Jenerik marka

Jenerik markalar (veya Ürün adı olmuş markalar) bir ticari markanın adının bir süre sonra ürünün adının yerine geçmesi durumudur.

Çok bilindik bir ürün markasının zamanla o ürünün adının yerine geçmesi ve halk arasında ağız alışkanlığıyla o ürün adı yerine sürekli olarak bilindik markanın adının telâffuz edilmesi hem Türkiye'de hem de dünyada sıklıkla rastlanan bir durumdur. Örneğin bütün tıraş bıçaklarının, markaları farklı farklı olsalar da "jilet" olarak adlandırılmaları gibi. Oysa jilet aslında ik kez 1901'de ABD'de ortaya çıkmış tescilli bir tıraş bıcağı markasıdır (yazılışı: "Gilette").^[1]

Bu ve bunun gibi markalar rekabetin daha az yoğun olduğu dönemlerde pazara girdikleri ve bazıları da pazarda alanlarındaki ilk markalardan oldukları için ilk etapta önemli pazar payları elde ettiler. Pazara ilk giren bu ürünlerin tescilli marka isimleri bir süre sonra bulundukları kategorideki ürünün adının yerine geçtiler, yani bu markalar 'pazarlama diliyle' artık birer “jenerik marka” haline geldiler.^[1]

Söz konusu markalardan bazıları artık piyasadan silinmiş de olsalar, adını verdikleri ürünle özdeşleşen marka adları halâ kullanılmaya devam etmektedir. Örneğin Türkiye'de "Blue Jean" yerine kullanılan "Kot" ismi aslında İzmir'de bu tür pantolonları üretmiş olan "Muhteşem Kot" adlı firmanın Kot Pantolonları’ndan gelmektedir. Bu firma ve yine onun gibi bilinirlik oranları yüksek olan "Shelltox", "Vim" gibi bir dönemin önemli markaları bugün piyasada olmasalar da adlarını verdikleri ürün grupları halâ onların adı ile anılmaktadır.^[2]

Dünya markaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Zipper - Tüm fermuarlar için kullanılabiliyor.
Gilette (jilet) - Tıraş bıçağı
Vespa - Scooter tipi motosiklet
Lacoste (lakost) - Tişört
Teflon - Yapışmayı önleyici kaplama malzemesi
Jeep (cip) - Arazi aracı
Atari - Oyun konsolu
Chicklett - Sakız^[2]
Rimel - Maskara^[2]
Vaseline (vazelin) - Nemlendirici cilt kremi^[2]
Nivea- Krem
Thermos (termos)- Isı transferi olmayan izolasyonlu kap.
Vicks (viks)- Mentollü krem
Jacuzzi - Banyo teknesi
Champagne (Şampanya) - Fransa'nın aynı adlı bölgesinde üretilen köpüklü şarap
Cognac (Konyak) - Özel bir Brendi markası olmasına rağmen tüm brendiler için kullanılabiliyor.
Frisbee - Plastik oyun diski
Walkman ve Discman
Zeplin - Hava balonu
Zippo - Benzinli çakmak
Plexiglas - Şeffaf plastik malzeme
Nylon
Polaroid - Anında fotoğraf çıkaran kamera ve filmi
Corn Flakes - Mısır gevreği
Aspirin - Ağrı kesici
Kleenex - Kağıt mendil.
Scotch tape - Şeffaf yapıştırma bandı, 3M firmasının tescilli marka adı.
Tupperware - Plastik saklama kabı.
Hula hoop - Plastik oyun çemberi.
Hoover - Elektrikli süpürge.
Cif - Temizlik malzemesi

Türkiye markaları[değiştir | kaynağı değiştir]

404 - Sıvı yapıştırıcı
Camsil - Cam silmekte kullanılan püskürtmeli temizlik ürünü
Çokokrem - Kakaolu fındık kreması
Daksil - Elle yazılmış bir metin, daktilo veya yazıcı çıktısı üzerinde düzeltme yapmaya yarayan sıvı veya şerit beyazlatıcı
Fanta - Turunçgil, özellikle portakal özlü gazlı içecek
Cif - Yüzey temizleyici
Haşema - Uzun paçalı mayo
Kalekim - Fayans yapıştırıcısı
Klorak - Çamaşır suyu
Kola - Afrika kökenli bir bitkiden yapılan gazlı, kafeinli, şekerli bir içecek
Likra (Lycra)- Spandex (elastan) elastomer lifinin ticari adıdır.
Pril - Bulaşık deterjanı
Prit (Pritt) - Kâğıt yapıştırıcısı
Sunta - Preslenmiş talaştan yapay ahşap plaka
Gırgır - Mekanik süpürge
Oralet - Meyve özlü sıcak içecek
Selpak - Kâğıt mendil
Chiclets (Ciklet) - Tüm sakızlar için kullanılıyor
UFO - Infrared ısıtıcı
Kalebodur - Seramik kaplama malzemesi
Aygaz - LPG tüpü ve bu yakıtla çalışan ocak ve tüpü
UHU - Sıvı yapıştırıcı
Nescafe - Çözünebilir hazır kahve
Orkid - Hijyenik kadın bağı, ped
Hilti - Kırıcı, delici el aletleri^[3]
Vileda - Toz alıcı temizlik malzemesi
Pimapen - Plastik doğrama, PVC pencere
Sana - Margarin
VIM - Temizleme tozu
Mintax - Deterjan
Bankamatik - ATM
Karper - Üçgen eritme peyniri^[4]
Permatik - Tıraş bıçağı
Kot - Blucin
Shelltox - İnsektisit (Sinek/böcek öldürücü)
Omo - Çamaşır deterjanı
Atari - Video oyunu
Cip (Jeep) - Arazi aracı
Zodyak (Zodiac) - Kauçuk deniz botu
Borcam - Isıya dayanıklı cam mutfak kabı
Seloteyp - Şeffaf bant yapıştırıcı
Kolonya (Eau de Cologne) - Alkollü tuvalet parfümü
Post-It - Yapışkan not kâğıdı
Vespa - Motosiklet
Formica (formika) - Ahşap veya plastik laminat kaplama.
Frigidaire (frijider) - 1960'lara kadar bütün buzdolapları bu adla anılıyordu.
Jet Ski - Motorlu su kızağı, aslında Kawasaki firmasına tescilli marka adı.
Tupperware (tapır) - Plastik saklama kabı.
Hula hoop - Plastik oyun çemberi. Wham-O firmasına kayıtlı oyuncak Türkiye'de de aynı adla anıldı.
Photoshop - Adobe firmasının yazılımı. Daha çok fiil olarak kullanılıyor (fotoşoplamak)
Jelibon- Sığır jelatini içeren şekerleme. Haribo gibi başka markalar olmasına rağmen hepsi "jelibon" olarak anılıyor. Jenerik adı ABD'de "jelly beans".

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Eponim

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ ^a ^b "Jenerik Markanın Sonu mu Geliyor". capital.com.tr. 27 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012.
^ ^a ^b ^c ^d "Selpak Onun Markası". fasulyeden.com. 30 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012.
^ "Haberlerde Adının Geçmesi Hilti'yi Yaralıyor" 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe). marketingturkiye.com.tr. 29 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. arşivlendi. Erişim tarihi 29 Mayıs 2018
^ "Milliyet Gazetesi/Business". milliyet.com.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012.

Genel

Oğuz, Betül Bülbül (Güz 2016). "Jenerik Markalar ve Marka Sözcükler: Yapısalcı Dilbilim Yöntemi İle Bir İnceleme" (PDF). Dil Araştırmaları, 19. ss. 101-110. ISSN 1307-7821. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2017.

[CAP-1] "Jenerik Markanın Sonu mu Geliyor". capital.com.tr. 27 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012.

[FAS-2] "Selpak Onun Markası". fasulyeden.com. 30 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012.

[3] "Haberlerde Adının Geçmesi Hilti'yi Yaralıyor" 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe). marketingturkiye.com.tr. 29 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. arşivlendi. Erişim tarihi 29 Mayıs 2018

[MIL-4] "Milliyet Gazetesi/Business". milliyet.com.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

Ürün adı olmuş markalar nedir?, Ürün adı olmuş markalar anlamı nedir?, Ürün adı olmuş markalar ne demektir?