İstanbul kertenkelesi

İstanbul kertenkelesi ya da İtalyan duvar kertenkelesi (Podarcis siculus. Yunanca anlamı çevik ve fit) Lacertidae ailesine ait bir kertenkele türüdür. Podarcis siculus Bosna-Hersek, Hırvatistan, Fransa, İtalya, Sırbistan, Karadağ, Slovenya ve İsviçre'ye özgü olmakla birlikte İspanya, Türkiye, ABD ve Kanada'da da bulunur.^[1] Podarcis sicilus siculus, güney İtalya'daki en bol kertenkele türüdür.^[2]

Yetişme ortamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğal yaşam alanları Akdeniz tipi çalı bitki örtüleri, kayalık alanlar, kayalık sahiller, kumlu sahiller, kırsal bahçeler, meralar, tarlalar ve kentsel alanlardır.

Altcinsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

P. siculus düzinelerce alttür içerir.^[3]

Santo Stefano adlı adadaki endemik tür (P. s. Sanctistephani), adaya yırtıcıların getirilmesi, melezleme ve salgını hastalık sonrasında 1965'te yok oldu.

Alttür listesi: Podarcis siculus adriaticus, Podarcis siculus aemiliani, Podarcis siculus amparoae, Podarcis siculus astorgae, Podarcis siculus bagnolensis, Podarcis siculus bolei, Podarcis siculus calabresiae, Podarcis siculus campestris, Podarcis siculus caporiaccoi, Podarcis siculcus attaroi, Podarcis siculus cettii, Podarcis siculus ciclopica, Podarcis siculus coeruleus, Podarcis siculus cucchiarai, Podarcis siculus dupinici, Podarcis siculus fiumanoideus, Podarcis siculus flavigulus, Podarcis siculus gallensis, Podarcis siculus hadzii, Podarcis siculus hieroglyphicus, Podarcis siculus insularus, Podarcis siculus klemmeri, Podarcis siculus kolombatovici, Podarcis siculus laganjensis, Podarcis siculus lanzai, Podarcis siculus latastei, Podarcis siculus massinei, Podarcis siculus monaconensis, Podarcis siculus nikolici, Podarcis siculus palmarolae, Podarcis siculus pasquinii, Podarcis siculus paulae, Podarcis siculus pelagosae, Podarcis siculus pirosoensis, Podarcis siculus pohlibensis, Podarcis siculus premudanus, Podarcis siculus premudensis, Podarcis siculus pretneri, Podarcis siculus radovanovici, Podarcis siculus ragusae, Podarcis siculus salfii, Podarcis siculus samogradi, Podarcis siculus sanctinicolai, †Podarcis siculus sanctistephani, Podarcis siculus siculus, Podarcis siculus tyrrhenicus, Podarcis siculus vesseljuchi.^[4]

Hızlı adaptasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

İstanbul kertenkelesinin avlanma videosu

1971 yılında, Podarcis siculus'un on yetişkin örneği (beş üreme çifti) Hırvat Pod adasından Pod Mrčaru adasına (yaklaşık 3.5 km) taşındı. İki ada benzer büyüklüğe, yüksekliğe, mikro iklime ve karasal avcıların seyrek olması özelliklerine sahiptir P. siculus, insan müdahalesi olmadan onlarca yıl boyunca genişledi, hatta (şu anda yerel olarak soyu tükenmiş) Podarcis melisellensis popülasyonu ile rekabet etti.^[5] Araştırmalar sonucu yeni adaya getirilen kertenkelelerin çok hızlı bir sürede değişime uğradığı görüldü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Crnobrnja-Isailovic, J.; Vogrin, M.; Corti, C.; Pérez Mellado, V.; Sá-Sousa, P.; Cheylan, M.; Pleguezuelos, J.; Sindaco, R.; Romano, A. & Avci, A. (2009). "Podarcis siculus" 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IUCN Red List of Threatened Species. 2009: e.T61553A86151752. doi:10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T61553A12515189.en.
^ "Annual variations of adrenal gland hormones in the lizard Podarcis sicula". J. Comp. Physiol. A. 190 (8): 675-81. Ağustos 2004.
^ "TYPICAL LIZARDS (Lacertidae): Podarcis sicula ssp". 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008.
^ "Podarcis siculus". 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "Lizards Rapidly Evolve After Introduction to Island". National Geographic. 21 Nisan 2008. 23 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[IUCN-1] Crnobrnja-Isailovic, J.; Vogrin, M.; Corti, C.; Pérez Mellado, V.; Sá-Sousa, P.; Cheylan, M.; Pleguezuelos, J.; Sindaco, R.; Romano, A. & Avci, A. (2009). "Podarcis siculus" 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IUCN Red List of Threatened Species. 2009: e.T61553A86151752. doi:10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T61553A12515189.en.

[De_Falco_et_al.-2] "Annual variations of adrenal gland hormones in the lizard Podarcis sicula". J. Comp. Physiol. A. 190 (8): 675-81. Ağustos 2004.

[3] "TYPICAL LIZARDS (Lacertidae): Podarcis sicula ssp". 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008.

[4] "Podarcis siculus". 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[5] "Lizards Rapidly Evolve After Introduction to Island". National Geographic. 21 Nisan 2008. 23 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

İstanbul kertenkelesi nedir?, İstanbul kertenkelesi anlamı nedir?, İstanbul kertenkelesi ne demektir?