İsrail Komünist Partisi

İsrail Komünist Partisi
המפלגה הקומוניסטית הישראלית (İbranice)
الحزب الشيوعي الاسرائيلي (Arapça)
İsrail Komünist Partisi; המפלגה הקומוניסטית הישראלית (İbranice); الحزب الشيوعي الاسرائيلي (Arapça)
Kısaltma	MAKİ
Genel sekreter	Kolektif liderlik; (Merkez Komite)
Kuruluş tarihi	1 Eylül 1965
Merkez	Nasıra, Tel Aviv
Gençlik kolu	İsrail Komünist Gençlik İttifakı
İdeoloji	Komünizm; Marksizm-Leninizm; Antisiyonizm;
Siyasi pozisyon	Aşırı sol
Ulusal üyelik	Hadaş
Uluslararası üyelik	Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı
Resmî renkler	Kırmızı
Knesset	3 / 120
İnternet sitesi
	http://www.maki.org.il/

İsrail Komünist Partisi veya kısaca MAKİ (İbranice: מק"י‎‎, HaMiflega HaKomunistit HaYisraelit’in kısaltılmış hali İbranice: המפלגה הקומוניסטית הישראלית‎), İsrail’deki bir siyasi partidir ve Hadash adıyla bilinen birliğin bir parçasıdır. İlk adı Rakah idi (İbranice: רק"ח‎), Reshima Komunistit Hadasha’nın kısaltılmış hali (İbranice: רשימה קומוניסטית חדשה‎, Yeni Komünist Liste anlamındadır) ve 1960’lı yıllarda ayrıldığı asıl Maki ile karıştırılmamalıdır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rakah 1 Eylül 1965 günü Maki’de yaşanan iç anlaşmazlıklardan ötürü kurulmuştur. Asıl İsrail Komünist Partisi olan Maki, çoğunluğu Yahudi asıllı olan ve Moshe Sneh liderliğindeki grup ile çoğunluğu Araplardan oluşan anti-siyonist grup arasındaki anlaşmazlıktan ötürü bölünmüştür. Sneh önderliğindeki grup İsrail’in varolma hakkın savunarak Sovyetler Birliği'nin sürekli olarak artan İsrail karşıtı tutumunu eleştirmektedir. Buna karşılık Arapların çoğunluğunu oluşturduğu grup ise Filistin yanlısı konumu nedeniyle Emile Habibi, Tawfik Toubi ve Meir Vilner önderliğinden Maki’den ayrılarak yeni parti olarak Rakah’ı kuracak ve Sovyetler Birliği tarafından “resmî” Komünist Partisi olarak tanınacaktır. Sovyet basın organlarında ise Sneh grubundan burjuva-milliyetçi kampta olarak bahsedilir. 1965 yılındaki seçimlerde Rakah 3 vekillik kazanacak ve 1 vekillik kazanan Maki’yi geçecektir. Rakah’ın siyonizme karşı olması ve 6 Gün Savaşına karşı çıkması nedeiyle 6.Knesset’deki Ulusal Birlik hükûmetlerinde yer almayacaktır. 1969 yılındaki seçimlerde parti yeniden 3 vekillik kazanacak, 1973'te ise 4 vekillik alacaktır. 1977 seçimlerinden önce partiye bazı sol gruplar ve Arap partileri dahil olacaktır, bunlara İsrail Kara Panterleri dahildir. Parti ayrıca kurulan Hadash birliğinin üyesi olacaktır, hadash kelimesinin anlamı yenidir. Bu gelişmeler yaşanırken asıl Maki partisi 1981 yılında muhafazakâr Ratz ile birleşerek tasfiye olur. 1989 yılında Rakah üyeleri partinin ismini tekrar Maki olarak değiştirerek İsrail’deki tek komünist parti olduklarını vurgulamak isterler.

Siyasi faaliyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti özellikle 2000’li yıllarda İsrail’de yaşanan militarizme ve Filistin halkına, Lübnan halkına karşı yapılan askeri saldırılara karşı çıkmış, gösteriler düzenlemiş eylemler yapmıştır.Hadash blokunda seçimlere katılan parti Şubat 2009'da yapılan en son seçimlerde 112 bin oy alarak^[2] 120 üyelik Knesset'de 4 sandalye kazanmıştır.^[3] Parti 2009 yılında 90. kuruluş yıldönümünü kutlamıştır.^[4] Abluka altındaki Gazze'ye deniz yoluyla yardım götüren filoya düzenlenen saldırıyı kınayan açıklama yapmıştır.^[5] İç savaş hâlinde olan Suriye'ye yönetlik İsrail Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen askeri saldırıyı kınamıştır.^[6]

Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim	Lider	Oy	%	Sıra	Koltuk	+/–	Pozisyon
1965	Meir Vilner	27,413	2.27	Yeni	3 / 120	3	muhalefet
1969		38,827	2.84	7	3 / 120		muhalefet
1973		53,353	3.41	6	4 / 120	1	muhalefet
1977		Hadash bileşeni		5	4 / 120		muhalefet
1981		Hadash bileşeni		5	3 / 120	1	muhalefet
1984		Hadash bileşeni		5	3 / 120		muhalefet
1988		Hadash bileşeni		7	3 / 120		muhalefet
1992	Tawfiq Ziad	Hadash bileşeni		8	2 / 120	1	destek
1996	Ahmad Sa'd	Hadash –Balad bileşeni		7	2 / 120		muhalefet
1999	Mohammad Barakeh	Hadash bileşeni		12	3 / 120	1	muhalefet
2003		Hadash–Ta'al bileşeni		9	2 / 120	1	muhalefet
2006		Hadash bileşeni		11	2 / 120		muhalefet
2009		Hadash bileşeni		9	3 / 120	1	muhalefet
2013		Hadash bileşeni		10	3 / 120		muhalefet
2015	Aida Touma-Suleiman	Ortak Liste'den		3	4 / 120	1	muhalefet
Nisan 2019		Hadash–Ta'al bileşeni		5	3 / 120	1	muhalefet
Eylül 2019		Ortak Liste'den		3	4 / 120	1	muhalefet
2020		Ortak Liste'den		3	4 / 120		muhalefet
2021		Ortak Liste'den		10	2 / 120	2	muhalefet
2022		Hadash–Ta'al bileşeni		12	3 / 120	1	muhalefet

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Ilan Lior (16 Ocak 2013). "MK Dov Khenin: Netanyahu government is dangerous for Israel". Haaretz. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015.
^ "İsrail 2009 Seçim sonuçları Wikipedia". 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
^ "İsrail Seçimleriyle ilgili The Economist haberi". 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
^ "soL Haber Portalı haberi, 13 Kasım 2009 tarihinde erişilmiştir". 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2009.
^ 31 Mayıs 2010 tarihli 1 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 1 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
^ 8 Mayıs 2013 tarihli 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 8 Mayıs 2013 tarihinde erişilmiştir

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî sitesi 20 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Ilan Lior (16 Ocak 2013). "MK Dov Khenin: Netanyahu government is dangerous for Israel". Haaretz. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015.

[2] "İsrail 2009 Seçim sonuçları Wikipedia". 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.

[3] "İsrail Seçimleriyle ilgili The Economist haberi". 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.

[4] "soL Haber Portalı haberi, 13 Kasım 2009 tarihinde erişilmiştir". 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2009.

[5] 31 Mayıs 2010 tarihli 1 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 1 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir

[6] 8 Mayıs 2013 tarihli 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 8 Mayıs 2013 tarihinde erişilmiştir

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

İsrail Komünist Partisi anlamı nedir