Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. Maddeyi geliştirerek ve sorunu tartışma sayfasında tartışarak maddenin evrenselleşmesini sağlayabilirsiniz. (Şubat 2021)

Uzman çavuş, en az ortaöğretim veya dengi okul mezunu veya en az ilköğretim okulu mezunu olup, muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetini müteakip Türk Silâhlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik görev yerlerinde veya çavuş kadro görev yerlerinde, Uzman Erbaş Kanun esaslarına göre istihdam edilenler ile yönetmelikte belirtilen esaslara göre uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa geçirilen askeri şahısları ifade eder.^[1]

Uzman erbaşlar Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrinde görev yaparlar. Ayrıca uzman erbaşlar Özel Kuvvetler Komutanlığında da görev yapabilmektedir. Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrindeki personelin görev yerleri farklılık gösterebilmektedir.^[2]

Uzman çavuşlar uzman onbaşı, sözleşmeli çavuş, çavuş, sözleşmeli onbaşı, onbaşı,sözleşmeli er ve erlerin üstü olup, cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar.^[3] Uzman çavuşların, aynı rütbedeki diğer bir uzman çavuş ile aralarında astlık üstlük ilişkisi olmadığı gibi uzman çavuşlar ile askeri öğrenciler arasında da astlık üstlük ilişkisi bulunmamaktadır.^[3]

Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar.^[3]

Özlük hakları[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Sözleşmelerini tamamladıktan sonra istekleri dâhilinde yapılacak sağlık kontrolünün ardından bir ila beş yıl arasında sözleşme yaparak görevlerine devam edebilirler.^[1]

205 sayılı Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu hükümleri uyarınca, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bütün muvazzaf subay, sözleşmeli subay, askeri memur, muvazzaf astsubay, sözleşmeli astsubay ve muvazzaf uzman jandarmalar, OYAK’ın zorunlu daimi üyeleri iken; uzman erbaşlar OYAK’ın isteğe bağlı daimi üyesi olabilmektedir.^[4]

Uzman çavuşlar 10'uncu derecenin birinci kademesinden giriş yaparlar. Uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır.^[3]

Uzman erbaşlardan görevde bulundukları süre içerisinde iki yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara bir kademe, üç yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara iki kademe, dört veya daha uzun süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara ise bir derece verilir.^[1]

Yükseköğrenim mezunu olmayan uzman erbaşlar, ikinci derecenin altıncı kademesine kadar ilerleyebilirler. Fakat son 5 yıl içerisinde herhangi bir disiplin cezası almamış ve disiplin notu 85 ve üstü ise birinci dereceye düşebilmektedirler. Hizmete giriş derece ve kademeleri esas alınarak, başarılı olarak hizmet ettikleri her yıl için bir kademe ve her üç yıl için de bir derece verilir.^[2]

Uzman erbaşların barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin alma hakları vardır. Bu müddete yol dahil değildir. Ayrıca, kısa süreli mazeretlerde kullanılmak üzere on beş güne kadar yıllık mazeret izni verilebilir.^[1]

Uzman erbaşlar rütbe işareti olarak uzman çavuş veya uzman onbaşı rütbe işaretini takarlar. Kışlık ve yazlık olarak haricî kıyafetleri, astsubay günlük elbisesinin; eğitim kıyafetleri ise, yaka ve rütbe işaretleri hariç astsubay eğitim elbisesinin aynısıdır.Görevde ve sivil olarak kendi imkânları ile satın aldıkları tabancalarını taşıyabilirler.^[3]

En az on yıl görev yapıp Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılanlara, istifa veya istifa etmiş sayılmak suretiyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan subay ve astsubaylar gibi; emeklilik durumunda ise, emekli subay ve astsubaylar gibi silah taşıma ruhsatı verilir.^[2]

Uzman çavuşlar geçmişte 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 92. maddesi uyarınca devlet memurluğuna geçiş yapabiliyorlardı. Ancak daha sonra yapılan değişiklik ile uzman çavuşların devlet memurluğuna geçişinde 7 yıl hizmet şartı getirilmiş, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi söz konusu kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olmadığına karar vermiştir.^[1][5]

Galeri^{[6][7][8][9][10]}[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Kara Uzman Çavuş
• 
  Hava Uzman Çavuş
• 
  Deniz Uzman Çavuş
• 
  Jandarma Uzman Çavuş
• 
  Sahil Güvenlik Uzman Çavuş

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Türk Silahlı Kuvvetleri subay rütbe dereceleri ve işaretleri

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]