Guatemala Maya Dilleri Akademisi

Guatemala Maya Dilleri Akademisi (kısaltması ALMG, İspanyolca Academia de Lenguas Mayas de Guatemala), Guatemala'da konuşulan 22^[1] Maya dilinin kullanımını düzenleyen özerk devlet organizasyonu. Bu dillerin yazımında kullanılan değişik yazı sistemlerinin standartlaşması üzerine çaba harcar. Diğer bir işlevi de bu Maya dillerinin öğretimine yönelik çalışmalar yapmak, kurslar açarak tercüman yetiştirmektir.

Guatemala Kongresinde 18 Ekim 1990 günü onaylanarak yürülüğe girmiş olan Guatemala Maya Dilleri Kanunu (Ley de la Academia de Lenguas Mayas de Guatemala Decreto n.º 65-90) gereği 16 Kasım 1990 tarihinde kurulmuştur.

Guatemala İç Savaşında (1960 - 1996) 200.000 den fazla Maya Kızılderilisinin ölümüyle sonuçlanan soykırımın suçlularından birisi olması dolayısıyla savunma bakanının başkent Guatemala şehrindeki eski evi (Casa Crema) akademinin merkez binası olarak seçilmiştir.^[2]

Araştırılan diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Guatemala'da yaklaşık 50-100 kişi tarafından konuşulan Yukatek Mayacası araştırma geliştirme konusu yapılan 22 dil arasında bulunmaz.

Türkçe adı	İspanyolca adı	Etnik (Guatemala 2002)^[3]	Anadil (Guatemala 2002)^[4]	departman	Konuşulduğu ülke(ler)
Açice	Achi’	105.992	82.640	Baja Verapaz	Guatemala
Akatekçe	Akateko	39.370	35.763	Huehuetenango	Guatemala (48.500), Meksika (Chiapas 10.100)
Avakatekçe	Awakateko	11.068	9.613	Huehuetenango	Guatemala
Çalçitekçe	Chalchiteko	30.000^[5]	30.000^[5]	Huehuetenango	Guatemala
Çortice	Ch’orti’	46.833	11.734	Chiquimula, Zacapa	Guatemala, Honduras
Çuhça	Chuj	64.438	59.048	Huehuetenango	Guatemala, Meksika (Chiapas)
Hakaltekçe	Jakalteko ya da Popti’	47.024	34.038	Huehuetenango	Guatemala, Meksika
İşilce	Ixil	95.315	83.574	El Quiché	Guatemala, Meksika (224)
İtzaca	Itza’	1.983	1.094	El Petén	Guatemala
Kakçikelce	Kaqchikel	832.968	444.954	Chimaltenango, Guatemala, Baja Verapaz, Sacatepéquez, Sololá, Suchitepéquez	Guatemala, Meksika (143)
Kanhobalca	Q’anjob’al	159.030	139.830	Huehuetenango	Guatemala
Kekçice	Q'eqchi'	852.012	716.101	Alta Verapaz, Petén, El Quiché, Izabal	Guatemala + 21.000 Belize, El Salvador, Meksika
Kiçece	K´iche´	1.270.953	890.596	El Quiché, Huehuetenango, Quetzaltenango, Retalhuleu, Sololá, Suchitepequez Totonicapán, San Marcos, Chimaltenango	Guatemala, Meksika (524)
Mamca	Mam	617.171	477.717	Huehuetenango, Quetzaltenango, San Marcos, Retalhuleu	Guatemala, Meksika (28.000)
Mopanca	Mopan	2.891	2.455	El Petén	Belize (6.100), Guatemala
Pokomamca	Poqomam	42.009	11.273	Escuintla, Guatemala, Jalapa	Guatemala, El Salvador
Pokomçice	Poqomchi’	114.423	92.941	Alta Verapaz, Baja Verapaz, El Quiché	Guatemala
Sakapultekçe	Sakapulteko	9.763	6.973	El Quiché	Guatemala
Sipakapaca	Sipakapense	10.652	5.687	San Marcos	Guatemala
Tektitekçe	Tektiteko	2.077	1.144	Huehuetenango	Guatemala, Meksika (1.000)
Tzutuhilce	Tz’utujil	78.498	63.237	Sololá, Suchitepéquez	Guatemala
Uspantekçe	Uspanteko	7.494	3.971	El Quiché	Guatemala

Alfabe[değiştir | kaynağı değiştir]

Sesliler
Sessizler
ALMG	IPA	ALMG	IPA	ALMG	IPA	ALMG	IPA	ALMG	IPA	ALMG	IPA	ALMG	IPA	ALMG	IPA
a	[a]	aa	[aː]	ä	[ɐ]	b'	[ɓ]	b	[b]	ch	[ʧ]	ch'	[ʧ’]	h	[h]
e	[e]	ee	[eː]	ë	[ə]	j	[x]	k	[k]	k'	[k’]	l	[l]	m	[m]
i	[i]	ii	[iː]	ï	[ɪ]	n	[n]	nh	[ŋ]	p	[p]	q	[q]	q'	[q’]
o	[o]	oo	[oː]	ö	[ʌ]	r	[r]	s	[s]	t	[t]	t'	[t’]	tz	[ʦ]
u	[u]	uu	[uː]	ü	[ʊ]	tz'	[ʦ’]	w	[w]	x	[ʃ]	y	[j]	'	[ʔ]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "ALMG: Cobertura de Comunidades Lingüísticas". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2012.
^ «La anterior residencia del ministro de la Defensa albergará los estudios del Canal 5», 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. artículo en el diario El Periódico (Guatemala) del 22 de diciembre de 2003. Consultado el 1 de julio de 2012.
^ "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Grupo_etnico : Pertenencia de grupo étnicor". 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.
^ "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Idioma_materno : Idioma o lengua en que aprendió a hablar". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.
^ ^a ^b "Chalchitecos, en busca de reconocimiento". Prensa Libre (İspanyolca). 23 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.
^ "ALMG/Portal". 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Academia de Lenguas Mayas de Guatemala9 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (resmî site)

[1] "ALMG: Cobertura de Comunidades Lingüísticas". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2012.

[2] «La anterior residencia del ministro de la Defensa albergará los estudios del Canal 5», 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. artículo en el diario El Periódico (Guatemala) del 22 de diciembre de 2003. Consultado el 1 de julio de 2012.

[refInegobhalk-3] "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Grupo_etnico : Pertenencia de grupo étnicor". 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.

[refInegobdil-4] "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Idioma_materno : Idioma o lengua en que aprendió a hablar". 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.

[Prensa_Libre:_Etnias-5] "Chalchitecos, en busca de reconocimiento". Prensa Libre (İspanyolca). 23 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.

[6] "ALMG/Portal". 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Academia de Lenguas Mayas de Guatemala nedir?, Academia de Lenguas Mayas de Guatemala anlamı nedir?, Academia de Lenguas Mayas de Guatemala ne demektir?