Vasos Lissaridis

Vasos Lissaridis
Vasos Lissaridis
Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Başkanı
	Görev süresi; 30 Aralık 1985 - 30 Mayıs 1991
Yerine geldiği	Yeoryos Ladas
Yerine gelen	Aleksis Galanos
Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Milletvekili
	Görev süresi; 16 Ağustos 1960 - 31 Mayıs 2006
Kişisel bilgiler
Doğum	13 Mayıs 1920; Lefkara, Britanya Kıbrısı
Ölüm	26 Nisan 2021 (100 yaşında); Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti
Ölüm nedeni	Solunum yetmezliği
Milliyeti	Kıbrıs Rumu
Partisi	EDEK
Organizasyon	EOKA
Evlilik(ler)	Barbara Cornwall; (e. 1963; ö. 2019)
Bitirdiği okul	Pancyprian Gymnasium ; Atina Üniversitesi
Mesleği	Doktor, siyasetçi

Vasos Lissaridis (Yunanca: Βάσος Λυσσαρίδης, 13 Mayıs 1920, Lefkara - 26 Nisan 2021, Lefkoşa), Kıbrıslı Rum doktor ve siyasetçi. 1985-1991 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Başkanı olarak görev aldı ve EDEK partisinin kuruluşunda yer aldı. EOKA'da aktif rol oynayan Lissaridis, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve başpiskopos III. Makarios'un da kişisel doktorluğunu yaptı.

İlk yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Vasos Lissaridis, 13 Mayıs 1920'de Britanya Kıbrısı'nın Larnaka kazası'na bağlı Lefkara köyünde doğdu.^[1] Pancyprian Gymnasium'da eğitim gördü ve ardından Atina Üniversitesi'nde tıp eğitimi aldı.^[2]

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Adanın 1960'ta bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana Kıbrıs Cumhuriyeti siyasetinde önemli bir figür oldu. Lissaridis, Enosis için kampanya yürüttü ve İngilizlere karşı silahlı anti-kolonyal mücadelede EOKA'da aktif rol aldı.^[3] Kıbrıs'ın bağımsızlığının kararlaştırıldığı 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları'nda Kıbrıs Rum heyetinde EOKA'yı temsilen yer aldı. Türkiye'nin askeri-siyasi varlığını meşrulaştırdıklarını ve Birleşik Krallık ve Türkiye tarafından sömürülecek çıkmazlara yol açtıklarını savunarak, Tasos Papadopulos ile birlikte Londra ve Zürih Anlaşmalarına karşı oy kullandı.^[1] 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk parlamento seçimlerinde Yurtsever Cephe adayı olarak Lefkoşa seçim bölgesinden ilk kez milletvekili seçildi ve bu görevini 2006 yılına kadar sürdürdü. 1969 yılında Kıbrıs'ın ilk sosyalist siyasi partisi olan EDEK'i kurdu.^[1] Nelson Mandela, Yaser Arafat, Fidel Castro ve Josip Broz Tito gibi diğer sömürge karşıtı veya solcu politikacılar ile yakın bağlantılar kurdu.^[4]

Lissaridis, Başpiskopos III. Makarios ile güçlü bir ittifak kurarak, kilit olaylarda önemli bir rol oynadı ve kendi silahlı grubuna komuta etti. Silahlı grup, 1963-1964'teki Kıbrıslı Türk ve Rumlar arasındaki çatışmalar sırasında Girne Dağları'nda Kıbrıs Türkleri ve Türk subaylara, 1971-1974 arasında ise EOKA-B'ye karşı savaştı. Ayrıca Makarios'un özel doktoru olarak da görev yaptı.^[5] 1972'de Yunanistan'daki cunta rejimine karşı kullanılmak üzere patlayıcı madde satarken Almanya'da gözaltına alındı ve cumhurbaşkanı Makarios'un müdahalesiyle serbest bırakıldı.^[6]

15 Temmuz 1974 Darbesine karşı direnişe önderlik etti.^[2] Bunun sonucunda 30 Ağustos 1974'te EDEK partisi gençlik sekreteri şair Doros Loizou'nun öldürüldüğü bir suikast girişiminin hedefi oldu.^[7] Lissaridis, 30 Aralık 1985'te beşinci parlamento dönemi için Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi Başkanlığına seçildi ve adaylığı EDEK ile DİKO üyeleri tarafından desteklendi. Meclis başkanlığını 1991 yılına kadar sürdürdü. Daha sonra 1991, 1996 ve 2001 parlamento seçimlerinde tekrar milletvekili seçildi. 2006 seçimlerinde aday olmamaya karar verdi.^[8] Milletvekili olarak, seçim komitesi ve meclis usul kurallarına ilişkin geçici parlamento komisyonu üyesi olarak görev yaptı. 1983, 1988 ve 1998 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu fakat her seferinde %10 oy oranından fazlasını alamadı.^[9]

Lissaridis, Kıbrıs Sorunu konusunda katı bir tavır sergiledi ve müzakerelerin temeli olarak olası "iki bölgeli ve iki toplumlu federasyon modeline" şiddetle karşı çıktı ve böyle bir federasyonun ırkçılığın tam da tanımı olarak tanımladı. Ayrıca, İngilizler anlaşmazlıkta Yunan yanlısı bir rol üstlenmeye başlamadıkça, adadaki Birleşik Krallık egemenlik haklarının sona ermesini ve Ağrotur ve Dikelya askeri üslerinin tahliyesini savundu.^[10] PKK'nın 1984'te Türkiye'de saldırılara başlamasından kısa bir süre sonra Lissaridis tarafından Trodos Dağları'nda ilk PKK kamplarının kurulduğu ileri sürüldü.^[11] Ayrıca 2010 yılında açılan İngiliz gizli arşivlerinde Lissaridis'in ASALA'nın 1970 ve 1980'li yıllarda Türk diplomatlara yönelik saldırı ve suikastlarda rol aldığı belirtildi.^[6]

Özel hayatı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

1963'ten 2019 yılında ölümüne kadar Amerikalı Barbara Cornwall ile evli kalan Lissaridis'in hiç çocuğu olmadı.^[4] Şiir ve resim ile ilgilenen Lissaridis, İngilizce ve Fransızca bilmekteydi.^[2] 26 Nisan 2021'de Lefkoşa'daki evinde solunum yetmezliği nedeniyle 100 yaşında hayatını kaybetti.^[4]^[12] 5 Mayıs 2021'de Strovolos'taki Aya Sofya Kilisesi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Lefkoşa'nın Panagia semtindeki Constantinou ve Elenis Mezarlığına eşinin yanına defnedildi.^[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "Dr. Vassos Lyssarides Visit to South Africa 25-28 October 2012" (İngilizce). Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 2012. 12 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
^ ^a ^b ^c "ΛΥΣΣΑΡΙΔΗΣ Μ. ΒΑΣΟΣ" (Yunanca). Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi. 12 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
^ Keser, Ulvi. "21 ARALIK 1963 KANLI NOEL, KUMSAL FACİASI VE BUGÜNE YANSIMALARI". DergiPark. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
^ ^a ^b ^c Theodoulou, Nick (26 Nisan 2021). "Veteran politician, former Edek leader Vassos Lyssarides dies". Cyprus Mail. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
^ Humanitarian Problems on Cyprus: Hearing Before the Subcommittee to Investigate Problems Connected with Refugees and Escapees (U.S. Government Printing Office bas.). Amerika Birleşik Devletleri Kongresi. 1974. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
^ ^a ^b Elevli, Nevsal (30 Aralık 2010). "Türkiye'ye Karşı Rum-Ermeni İttifakı". Londra: Milliyet. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
^ "Greek Cypriot civil war feared after ambush". The Times. 31 Ağustos 1974. ss. 1; Issue 59180; col B. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2008.
^ "Cyprus poll puts communists and opposition in lead". Financial Mirror. 28 Şubat 2006. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
^ Arthur S. Banks; Alan J. Day; Thomas C. (2016). Political Handbook of the World 1998 (İngilizce). Springer. s. 245. ISBN 9781349149513. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
^ "Political Parties: Cyprus Table of Contents". Kongre Kütüphanesi. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
^ Enes Bayraklı (Mart 2019). Avrupa'da PKK Yapılanması (Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. bas.). İstanbul: SET Vakfı İktisadi İşletmesi. s. 358. ISBN 978-605-7544-30-8. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
^ "Απεβίωσε ο ιδρυτής και επίτιμος Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρί". Sigma TV (Yunanca). 26 Nisan 2021. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
^ Andreou, Evie (5 Mayıs 2021). "Last farewell to 'global citizen' Lyssarides". Cyprus Mail. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.

[MFACyprus-1] "Dr. Vassos Lyssarides Visit to South Africa 25-28 October 2012" (İngilizce). Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 2012. 12 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.

[HouseRep-2] "ΛΥΣΣΑΡΙΔΗΣ Μ. ΒΑΣΟΣ" (Yunanca). Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi. 12 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.

[DergiPark-3] Keser, Ulvi. "21 ARALIK 1963 KANLI NOEL, KUMSAL FACİASI VE BUGÜNE YANSIMALARI". DergiPark. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.

[Cyprus_Mail-4] Theodoulou, Nick (26 Nisan 2021). "Veteran politician, former Edek leader Vassos Lyssarides dies". Cyprus Mail. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.

[USCongress-5] Humanitarian Problems on Cyprus: Hearing Before the Subcommittee to Investigate Problems Connected with Refugees and Escapees (U.S. Government Printing Office bas.). Amerika Birleşik Devletleri Kongresi. 1974. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.

[Milliyet-6] Elevli, Nevsal (30 Aralık 2010). "Türkiye'ye Karşı Rum-Ermeni İttifakı". Londra: Milliyet. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.

[7] "Greek Cypriot civil war feared after ambush". The Times. 31 Ağustos 1974. ss. 1; Issue 59180; col B. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2008.

[FinancialMirror-8] "Cyprus poll puts communists and opposition in lead". Financial Mirror. 28 Şubat 2006. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.

[9] Arthur S. Banks; Alan J. Day; Thomas C. (2016). Political Handbook of the World 1998 (İngilizce). Springer. s. 245. ISBN 9781349149513. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.

[LOC-10] "Political Parties: Cyprus Table of Contents". Kongre Kütüphanesi. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.

[Bayraklı-11] Enes Bayraklı (Mart 2019). Avrupa'da PKK Yapılanması (Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. bas.). İstanbul: SET Vakfı İktisadi İşletmesi. s. 358. ISBN 978-605-7544-30-8. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.

[12] "Απεβίωσε ο ιδρυτής και επίτιμος Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρί". Sigma TV (Yunanca). 26 Nisan 2021. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.

[13] Andreou, Evie (5 Mayıs 2021). "Last farewell to 'global citizen' Lyssarides". Cyprus Mail. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Vassos Lyssarides nedir?, Vassos Lyssarides anlamı nedir?, Vassos Lyssarides ne demektir?