Uluslararası Telekomünikasyon Birliği-2000 (International Mobile Telecommunications-2000) (IMT-2000), ya da daha bilinen adıyla 3G (orijinal açılımı 3rd Generation), 3N ya da 3. Nesil, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından tanımlanan; GSM EDGE, UMTS, CDMA2000, DECT ve WiMAX teknolojilerini kapsayan bir standartlar ailesidir. Daha sonra 3.5G (HSPA), 3.75G (HSPA+), 3.9G/3.95G (LTE) türleri geliştirildi. Verilen hizmetler arasında mobil kullanıcılar için geniş-alanda kablosuz telefon görüşmeleri, görüntülü aramalar ve kablosuz veri aktarımı vardır. 2G ve 2.5G hizmetleriyle karşılaştırıldığında, 3G eşzamanlı konuşma ve veri hizmetleriyle daha yüksek veri hızlarını (HSPA+ ile iniş yolunda 14.4 Mbit/s ve çıkış yolunda 5.8 Mbit/s'ye ulaşan hızları) desteklemektedir. Bu sayede 3G ağları, ağ operatörlerinin daha geniş ve gelişmiş hizmetleri, geliştirilmiş spektral verimlilik sayesinde ulaşılan daha büyük ağ kapasitesiyle sunmalarını sağlar.

Uluslararası Telekomünikasyon Birliği üçüncü nesil (3G) mobil telefon standartlarını gelişimin hızlanması, bant genişliğinin artması ve daha geniş uygulamaların desteklenmesi için tanımladı. Örneğin, GSM (şu anki en yaygın cep telefonu standardı) sadece ses değil, aynı zamanda 14.4 kbps hızlarında devre anahtarlamalı veri aktarımını destekler; ancak çoklu ortam uygulamalarının desteklenmesi için 3G'de paket anahtarlamalı verilerin daha iyi spektral verimlilikte ve daha yüksek hızlarda aktarılması gerekmektedir. Paket anahtarlaması sayesinde 3G sisteminde cihazlar bant genişliğini sadece veri alışverişi sırasında işgal ederler. Özet olarak, 3G'nin 2G'ye göre getirmiş olduğu en büyük yenilik, iletimin ses yerine veri odaklı olmasıdır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'da ortaya çıkmış bir teknolojidir. NTTdocomo firması tarafından 1998 yılında Japonya'da duyurulan 3G,^[1] 2002'de Amerika'da, 2003'ten itibaren Avrupa'da kullanılmaya başlanmıştır. 3G Türkiye'de 2009 yılında kullanıma girmiştir.

Kullanılan Teknolojiler[değiştir | kaynağı değiştir]

3G'de aynı 1G ve 2G gibi, hücresel bir ağ sistemi kullanılır.

3G teknolojilerine örnek olarak Universal Mobile Telecommunications System (yani Evrensel Mobil İletişim Sistemi) anlamına gelen UMTS verilebilir. Bunun yanında Kuzey Amerika'da kullanılan CDMA2000 ve Japonya'da Freedom of Mobile Multimedia Access (Mobil Çoklu Ortam Erişimine Özgürlük) anlamına gelen FOMA standartları da bir 3G teknolojisidir.

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Veri hızları[değiştir | kaynağı değiştir]

ITU kullanıcıların 3G ekipmanlarından ve sağlayıcılarından bekleyebilecekleri veri hızları ile ilgili net bir tanımlama yapmamıştır. Bu nedenle 3G hizmetinden yararlanan kullanıcıların standarttaki hızların sağlamadığından bahsetmeleri mümkün değildir. Yorum olarak "IMT-2000'in daha yüksek aktarım hızları sağlaması beklenmektedir: sabit kullanıcılar için minimum 2 Mbit/s ve maksimum 14.4 Mbit/s ve hareket eden bir araçtaki kullanıcılar için 348 kbit/s,^[2] denmiş olsa da ITU net bir şekilde minimum ya da ortalama hızlar ya da hangi arayüzlerin 3G olarak kalifiye olacağını belirtmemiştir, bu nedenler kullanıcıların geniş bant hız beklentilerini sağlama amaçlı farklı hızlar 3G olarak sunulabilmektedir.

Güvenlik[değiştir | kaynağı değiştir]

3G ağları 2G öncüllerinden daha yüksek düzeyde güvenlik sağlamaktadır. UE'nin bağlandığı ağı onaylamasını sağlayarak kullanıcının üzerinde olmak istediği ağda olduğu doğrulanmaktadır. 3G ağları eski A5/1 akım şifresi yerine KASUMİ blok kriptosu kullanmaktadır. Yine de KASUMİ şifresinin de bir takım zayıflıkları belirlenmiştir.

3G ağ altyapısının güvenliği dışında, uçtan uca güvenlik de İMS gibi uygulama çerçevelerine erişildiğinde sağlanmaktadır, ancak bu özellik kesin bir 3G özelliği değildir.

Sorunlar[değiştir | kaynağı değiştir]

3G dünya çapında kullanıcılara ulaştırılsa da bazı konular 3G sağlayıcıları ve kullanıcıları tarafından tartışılmaktadır:

• Bazı alanlarda 3G hizmet lisanslarının yüksek giriş ücretleri
• Ülkeler arası lisanslama maddelerindeki farklılıklar
• Bazı telekomünikasyon şirketlerinin 3G yatırımı yapmalarını zorlaştıran borç durumları
• Finansal olarak zor durumdaki operatörlere az devlet desteği verilmesi
• 3G telefon maliyetleri
• Bazı bölgelerdeki kapsama alanı darlığı
• Bazı ülkelerdeki yüksek 3G hizmet ücretleri
• Elle kullanılan bir cihazdan beklenen yüksek hızda hizmetler
• 3G telefonların pil ömürleri

2G'den Evrimi[değiştir | kaynağı değiştir]

2G teknolojisi veri aktarımından çok ses aktarımı üzerine odaklanmaktaydı. 3G teknolojisine evrimde ara geçişler söz konusudur.

2G'den 2.5G'ye geçiş (GPRS)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: GPRS

3G'ye geçişin ilk temelleri GPRS (Genel Paket Radyo Servisi) sayesinde olmuştur. Bazı operatörler bunu 2.5G teknolojisi olarak duyurmuşlardır.

2.5G'den 2.75G'ye geçiş (EDGE)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: EDGE

GPRS teknolojisi 8PSK modülasyon sayesinde genişletilmiş ve EDGE (GSM Evrimi için Genişletilmiş Veri Aktarım Oranları) ortaya çıkmıştır. İlk olarak 2003 yılında ABD'de Cingular (şimdiki adı AT&T) tarafından çıkarıldı. EDGE, 3G standartlarında yer alsa da çoğunlukla 2.75G olarak tanımlanmaktadır.

4G'ye evrimi[değiştir | kaynağı değiştir]

4G, dördüncü nesil kablosuz telefon teknolojisidir. Diğer kablosuz telefon standartları gibi hücresel bir ağ sistemi kullanması ve üçüncü nesilde ortaya çıkan kapsama alanı sorunu başta olmak üzere bazı sorunları çözmesi beklenmektedir. Bağlantı hızı cep telefonlarında 100 Mbps, Wi-Fi networklerde 1Gbps'tir. Aynı zamanda bant genişliği, WiMaX bant genişliği ile aynı boydadır.

'4G', İletişimler sisteminde, 'dördüncü nesil' terimine ait bir ilintilendirmedir. Bir 4G sistemi, daha önceki nesillerden daha yüksek veri hızları temeline dayanan "herhangi bir zamanda, herhangi bir yerde", ses, veriler ve akan çoklu kitle iletişimin kullanıcılara hizmet verebileceği, uçtan uca IP çözümü sağlayacaktır. 4G'nin ne olduğuna dair resmî bir tanımlama yapılmış olmasa da, 4G'ye ait tahmini hedefler, aşağıda yer aldığı şekilde özetlenebilir.

4G tamamıyla IP tabanlı, kablolu veya kablosuz bilgisayar, tüketici elektroniği, iletişim teknolojileri ve iç ve dış ortamlarda sırası ile servis kalitesi ve yüksek güvenliğiyle herhangi bir zamanda herhangi bir yerde her türlü ağ hizmetini tek bir noktada birleştirerek makul fiyat ve tek faturalandırmayla gerçekleştirecek, 100 Mbit/s ve 1 Gbit/s veri iletim kapasitesini sağlayabilen sistemlerin sistemi ve ağların ağı olmayı hedefleyen bir hizmettir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]