2024 Noto Yarımadası depremi

2024 Noto Yarımadası depremi
	Tokyo
UTC zamanı	2024-01-01 07:10:09
Yerel tarih	1 Ocak 2024
Yerel saat	16:10:09
Süre	y. 40 saniye
Büyüklük	7.5 Mw, 7.6 MJMA
Derinlik	10 km (6 mi)
Merkez üs	Suzu, Noto Yarımadası; 37°29′53″N 137°14′31″E / 37.498°K 137.242°D
Maks. şiddet	X (Yoğun) - XI (Aşırı)
Maks. yer ivmesi	2.88 g
Maks. yer hızı	2.826 cm/s
Tsunami	6.58 m
Artçı şok	>8582, en büyüğü 6.1 MJMA
Etkilenen ülkeler/bölgeler	Japonya
Kayıplar	241 ölü, 1.286 yaralı, 19 kayıp

2024 Noto Yarımadası depremi, 1 Ocak 2024'te merkez üssü Japonya'nın Ishikawa prefektörlüğü'nün Noto Yarımadası'nda bulunan Suzu şehrinin 7 km (4.3 mil) kuzeybatısı olan, 7.5 M_w büyüklüğünde meydana gelen deprem.^[2] Japonya yerel saati ile 16.10'da meydana gelen sarsıntı sonucu Japonya Denizi boyunca 6.58 m'ye varan tsunami meydana meydana geldi.^[3]

Deprem sonucunda 241 kişi öldü, 1286 kişi yaralandı ve 19 kişi kayboldu.^[1] Ishikawa eyalet valiliği yaptığı açıklamada, 12 bin 443 binanın hasar gördüğü, 19 bini aşkın kişinin tahliye noktalarında konakladığını ve altyapı hasarı nedeniyle 55 bin 500 hanede su kesintisi yaşandığını belirtti.^[4]

Tektonik ortam[değiştir | kaynağı değiştir]

Noto Yarımadası'nın kuzeydoğu ucu üç yıldır deprem sürüsüne maruz kalıyor; deprem, Mayıs 2023'te meydana gelen Mw 6,3 olayını geride bırakarak bu sürüdeki en büyük olaydır.^[5] Deprem, 1983'ten bu yana Japonya Denizi bölgesini vuran en güçlü depremdi.

Japonya, Pasifik, Filipin Denizi, Okhotsk ve Amurya Levhaları arasındaki yakınsak bir sınır üzerinde yer almaktadır. Ada yayının doğu ve güneydoğu kıyıları boyunca, Pasifik ve Filipin Denizi Levhalarının batması sırasıyla Japonya Çukuru ve Nankai Çukuru'nda meydana geldi. Honshu'nun Japonya Denizi sınırındaki batı kıyısı, kuzey-güney doğrultulu yakınsak bir sınırdır.^[6] Amurian ve Okhotsk Plakaları arasındaki bu sınırın, doğuya doğru eğimli bindirme faylarından oluşan, başlangıç aşamasındaki bir dalma zonu olduğu düşünülmektedir.^[7] Bölgede Pliyosenin sonundan beri yakınsak tektonikler meydana gelmektedir.^[8]

Deprem[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu, deprem için moment büyüklüğünün 7,5 olduğunu ve odak derinliğinin 10 km (6,2 mil) olduğunu bildirdi. Japonya Meteoroloji Ajansı (MJMA) 7,6 büyüklüğünde bir büyüklük kaydetti.^[9] Ana şokun odak mekanizması, Okhotsk Plakası ile Amurian Plakası arasındaki yakınsak sınır boyunca meydana gelen, kuzeybatı veya güneydoğuya eğimli kuzeydoğu gidişli bir düzlem boyunca sığ ters faylanmaya karşılık geliyordu. Ana şoktan dört dakika önce 5,7 büyüklüğünde bir öncü deprem,^[10] dokuz dakika sonra ise 6,2 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı meydana geldi.^[11] Ana şoktan sonraki iki saat içinde merkez üssü yakınında büyüklüğü 5,0 ve üzerinde en az yedi deprem kaydedildi.

USGS tarafından yayınlanan sonlu bir fay modeline göre, deprem kırığı, güneydoğuya eğimli bir fay boyunca Noto Yarımadası'nın güneydoğusundan Sado Adası'na kadar yaklaşık 200 km (120 mil) kadar uzanıyordu. En büyük kayma bölgeleri merkez üssünün kuzeydoğu ve güneybatısında meydana geldi. İkinci yama, yarımadanın altında 3,67 m (12,0 ft) ile en büyük yer değiştirmeyi üretti. Yarımada ile Sado Adası arasında bir kayma bölgesi daha oluştu, 1,86 m'ye (6 ft 1 inç) kadar kayma üretir. Fay muhtemelen deniz tabanına doğru kırılmıştır.^[12]

Tsunami[değiştir | kaynağı değiştir]

Japonya'nın Hokkaido'dan Nagasaki Eyaletine kadar batı kıyısının büyük bir kısmı, depremin ardından derhal tsunami uyarısı altına alındı; Ishikawa, Niigata, Toyama ve Yamagata eyaletlerinde tahliye emirleri yayınlandı. 2011 Tōhoku depreminden bu yana ilk kez büyük bir tsunami uyarısını tetikledi. Kamu yayıncısı (NHK), 5 metrelik (16 ft) tsunami dalgalarının beklenebileceğini söyledi. Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, merkez üssünün 300 km (190 mil) yakınında tehlikeli tsunami dalgalarının mümkün olduğunu söyledi.^[13] Tahliye emirleri 51.000 kişiyi etkiledi, tahliye edilenlerin 1.000'i yalnızca Ishikawa Eyaletindeki Wajima'daki Japonya Hava Öz Savunma Kuvvetleri üssüne kaçtı.^[14]

İlk dalgaların 16.21 civarında ulaştığı ve 1,2 metreyi (3 ft 11 inç) aşan tsunami dalgalarının Wajima'yı vurduğu bildirildi.^[15] 80 cm (31 inç) büyüklüğünde bir tsunami Toyama Eyaleti ve Yamagata Eyaleti Sakata'yı vururken, Kashiwazaki, Toyooka, Tsuruga, Tobishima, Sado Adası ve Kanazawa'da 40 cm (16 inç) büyüklüğünde bir tsunami kaydedildi.^[16]^[17] Toyama şehrinde 0,5 m'lik (1 ft 8 inç) bir dalga rapor edildi.^[15] Hokkaido'da Setana'da 20 cm'ye (7,9 inç) kadar dalgalar rapor edilirken Okushiri Adası'nda 20 cm'ye (7,9 inç) kadar dalgalar rapor edildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Recovery efforts continue following Noto earthquake in central Japan". NHK (İngilizce). 30 Ocak 2024. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
^ "M 7.5 - 42 km NE of Anamizu, Japan". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ "Strong quake prompts tsunami warning for Japan's northwestern coast". The Japan Times. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ "Japonya'dan depremzedelere 100 milyar yen". NTV. 14 Ocak 2024. 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2024.
^ "令和５年５月５日14時42分頃の石川県能登地方の地震について" (PDF) (Japonca). Japan Meteorological Agency. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.
^ Mulia, Iyan E.; Ishibe, Takeo; Satake, Kenji; Gusman, Aditya Riadi; Murotani, Satoko (3 Eylül 2020). "Regional probabilistic tsunami hazard assessment associated with active faults along the eastern margin of the Sea of Japan". Earth, Planets and Space. 72 (123): 123. Bibcode:2020EP&S...72..123M. doi:10.1186/s40623-020-01256-5.
^ Hurukawa, Nobuo; Harada, Tomoya (2013). "Fault plane of the 1964 Niigata earthquake, Japan, derived from relocation of the mainshock and aftershocks by using the modified joint hypocenter determination and grid search methods". Earth, Planets and Space. 65 (12): 1441-1447. Bibcode:2013EP&S...65.1441H. doi:10.5047/eps.2013.06.007.
^ Tamaki, Kensaku; Honza, Eiichi (20 Ekim 1985). "Incipient subduction and deduction along the eastern margin of the Japan Sea". Tectonophysics. 119 (1–4): 381-406. Bibcode:1985Tectp.119..381T. doi:10.1016/0040-1951(85)90047-2. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
^ "Earthquake and Seismic Intensity Information part 2". Japan Meteorological Agency. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ National Earthquake Information Center (1 Ocak 2023). "M 5.5 - 42 km NE of Anamizu, Japan". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
^ National Earthquake Information Center (1 Ocak 2023). "M 6.2 - 4 km SSW of Anamizu, Japan". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
^ "Finite fault". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ "5-meter tsunami waves possible for 300km along Japan coast–agencies". Philippine Daily Inquirer. Agence France-Presse. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ "M7.6 quake rocks Sea of Japan areas, large tsunami warning issued". Kyodo News. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ ^a ^b "Tsunami reach Japan Sea coast following major quake". NHK. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ "Japan issues major tsunami warning for coastal prefecture after 7.6 magnitude earthquake". The Guardian. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
^ "7.5-magnitude earthquake hits western Japan triggering tsunami warning". CNN. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[ölü-1] "Recovery efforts continue following Noto earthquake in central Japan". NHK (İngilizce). 30 Ocak 2024. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.

[ANSS1-2] "M 7.5 - 42 km NE of Anamizu, Japan". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[jt-3] "Strong quake prompts tsunami warning for Japan's northwestern coast". The Japan Times. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[4] "Japonya'dan depremzedelere 100 milyar yen". NTV. 14 Ocak 2024. 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2024.

[5] "令和５年５月５日14時42分頃の石川県能登地方の地震について" (PDF) (Japonca). Japan Meteorological Agency. 5 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.

[Mulia20-6] Mulia, Iyan E.; Ishibe, Takeo; Satake, Kenji; Gusman, Aditya Riadi; Murotani, Satoko (3 Eylül 2020). "Regional probabilistic tsunami hazard assessment associated with active faults along the eastern margin of the Sea of Japan". Earth, Planets and Space. 72 (123): 123. Bibcode:2020EP&S...72..123M. doi:10.1186/s40623-020-01256-5.

[Hurukawa13-7] Hurukawa, Nobuo; Harada, Tomoya (2013). "Fault plane of the 1964 Niigata earthquake, Japan, derived from relocation of the mainshock and aftershocks by using the modified joint hypocenter determination and grid search methods". Earth, Planets and Space. 65 (12): 1441-1447. Bibcode:2013EP&S...65.1441H. doi:10.5047/eps.2013.06.007.

[Tamaki85-8] Tamaki, Kensaku; Honza, Eiichi (20 Ekim 1985). "Incipient subduction and deduction along the eastern margin of the Japan Sea". Tectonophysics. 119 (1–4): 381-406. Bibcode:1985Tectp.119..381T. doi:10.1016/0040-1951(85)90047-2. 20 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.

[JMA7.6-9] "Earthquake and Seismic Intensity Information part 2". Japan Meteorological Agency. 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[10] National Earthquake Information Center (1 Ocak 2023). "M 5.5 - 42 km NE of Anamizu, Japan". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.

[11] National Earthquake Information Center (1 Ocak 2023). "M 6.2 - 4 km SSW of Anamizu, Japan". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.

[12] "Finite fault". United States Geological Survey. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[13] "5-meter tsunami waves possible for 300km along Japan coast–agencies". Philippine Daily Inquirer. Agence France-Presse. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[14] "M7.6 quake rocks Sea of Japan areas, large tsunami warning issued". Kyodo News. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[nhktsunami2-15] "Tsunami reach Japan Sea coast following major quake". NHK. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[Ishikawa-16] "Japan issues major tsunami warning for coastal prefecture after 7.6 magnitude earthquake". The Guardian. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[cnn-17] "7.5-magnitude earthquake hits western Japan triggering tsunami warning". CNN. 1 Ocak 2024. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

2024 Noto Yarımadası depremi nedir?, 2024 Noto Yarımadası depremi anlamı nedir?, 2024 Noto Yarımadası depremi ne demektir?