MAC adresi (İngilizce Media Access Control, yani ortam erişim yönetimi) bir bilgisayar ağında, bir cihazın ağ donanımını tanımaya yarar. Örneğin, sizin bilgisayarınızda modeminizin ve ağ kartınızın kendine özel birer MAC adresleri vardır. MAC, 48 bit'lik bir adres olduğundan dolayı 2⁴⁸ = 281,474,976,710,656 değişik ağ kartını tanımlamak için kullanılabilir.

MAC adresi (Fiziksel adres, Donanım adresi), ağ donanımının tanımlanmasını sağlar. MAC adresi, bilgisayarın ethernet kartına üretici tarafından kodlanan bir bilgidir. Her donanım için özel bir adresi vardır. Aynı MAC adresine sahip birden fazla ağ cihazı yoktur. MAC adresi 6 oktetten oluşur. İlk 3 oktet donanımı üreten firmayı işaret eder. Son 3 oktet donanımı işaret eder.

MAC adresi, sadece yerel ağlarda haberleşmeyi sağlar. Ağın dışına taşınabilecek bir adres değildir. Sadece aynı ağ üzerindeki bilgisayarların birbirlerini bulmalarını sağlar. Aynı ağda iki ağ cihazının birbiriyle haberleşmesi MAC adresiyle mümkündür.

MAC adresinin kullanıldığı protokollerden bazıları şunlardır:

• Ethernet
• Token ring
• Wi-fi
• Bluetooth
• FDDI
• SCSI

Bir MAC adresinde ilk üç bit adres havuzunu dağıtan organizasyonu, sonraki beş bit ise üreticiyi temsil eder. Dolayısıyla, bir MAC adresinin ilk bitlerine bakılarak kartın hangi şirket tarafından üretildiği görülebilir.

MAC adresleri, aralarına ":" işareti konarak 16'lı tabanda yazılır: 01:23:45:67:89:AB. Bazı MAC adresleri özel adreslerdir:

• FF:FF:FF:FF:FF:FF adresi tüm cihazlara yayın yapmak (broadcast) için kullanılır.
• İlk bitleri 01-00-5E olan adresler "multicast" adresleri için kullanılır.
• Yerel olarak atanmış MAC adresleri 02 ile başlarlar.

MAC adresleri ile IP adresleri arasındaki bağ ARP ve RARP protokolleri tarafından yapılır.

Mac Adresinden Ipv6 Adresinin Elde Edilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

128 bitten oluşan ipv6 adresinin ilk 64 biti ağ adresini geriye kalan 64 biti ise konak(bilgisayar) adresini verir. Konak adresini MAC8 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden elde edebiliriz. Fakat MAC8 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresi 48 bitlik bir alanı kapsadığı için bunu 64 bit haline getirmemiz gerekir.MAC adresinden ipv6 adresi elde edilmesi için yapılması gerekenler:

1. 48 bitlik olan MAC adresi 64 bit haline getirilir.Bunun için xx:xx:xx:xx:xx:xx şeklinde olan 48 bitlik MAC adresi ortadan ikiye ayrılır ve 16 bitlik FF:FE adres uzayı eklenir.

      xx:xx:xx:xx:xx:xx  ===> xx:xx:xx:FF:FE:xx:xx:xx  haline gelir.

2. 64 bit haline getirilen adres uzayının 2'lik tabanda soldan 7.biti değiştirilir. Yani soldan 7.bit 0 ise 1, 1 ise 0 olur.

örnek[değiştir | kaynağı değiştir]

 00:2A:00:3F:2A:1C  MAC adresine sahip bir bilgisayarın alabileceği IPv6 adresinin konak adresini bulalım.

  * 00:2A:00:3F:2A:1C   adresinin ortasına FF:FE ekleyelim.
    
        00:2A:00:3F:2A:1C  === >  002A:00FF:FE3F:2A1C elde edilir.

  * Yukarıda elde edilen adresin 2'lik tabanda soldan 7.bitini NAT işlemine tabi edelim. 

Yani 7.bit 0 ise 1, 1 ise 0 yapalım.

        0000000000101010:00FF:FE3F:2A1C === > 0000001000101010:00FF:FE3F:2A1C === > 
  
  * 00:2A:00:3F:2A:1C MAC adresinden  022A:00FF:FE3F:2A1C konak adresi elde edildi.

MAC-->Ortama erişim kontrol düzeyi -Veri Link Transferin alt katmanıdır aynı zamanda Media Access Control diye tanınmaktadır. OSI modelinin Veri Link Transfer Katmanınınalt katmanı olan Fiziksel Katmanda görev alır. MAC adresleme ve kanallara erişimi kontrol etmek için mekanizmalar sağlar. Bu da birden fazla terminalleri veya erişim noktaları birbirleri ile çoklu ağ ortamında iletişim kurmasını sağlar. MAC aslında alt katmanı olan LLC (Mantıksal Bağlantı Kontrolü) ve OSI modeli nin Fiziksel (ilk) seviyesi arasında bir arayüz görevi görür ve bir çoklu ağdaki tam çift yönlü mantıksal kanalı taklid eder.

MAC adresinin yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

IEEE standartları tanımlayan 48-bit (6 sekizli) MAC adresi,dört parçaya bölünür. İlk üç sekizli 24-bit içeren Organizasyonun benzersiz tanımlayıcı (OUİ) veya üreticinin IEEE den aldığı adres ten oluşur. Sadece alt 22 bit (bit) kullanılır diğer ikisini özel bir anlamı vardır :

• ilk bit sıfır (0) olması tekli, bir (1) olması grup adres çerçevesine hitap eder.
• Sonraki bit MAC adresi global(0) veya yerel (1) uygulanan olmadığını gösterir.

Sonraki üç oktet aygıtın her bir örneğin imalatçı tarafından seçilmektedir.SNA (Systems Network Architecture) ağları hariç.Böylece,dünya genelinde benzersiz olan MAC adresleri genel olarak aygıta bu şekilde eklenir.Ağ yöneticisi seçtiğiniz cihazın kendi MAC adresi yerine başka bir adres belirleme yeteneğine sahiptir.Böyle bir yerel olarak yönetilen MAC adresi keyfi olarak seçilir ve Oui hakkında bilgi içeremez.Adresin yerel olarak uygulanan adres olup olmadığını öğrenmek için adresinin ilk sekizli karşılık gelen bitlerine bakılır. Aşağıdaki komutu kullanarak ağ aygıtlarının MAC adresi öğrenilebilir:

• Windows - ipconfig / all- daha detaylı bilgi içerir - hangi MAC adresi hangi ağ arayüzüne ait...
• Linux — ifconfig -a | grep HWaddr
• FreeBSD — ifconfig|grep ether
• HP-UX — /usr/sbin/lanscan
• Mac OS X — ifconfig
• QNX4 — netinfo -l
• QNX6 — ifconfig или nicinfo

Adresleme mekanizması[değiştir | kaynağı değiştir]

MAC katmanının adresleme mekanizmasına fiziksel adresleme ya da MAC adresleri denir.MAC adresi benzersiz bir seri numarası olan,imalat sırasında her ağ aygıtı için atanır ve dünyanın diğer ağ aygıtlarıyla belirlemenize olanak sağlar.Alt ağdaki tüm cihazların farklı MAC adrese sahip olacağı ve bir alt ağ içinde Subnetwork bir hedefe veri paketlerinin dağıtılmasını sağlamak için garanti yoldur.Aslında içinde birkaç segmentleri,birbirlerine bağlı tekrarlayıcı,hub,köprü veya anahtarları barındıran fiziksel ağda da MAC adresleri kullanılabilir (ancak yönlendiricilerin hariç).Yönlendiriciler birden çok alt ağa bağlayabilmektedirler.Örnek:Ethernet Ağını kablosuz yerel alan ağı(WLAN)ve WLAN adaptörleri ile genişletilmiş erişim noktalarına sahip bir fiziksel ağa dönüştürürüz ve üretilen 48-bitlik MAC adresleriEthernet in ürettiği ile aynıdır.

Çoklu erişim protokolleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kablolu ağlar için ortak çoklu paket erişim protokollere örnek şunlardır:

• CSMA/CD (Ethernet и IEEE 802.3 de kullanılır)
• Token bus (IEEE 802.4)
• Token ring (IEEE 802.5)
• Token passing (FDDI da kullanılır)

Kablosuz ağlar da kullanılabilir ortak çoklu paket erişim protokolleri şunlardır:

• CSMA/CA (IEEE 802.11/WiFi WLANs de kullanılır)
• Slotted ALOHA
• Dynamic TDMA
• Reservation ALOHA (R-ALOHA)
• CDMA
• OFDMA

Daha ayrıntılı bilgi için Channel access method

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Способы изменения MAC-адреса в операционных системах
• Определение производителя по первым 6 цифрам MAC10 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• MAC Adresi nasıl değiştirilir?15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.