Çekya'nın bölgeleri

Çekya'nın bölgeleri (Çekçe: kraj tekil, kraje çoğul) büyüklük ve nüfus olarak merkezi devlet ile ilçe (Çekçe: Okres) arasında bulunan, en üst düzeyde bulunan yerel idare ve yerleşim birimidir.

Çekya'nın bölgeleri, günümüzde yürürlükte olan 129/2000 (Bölgeler Hakkında Kanun), en üst düzeydeki yöresel idari birimler ("vyšší územně-správní celky") hakkında Çek Cumhuriyeti Anayasası'nın 1/1993 no.lu paragrafını değiştirmesi ile ortaya çıkartılmıştır. Bu yeni kanunla Anayasasının eski maddesine göre Çekya'da bulunan 13 "kraj" adlı ile ve tek 1 "hlavní město" adi ile hem il hem başkent olan Prag'a 1 Ocak 2000'den itibaren daha geniş özerklik yetkileri verilmiştir. Çek Cumhuriyeti Anayasası'nın eski işleyişine göre bölgeler (kraje) altında bulunan yerel idare olan 73 sayıda ilçe (okres) değiştirilmeden yeni yetkilerle donatılmış bölgelere bağlı kalmışlardır.^[1]

2000 yılındaki bu hukuki değişmeden dolayı günümüzdeki Çekçe "kraj" adını taşıyan yerel idareler diğer bazı dillerde "Bölge" olarak çevirilmektedir (Örneğin; İngilizcede Regions of the Czech Republic, Fransızca Régions de la République tchèque, Almanca Regionen, İtalyanca Regioni della Repubblica Ceca vb.). Türkçe Vikipedi'de ise kraj teriminin en yakın karşılığının İl olduğu kabul edilmektedir.

Çekya'da günümüzde bulunan 14 bölgenin coğrafik mevkileri ve bölgelerin armaları haritada verilmiştir,

Bölgelerin bazı nitelikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek Cumhuriyeti yerel idaresinin en üst düzeyinde 14 tane il (kraj bulunmakta ve bu bölgeler birer harfle de belirtilmektedir İSO 3166-2:CZ. Bunlardan biri Prag, hem başkent olarak (Hlavní městö Praha) bir ildir ve hem de diğer bir il olan Merkezî Bohemya ili (Středočeský kraj) in merkez şehridir.

İl	Bayrak	İl ismi	Çekçe isim	Merkez şehri	Nüfus (kişi)	Yüzölçümü (km²)	Haritada konumu
(A)		Prag Başkent	(Hlavní město Praha)	Prag	1.176.592	496
(C)		Güney Bohemya	(Jihočeský kraj)	České Budějovice	626.870	10.057
(B)		Güney Moravya ili	(Jihomoravský kraj)	Brno	1.130.620	7.067
(K)		Karlovy Vary ili	(Karlovarský kraj)	Karlovy Vary	304.644	3.315
(H)		Hradec Králové ili	(Královéhradecký kraj)	Hradec Králové	547.903	4.758
(L)		Liberec ili	(Liberecký kraj)	Liberec	428.291	3.163
(T)		Moravya-Silezya ili	(Moravskoslezský kraj)	Ostrava	1.251.883	5.535
(M)		Olomouc ili	(Olomoucký kraj)	Olomouc	639.033	5.159
(E)		Pardubice ili	(Pardubický kraj)	Pardubice	505.584	4.519
(P)		Plzeň ili	(Plzeňský kraj)	Pilsen (Plzen)	550.369	7.561
(S)		Merkezî Bohemya ili	(Středočeský kraj)	Prag	1.150.040	11.014
(U)		Ústí nad Labem ili	(Ústecký kraj)	Ústí nad Labem	823.020	5.335
(V)		Vysočina ili	(Kraj Vysočina)	Jihlava	510.032	6.926
(Z)		Zlín ili	(Zlínský kraj)	Zlín	590.484	3.964

Diğer yerel ve yerel bölümlerin sınıflandırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Moravya, Bohemya ve Silezya[değiştir | kaynağı değiştir]

Çek Cumhuriyeti tarihsel olarak üç ülkeden oluşmaktadır: 1. Bohemya, 2. Moravya ve 3. Kişen Silezya

Tarihsel Bohemya ülkesinde 5 eski bölge bulunmaktaydı: Kuzey Bohemya, Batı Bohemya, Orta Bohemya, Doğu Bohemya ve Güney Bohemya.

Tarihsel Moravya ülkesi iki bölgeden oluşmaktaydı: Kuzey Moravya ve Güney Moravya

Günümüzdeki Çek Cumhuriyeti bölgeleri (kraj)lar ile tarihsel üç ülke arasındaki bağlantı yandaki haritadan görülebilir:

NUTS[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Birliği karalarına göre ve Avrupa İstatistiksel kurumu RUROSTAT tarafından tanımlamalara göre Avrupa Birliği'ne dahil olan her ülke gibi Çek Cumhuriyeti yerel ve yerel birimleri de NUTS sistemine göre sınıflandırılmıştırlar. Günümüzdeki 14 Çek Cumhuriyeti ili (kraj) her biri NUTS-3 birimidir. Bu bölgelerden birisi (Prag) tek bir NUTS-2 seviyesi bitrimi ve diğerleri ise 2 veya 3 bölgelerden oluşan NUTS-2 seviyesini oluştururlar.