Çifte Saraylar

Çifte Saraylar veya Cemile Sultan Sarayı ile Münire Sultan Sarayı İstanbul’un Beyoğlu ilçesinin Fındıklı semtinde yer alan sahil saraylarıdır. “Salıpazarı Sarayları” olarak da adlandırılırlar^[1]

Sultan Abdülmecit’in kızları Cemile Sultan ve Münire Sultan için 1856 ile 1859 yılları arasında inşa ettirdiği bu sarayların mimarı Garabet Amira Balyan’dır. Binalar, günümüzde Mimar Sinan Üniversitesi tarafından kullanılmaktadır.

Cemile Sultan Sarayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çifte Saraylardan Molla Çelebi Camii’ne yakın olan Cemile Sultan Sarayı’dır. Sarayın yapımı, Mahmut Celaleddin Paşa ile evlendirilen Cemile Sultan’ın düğününden altı ay sonra tamamlanmıştı.^[2] İnşaatın tamamlana kadar eşiyle birliket Emirgan’da Mısırlı İbrahim Paşa Yalısında oturan Cemile Sultan, Nisan 1859’dan itibaren bu sarayda yaşadı. Hayatının son döneminde doktorların tavsiyesi üzerine bu saraydan ayrılmış;önce Göztepe, sonra Erenköy’de yaşamıştır.^[1]

Cemile Sultan'an sonra Abdülaziz’in kızlarından Nazime Sultan ile eşi Derviş Paşazade Ahmet Paşa bir süre bu sarayda ikamet etmiştir.^[1]

Meclis-i Mebûsan binası olarak kullanılan Çırağan Sarayı’nın 1910’daki yangında harap olmasının ardından Cemile Sultan Sarayı, Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan olarak kullanılmak üzere Nazime Sultan varislerinden satın alındı;^[3] 1913-1920'de meclis binası işlevini gerçekleştirdi ve Osmanlı Devleti'nin yıkılış sürecindeki son meclis oturumlarına tanıklık etti.

Cumhuriyetin ilanından sonra bazı İstiklal Mahkemesi davaları bu binada görüldü. Dönemin ünlü gazetecileri Hüseyin Cahit (Yalçın), İkdamcı Ahmet Cevdet (Oran), Velid Ebüzziya’nın vatana hıyanet suçundan yargıldandığı dava 15-31 Aralık 1923’te bu binada gerçekleşti.^[4]

1926 yılından itibaren Güzel Sanatlar Akademisi Cemile Sultan Sarayı’na taşındı ancak saray, 1948 yılında çıkan bir yangından harap oldu. Sedat Hakkı Eldem ve Mehmet Ali Handan^[3] tarafından hazırlanan proje doğrultusunda yeniden inşa edilen saray, 1953 yılından itibaren Güzel Sanatlar Akademisi’nin bir parçası olarak kullanılmaya başlanmıştır.^[2]^[5]

Binanın, geçmişte Osmanlı Parlamentosu Meclis-i Mebusan Salonu ve İstiklal Mahkemesi Salonu olarak kullanılmış olan salonu, günümüzde Konferans Salonu olarak kullanılır.^[5]

Münire Sultan Sarayı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çifte Saraylar’dan Tophane yönünde olan Münire Sultan’a tahsis edilmişti. 1882 yılında henüz 18 yaşında olan Münire Sultan’ın ölümünden sonra saray, önce Abdülaziz’in kızı Saliha Sultan’a (1862-1941) sonra Abdülmecit’in kız kardeşi Adile Sultan’a tahsis edildi^[5](kimi kaynaklarda önce Adile Sultan, Sonra Saliha Sultan’a geçtiği şeklinde belirtilir^[3]). “Adile Sultan Sarayı” adıyla da anılan saray, Adile Sultan’ın 1899’da ölümünden sonra Abdülaziz’in damadı Ahmet Zülküf Paşa’ya geçti.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra III. Kolordu Komutanlığı karargahı olarak kullanılan bina daha sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve Atatürk Kız Lisesi olarak hizmet verdi.

Bina, 1969 yılında Güzel Sanatlar Akademisi’ne devredildi. Sedat Hakkı Eldem’in projesi ile yeniden inşa edildi ve 1975 yılından itibaren 21 Kasım 1975’te öğrenime açıldı^[3]

Görseller[değiştir | kaynağı değiştir]

Çifte Saraylar'ın eski hali
Günümüzdeki Çifte Saraylar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "İstanbul.com sitesi, Fındıklı semti tanıtım sayfası, Erişim tarihi:03.09.2011". 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
^ ^a ^b "Çifte Saraylar". KentHaber.com. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011.
^ ^a ^b ^c ^d "Ebru Karakaya, Türk Mimarlığında Sanayi Nefise Mektebi ve Güzel Sanatlar Akademisinin Yeri ve Restorasyon Alanına Katkıları, MSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006". 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
^ "Emin Karaca, Eflatun Nuri'nin İşleri, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Bizim Gazete, 17.05.2008". 24 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
^ ^a ^b ^c http://www.msgsu.edu.tr/msu/ana_duyuru/2010-2011_mimarlik_fakultesi_ogrenci_klavuzu.pdf 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | başlık = Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Öğrenci Kılavuzu 2010-2011, Çifte Saraylar (sayfa 13), Erişim tairhi: 19 Mart 2011

[findikli-1] "İstanbul.com sitesi, Fındıklı semti tanıtım sayfası, Erişim tarihi:03.09.2011". 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.

[CifteKent-2] "Çifte Saraylar". KentHaber.com. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011.

[mimar-3] "Ebru Karakaya, Türk Mimarlığında Sanayi Nefise Mektebi ve Güzel Sanatlar Akademisinin Yeri ve Restorasyon Alanına Katkıları, MSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006". 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.

[karaca-4] "Emin Karaca, Eflatun Nuri'nin İşleri, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Bizim Gazete, 17.05.2008". 24 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.

[MSU-5] ttp://www.msgsu.edu.tr/msu/ana_duyuru/2010-2011_mimarlik_fakultesi_ogrenci_klavuzu.pdf 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | başlık = Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Öğrenci Kılavuzu 2010-2011, Çifte Saraylar (sayfa 13), Erişim tairhi: 19 Mart 2011

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Çifte Saraylar nedir?, Çifte Saraylar anlamı nedir?, Çifte Saraylar ne demektir?