2019 Cezayir protestoları
22 Şubat'ta, Vahran'daki protestolardan bir görünüm
Tarih 16 Şubat 2019 (2019-02-16) – (5 yıl, 2 ay, dür sürüyor) Yer Cezayir Sebep Başkan Bouteflika'nın 5.kez adaylığı, rejim ve yozlaşma Hedef Abdülaziz Buteflika'nın Cumhurbaşkanlık'tan istifası ardından Abdülkadir bin Salih ve hükümetinin istifası. Sonuç Buteflika 5. kez aday olmaktan çekildi Başbakan Ahmed Uyahya istifa etti Başkanlık seçimleri belirsiz bir süre ertelendi Ulusal birlik hükümeti yeni anayasa yazmak için kuruldu Genelkurmay başkanı Ahmed Gaid Salah Anayasa meclisini göreve çağırdı ve Buteflika'nın görevden uzaklaştırmasını istedi Abdülaziz Buteflika istifa etti Taraflar Protestocular Cezayir hükümeti Öne çıkan kişiler Organize lideri yok Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika, Nisan'a kadar Cumhurbaşkanı Abdülkadir bin Salih, Nisan'dan beri Başbakan Ahmed Uyahya, Mart'a kadar Prime Minister Nureddin Bedevi, Mart'dan beri Millet Konseyi Başkanı Tayyip Belaiz, 16 Nisan'a kadar Kayıplar 3 ölü[1][2][3](2 tanesi belirsiz) 183 yaralı (112 polis memuru)[4]

Gülümseme Devrimi olarak da adlandırılan 2019 Cezayir protestoları^[5][6] Abdülaziz Buteflika'nın beşinci defa cumhurbaşkanı seçilmek için adaylığını imzalı bir açıklamada ortaya koymasından on gün sonra, 16 Şubat 2019'da başladı.

Barışçıl ve şiddetsiz ilerleyen bu protestolar^[7][8] askeriyenin de baskılarıyla 2 Nisan 2019 tarihinde Bouteflika'nın istifasına neden olmuştur.^[9]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Abdelaziz Bouteflika[değiştir | kaynağı değiştir]

Abdelaziz Bouteflika, 1999'dan bu yana Cezayir Halk Demokratik Cumhuriyeti'nin başkanıdır.

Arap Baharı sırasında petrol açısından zengin olan hükûmet, 2010-2012 protestoları sırasında artan harcamalarla muhalefeti susturmayı başardı.^[10]

2005'ten beri ve özellikle 2013'te geçirdiği inmeden sonra, Bouteflika'nın ülkeyi yönetme kabiliyeti sorgulanmıştır. Sık sık hastaneye yatmakta olduğu ve çok az yazılı açıklama ve konuşma yaptığından ötürü ölümüyle ilgili söylentiler sıkça yapılmıştır.^[11]

Rüşvet ve yolsuzluk[değiştir | kaynağı değiştir]

Bouteflika yönetiminin üyeleri çeşitli yolsuzluk suçlamalarına maruz kaldılar. 2010 yılında devlete ait petrol ve doğal gaz şirketi Sonatrach, iki başkan yardımcısının yolsuzluktan hapsedilmesinden sonra tüm üst yönetimini askıya aldı. Cezayir Enerji Bakanı Chakib Khelil, şirketin başkanının ve birkaç yöneticinin adli denetim altına alındığını açıkladı.^[12] 2013 yılında Khelil, İtalyan enerji şirketi Eni'nin bir yan kuruluşundan rüşvet almakla suçlandı.^[13]

26 Haziran 2018'de Bouteflika, yakın olmasına rağmen, ulusal polis başkanı Abdelghani Hamel'i görevden aldı. Bu durum, Hamel'in bir şoförünün bir jandarma generali, dört yargıç ve iki savcıya rüşvet teklifi ile yargılanması sonucunda meydana geldi.^[14][15]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

• : Avrupa Komisyonu, ifade ve toplanma özgürlüğü de dahil olmak üzere hukukun üstünlüğüne saygı çağrısında bulundu.^[16][17]
• : ABD Dışişleri Bakanlığı, ülkenin "Cezayir halkı ve barışçıl gösteri yapma haklarını desteklediğini" belirten bir bildiri yayınladı.^[16][18]
• : 12 Mart'ta Cibuti'de konuşan Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Bouteflika'nın yeniden seçilmemesi konusundaki kararını memnuniyetle karşıladı ve Cezayir hükûmetinin "makul uzunlukta bir geçişin ardından" popüler bir referandum tarafından onaylanan anayasal konferans planını destekledi.^[19]
• : Göreve yeni atanan başbakan yardımcısı Ramtane Lamamra ve Moskova'da diplomatik bir gezi sonucu buluştuğu Sergey Lavrov ile^[20] 19 Mart'ta ortak basın toplantısında "Moskova, Cezayir iç işlerine karışmamaktadır." dedi ve ek olarak, "kaderlerini, anayasalarına ve uluslararası yasalara dayanarak belirlemenin Cezayir halkına kalmış olduğunu" ekledi.^[21]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2010–12 Cezayir protestoları
• Abdelaziz Bouteflika, fr.wp

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

1. ^ "Blessé vendredi dernier, un jeune manifestant est mort aujourd'hui — TSA" [Wounded last Friday, a young protestor died today - TSA]. TSA (Fransızca). 19 Nisan 2019. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
2. ^ "Algérie: un manifestant blessé meurt" [Algeria: A wounded protester dies]. Le Figaro (Fransızca). 19 Nisan 2019. 2 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019. 
3. ^ "'The B's must go': Algerians keep up pressure on old guard". Al Jazeera. 19 Nisan 2019. 6 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2019. 
4. ^ "Größte Proteste gegen Bouteflika: 200 Verletzte und 200 Festnahmen in Algerien". ZDF (Almanca). 9 Mart 2019. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
5. ^ Adlène Meddi (15 Mart 2019). "Algérie, les 4 pièges à éviter pour la "révolution du sourire"" [Algeria, the 4 traps to avoid for the "smile revolution"]. Le Point (Fransızca). 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2019. 
6. ^ Myriam Belkaïd (19 Mart 2019). "La révolution du sourire, Acte 1, scène 4". HuffPost Maghreb (Fransızca). 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 
7. ^ Ahmed Rouaba (1 Mart 2019). "Algeria protests: The beginning of the end?". BBC News. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
8. ^ "Algeria: Thousands protest against fifth term for president". DW News. 1 Mart 2019. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
9. ^ Mehdi Alloui (2 Nisan 2019). "Le président Bouteflika démissionne". HuffPost Maghreb (Fransızca). 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009. 
10. ^ Youcef Bouandel (6 Mart 2019). "Algerians have learned the lessons of the Arab Spring". Al Jazeera. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
11. ^ Adlène Meddi (24 Şubat 2019). "Manifestations du 22 février: pourquoi les Algériens sont en colère" [22 February protests: why Algerians are angry]. Le Point Afrique (Fransızca). 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
12. ^ "Scandal envelops Sonatrach". Meed. 27 Ocak 2010. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
13. ^ "Algérie : scandale à la Sonatrach". BBC (Fransızca). 21 Şubat 2013. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2019. 
14. ^ Adlène Meddi (29 Haziran 2018). "Algeria suffers a long hot summer of political scandal - again". Middle East Eye. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2019. 
16. ^ ^{a b} "Washington & EU Support Algerian People's Right to Protest". The North Africa Post. 6 Mart 2019. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
17. ^ "Algérie: l'UE appelle au respect de la liberté d'expression" [Algeria: EU calls for respect for freedom of expression]. Le Figaro (Fransızca). 5 Mart 2019. 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
18. ^ "Les Etats-Unis "soutiennent le peuple algérien et son droit à manifester pacifiquement"" [The United States "supports the Algerian people and their right to demonstrate peacefully"]. HuffPost (Fransızca). 6 Mart 2019. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 
19. ^ "Emmanuel Macron appelle à "une transition d'une durée raisonnable" en Algérie". France 24. 12 Mart 2019. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2019. 
20. ^ Lamine Chikhi; Hamid Ould Ahmed (19 Mart 2019). "Thousands rally in Algiers as protest leaders tell army to stay away". Reuters (İngilizce). 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
21. ^ Salim Mesbah (19 Mart 2019). "Conférence de presse conjointe Lamamra et Lavrov: "C'est au peuple algérien de décider de son destin"". HuffPost Maghreb (Fransızca). 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2019. Moscou refuse toute ingérence dans les affaires internes de l’Algérie [...] C’est au peuple algérien de décider de son destin en s’appuyant sur sa constitution et les lois internationales.