeholornithidae; Avebrevicauda Pygostylia; †Omnivoropterygiformes; ;

Avialae (Latince: "kuş kanatları"), yaşayan tek dinozorlar olan mevcut kuşları (Aves) ve yakın akrabalarını içeren bir kladdır. Genellikle tüm teropod dinozorların çağdaş kuşlarla deinonychosaurlardan daha yakın akraba olanlarını sınıflandırmada kullanılır. Aves sınıfından olmayan Avialae üyelerine de sıklıkla kuş denir.

Almanya'nın Geç Jura dönemi Solnhofen Formasyonu'ndan Archaeopteryx lithographica, muhtemelen motorlu uçuş yeteneğine sahip olduğu bilinen en eski avialandır,^[2] ancak Archaeopteryx bir deinonychosaur da olabilir.^[3] Yaklaşık 160 milyon yıl öncesine tarihlenen, Çin'in Geç Jura döneminde yaşamış, Tiaojishan Formasyonu'ndan birkaç eski (ancak uçuş kabiliyetine sahip olmayan) avialan da bilinmektedir.^[4]^[5]

Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu araştırmacı, Avialae'yi klad temelli sınıf olarak tanımlar, ancak tanımlar değişiklik gösterir. Birçok yazar "kuşlara Deinonychus'tan daha yakın olan tüm teropodlar"a benzer bir tanım kullanmıştır.^[6]^[7] Hemen hemen aynı bir tanım olan "Dromaeosaurus'tan serçeye daha yakın olan tüm taksonları içeren teropod grubu" Agnolín ve Novas (2013) tarafından kendi kladları olan Averaptora için kullanılmıştır.^[8]

Ek olarak, 2000'lerin sonlarından ve 2010'ların başlarından başlayarak, birkaç araştırmacı grubu Troodon cinsini Avialae tanımına ek bir belirleyici olarak eklemeye başladı. Troodon uzun zamandır daha büyük grup Deinonychosauria'daki dromaeosauridlerin yakın akrabası olarak görülüyordu, ancak bazı çağdaş çalışmalar onu ve diğer troodontidleri modern kuşlarla daha yakından ilişkili buldu ve bu nedenle yeni çalışmalarda Avialae'den çıkarıldı.^[9]

Avialae ayrıca apomorfiye dayalı bir sınıf (yani, fiziksel özelliklere dayalı olan) olarak da tanımlanır. 1986 yılında Avialae adını veren Jacques Gauthier, 2001 yılında kanatlarını çırpmak için kullanan, tüylü kanatlara sahip tüm dinozorlar ve onlardan gelen kuşlar olarak yeniden tanımlamıştır.^[10]^[11]

Aves'ten farklılığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Gauthier ve Queiroz^[12] (s. 34), aynı biyolojik ismin dört farklı şekilde kullanılmasından dolayı bir sorun olan "Aves" terimini tanımlamanın dört "çelişkili" yöntemini belirlediler ve buna bir çozüm yolü önerdiler. Önerdikleri yeni Aves grubu (4. tanım) taç grup olup, yalnızca tüm kuşların son ortak atasını ve onun soyundan gelenleri içerir. Aves'in kaynakta bulunan diğer tanımları, diğer klad adlarına yeniden atanmıştır.

Aves, kuşlara timsahlardan daha yakın olan tüm sürüngenler anlamına gelebilir (alternatif isim Avemetatarsalia [veya Panaves])
Aves; gelişmiş, tüylü arkozorlar anlamına gelebilir (alternatif isim Avifilopluma)
Aves, uçamayan tüylü dinozorlar anlamına gelebilir (alternatif isim Avialae)
Aves, tüm çağdaş kuşların son ortak atası ve onun soyundan gelenler anlamına gelebilir ("taç grup"; alternatif isim Neornithes).

Dördüncü tanıma göre Archaeopteryx bir avialandır ve Aves üyesi değildir. Gauthier'in önerileri, paleontoloji ve kuş evrimi alanındaki pek çok araştırmacı tarafından benimsendi, ancak uygulanan kesin tanımlar tutarsızdı. Başlangıçta Aves'in geleneksel fosil içeriğinin yerini alması önerilen Avialae, bazen bu araştırmacılar tarafından yerel "kuş" terimiyle eşanlamlı olarak kullanılmaktadır.^[13]

Evrim[değiştir | kaynağı değiştir]

Avialae

†Anchiornis

†Archaeopteryx

	†Rahonavis

	†Jeholornis

Euavialae

†Jixiangornis

Avebrevicauda

†Sapeornis

†Confuciusornis

	†Chongmingia

	Ornithothoraces

Wang vd. (2016), tarafından yapılmış filojenetik çalışma sonrasında oluşturulmuş kladogram.^[14]

Bilinen en eski avialanlar, yaklaşık 160 milyon yıl önce geç Jura dönemine (Oxfordiyen dönemi) tarihlenen Çin'in Tiaojishan Formasyonundan gelmektedir.^[13] Bu dönemdeki avialan türleri arasında Anchiornis huxleyi ve Aurornis xui bulunur. Xiaotingia zhengi dikkate alınması için kullanılan üyedir ancak daha sonra Dromaeosauridae dalının içinde sınıflandırıldı. Ünlü Archæopteryx Almanya'nın, biraz daha geç Jura devri kayalarından (yaklaşık 155 milyon yıllık) gelir. Bu ilk avialanların çoğu, modern kuşların atası olabilecek, ancak daha sonra kuş evrimi sırasında kaybolan alışılmadık anatomik özellikleri paylaştı. Bu özellikler, ikinci ayak parmağındaki hayattayken yerden uzakta tutulmuş olabilecek büyütülmüş pençeleri, hava manevralarında kullanılmış olabilen arka bacakları ve ayakları örten uzun tüyleri veya "arka kanatları" içerir.^[15]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Paraves – Avialae ve deinonychosaurları içeren klad.
Kuş uçuşu
Kuşların evrimi
Archaeopteryx – ünlü geçiş fosili.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Avialae ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Avialae ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Cau, A.; Beyrand, V.; Voeten, D.; Fernandez, V.; Tafforeau, P.; Stein, K.; Barsbold, R.; Tsogtbaatar, K.; Currie, P.; Godefroit, P. (2017). "Synchrotron scanning reveals amphibious ecomorphology in a new clade of bird-like dinosaurs". Nature. 552 (7685). ss. 395-399. Bibcode:2017Natur.552..395C. doi:10.1038/nature24679. PMID 29211712.
^ Alonso (2004). "The avian nature of the brain and inner ear of Archaeopteryx" (PDF). Nature. 430 (7000): 666-669. doi:10.1038/nature02706. PMID 15295597. 9 Şubat 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ Hartman (10 Temmuz 2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. ISSN 2167-8359. PMC 6626525 $2. PMID 31333906.
^ Hu (2009). "A pre-Archaeopteryx troodontid theropod from China with long feathers on the metatarsus". Nature. 461 (7264): 640-643. doi:10.1038/nature08322. PMID 19794491.
^ Liu Y.-Q. (2012). "Timing of the earliest known feathered dinosaurs and transitional pterosaurs older than the Jehol Biota". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 323–325: 1-12. doi:10.1016/j.palaeo.2012.01.017.
^ Weishampel, David B.; Dodson, Peter; Osmólska, Halszka (eds.) (2004). The Dinosauria, Second Edition. University of California Press., 861 pp.
^ Senter, P (2007). "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 5 (4): 429–463. doi:10.1017/S1477201907002143. S2CID 83726237.
^ Federico L. Agnolín & Fernando E. Novas (2013). Avian ancestors. A review of the phylogenetic relationships of the theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae. SpringerBriefs in Earth System Sciences. pp. 1–96. doi:10.1007/978-94-007-5637-3. ISBN 978-94-007-5636-6. S2CID 199493087.
^ Pascal Godefroit; Andrea Cau; Hu Dong-Yu; François Escuillié; Wu Wenhao; Gareth Dyke (2013). "A Jurassic avialan dinosaur from China resolves the early phylogenetic history of birds". Nature. 498 (7454): 359–62. Bibcode:2013Natur.498..359G. doi:10.1038/nature12168. PMID 23719374. S2CID 4364892.
^ Gauthier, J. (1986). "Saurischian monophyly and the origin of birds." In: K. Padian, ed. The origin of birds and the evolution of flight. San Francisco: California, Acad.Sci. pp.1–55. (Mem.Calif.Acad.Sci.8.)
^ Gauthier, J., and de Queiroz, K. (2001). "Feathered dinosaurs, flying dinosaurs, crown dinosaurs, and the name Aves." Pp. 7-41 in New perspectives on the origin and early evolution of birds: proceedings of the International Symposium in Honor of John H. Ostrom (J. A. Gauthier and L. F. Gall, eds.). Peabody Museum of Natural History, Yale University, New Haven, Connecticut, U.S.A.
^ Gauthier, J.; de Queroz, K. (2001). "Feathered dinosaurs, flying dinosaurs, crown dinosaurs, and the name Aves" (PDF). ss. 7-41. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
^ ^a ^b Pascal Godefroit (2013). "A Jurassic avialan dinosaur from China resolves the early phylogenetic history of birds". Nature. 498 (7454): 359-62. doi:10.1038/nature12168. PMID 23719374.
^ Wang, M.; Wang, X.; Wang, Y.; Zhou, Z. (2016). "A new basal bird from China with implications for morphological diversity in early birds". Scientific Reports. Cilt 6. s. 19700. Bibcode:2016NatSR...619700W. doi:10.1038/srep19700. PMC 4726217 $2. PMID 26806355.
^ Zheng (2013). "Hind Wings in Basal Birds and the Evolution of Leg Feathers". Science. 339 (6125): 1309-1312. doi:10.1126/science.1228753. PMID 23493711.

Teropod ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[cauetal2017-1] Cau, A.; Beyrand, V.; Voeten, D.; Fernandez, V.; Tafforeau, P.; Stein, K.; Barsbold, R.; Tsogtbaatar, K.; Currie, P.; Godefroit, P. (2017). "Synchrotron scanning reveals amphibious ecomorphology in a new clade of bird-like dinosaurs". Nature. 552 (7685). ss. 395-399. Bibcode:2017Natur.552..395C. doi:10.1038/nature24679. PMID 29211712.

[Alonso-2] Alonso (2004). "The avian nature of the brain and inner ear of Archaeopteryx" (PDF). Nature. 430 (7000): 666-669. doi:10.1038/nature02706. PMID 15295597. 9 Şubat 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

[3] Hartman (10 Temmuz 2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247. ISSN 2167-8359. PMC 6626525 $2. PMID 31333906.

[Hu_et_al.2009-4] Hu (2009). "A pre-Archaeopteryx troodontid theropod from China with long feathers on the metatarsus". Nature. 461 (7264): 640-643. doi:10.1038/nature08322. PMID 19794491.

[daohugouage2012-5] Liu Y.-Q. (2012). "Timing of the earliest known feathered dinosaurs and transitional pterosaurs older than the Jehol Biota". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 323–325: 1-12. doi:10.1016/j.palaeo.2012.01.017.

[6] Weishampel, David B.; Dodson, Peter; Osmólska, Halszka (eds.) (2004). The Dinosauria, Second Edition. University of California Press., 861 pp.

[7] Senter, P (2007). "A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 5 (4): 429–463. doi:10.1017/S1477201907002143. S2CID 83726237.

[8] Federico L. Agnolín & Fernando E. Novas (2013). Avian ancestors. A review of the phylogenetic relationships of the theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae. SpringerBriefs in Earth System Sciences. pp. 1–96. doi:10.1007/978-94-007-5637-3. ISBN 978-94-007-5636-6. S2CID 199493087.

[9] Pascal Godefroit; Andrea Cau; Hu Dong-Yu; François Escuillié; Wu Wenhao; Gareth Dyke (2013). "A Jurassic avialan dinosaur from China resolves the early phylogenetic history of birds". Nature. 498 (7454): 359–62. Bibcode:2013Natur.498..359G. doi:10.1038/nature12168. PMID 23719374. S2CID 4364892.

[10] Gauthier, J. (1986). "Saurischian monophyly and the origin of birds." In: K. Padian, ed. The origin of birds and the evolution of flight. San Francisco: California, Acad.Sci. pp.1–55. (Mem.Calif.Acad.Sci.8.)

[11] Gauthier, J., and de Queiroz, K. (2001). "Feathered dinosaurs, flying dinosaurs, crown dinosaurs, and the name Aves." Pp. 7-41 in New perspectives on the origin and early evolution of birds: proceedings of the International Symposium in Honor of John H. Ostrom (J. A. Gauthier and L. F. Gall, eds.). Peabody Museum of Natural History, Yale University, New Haven, Connecticut, U.S.A.

[12] Gauthier, J.; de Queroz, K. (2001). "Feathered dinosaurs, flying dinosaurs, crown dinosaurs, and the name Aves" (PDF). ss. 7-41. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2022.

[Nature-13] Pascal Godefroit (2013). "A Jurassic avialan dinosaur from China resolves the early phylogenetic history of birds". Nature. 498 (7454): 359-62. doi:10.1038/nature12168. PMID 23719374.

[wangetal2016-14] Wang, M.; Wang, X.; Wang, Y.; Zhou, Z. (2016). "A new basal bird from China with implications for morphological diversity in early birds". Scientific Reports. Cilt 6. s. 19700. Bibcode:2016NatSR...619700W. doi:10.1038/srep19700. PMC 4726217 $2. PMID 26806355.

[zhengetal2013-15] Zheng (2013). "Hind Wings in Basal Birds and the Evolution of Leg Feathers". Science. 339 (6125): 1309-1312. doi:10.1126/science.1228753. PMID 23493711.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Avialae ne demektir