Kore’de dans üç bin yıl önce şamanistik ilk törenler ile başladı ve şimdi halk dansından yeni yaratılan ve çağdaş dansa uyarlanmış olarak dizilir.

Genel görünüm[değiştir | kaynağı değiştir]

Kore geleneksel dansı binlerce yıl önce şamanistik ayinlerden meydana gelmiştir. Son Kore kralları Goryeo ve Joseona kadar, 2. milenyum CE, Kore geleneksel dansı kraliyet sarayının düzenli desteğinden, sayısız akademiler ve hatta bir hükûmet bakanlığından faydalandı.

Birçoğu vasat orijinli olmasına rağmen, bir miktar dans kalıcı önemli durum elde etti. Bunlar münzevi (yalnız kalmayı seven kimse) dans, Hayalet dansı, Fan dansı, Rahip dansı, Oudong (prezantör) dansı ve diğerlerini kapsar. Örnek olarak, Fan dansı şamanların yapraklar ile icra ettikleri yerel ayinlerden meydana geldiğine inanılır fakat çok yüksek derecede zarifleşmiş Kore danslarından biri içinde evrim geçirdi.

Diğer Kore dansları kalmıştı ve bugün çiftçilerin, halk dansları gruplarının çevresi altında durur. Uzun dalgalanan saf beyaz ipek şalları içeren dekorları Salpuri dansı, davullar, şapkalar, kılıçlar ve diğerlerinde kullandı.Dekorlar belki dış sınır çizgisi veya dansın hikâye merkezi olabilir. Hayalet dansında, eğlendiren aktör ölmüş eşi ile neşeli bir tekrar birleşmeye sahiptir, sadece ayrılışın büyük acısına katlanmak için ve orada az veya hiç dekor olmayabilir. Diğer taraftan, Büyük Davul dansı (davul danslarının pek çok formlarından biri) bir aşırı süslü davula sahiptir ki bu davul onu çalandan daha uzun olabilir. Davul, bir rahibi sonuçta yenik düşecek kadar baştan çıkarır ve rahip bir yuvarlanan davul "orgy"yi icra eder.

Japon yönetimi altındaki Kore zamanında Japonya tarafından uygulanan kültürel sindirme den dolayı, "kültürel soykırım" olarak adlandırılır,^[2][3] dans akademilerinin coğu ortadan kaktı ve birçok danscı kayboldu^[1] dans formlarının bazılarının bozulduğu gibi.^[4] Buna rağmen, Choi Seung-hee (최승희 崔承喜) gibi birkaç öncü Kore’li dansçı geleneksel Kore danslarına dayalı yeni formlar yarattı ve geleneklerin çoğunu gizlice canlı ve yurt dışında korudu^[5] ve bugün Kore geleneksel dansı bir coşkun dirilmeye sahip oluyor. Kore’de kocaman üniversiteler Kore geleneksel dansını öğretiyor ve hatta bazı yurtdışındaki üniversiteler şimdi formlarda bilgi sağlıyor. Üst dansçılar yaşayan Ulusal Hazineler "Living National Treasures" olarak kabul ediliyor ve danslarını öğrencilerine aktarmakla görevlendiriliyorlar. Dans soyu ve dansçılar birçok nesle doğruca böyle bağlantıyla uzanabilir.

Kategoriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kore geleneksel dansının Batı dans formlarını izlemesi gerekli değildir; buna rağmen o ayrıca çağdaş ve lirik olarak bilinen yaygın dans formları ile bazı benzer ortaklığı yapar. Bir kısa küçük dönem ünlü eğimsel yol ile izlemeyi gayretlendirir. Dalgalar halinde gelen Hanbok tarafından, dansçıların bacakları ve ayakları tamamıyla sık sık gizlenir. Dansçıların duygulu yüklemleri bulanık ve neşenin ikisini de kapsar. Dansçı, dansçıların icra ettikleri geleneksel müzik içinde dalga gibi sürüklenen akıcı devinimi cisimlendirmelidir. Kore geleneksel dansı sıklıkla geleneksel davul, flüt ve başka aletleri içeren Kore geleneksel müziğiyle icra edilir. Müzik, dansı yukarıda tutandır ve dansçı müziği fiziksel formda gösteren bir alettir.

Saray dansı[değiştir | kaynağı değiştir]

"jeongjae" (hangul:정재, hanja:呈才) olarak adlandırılan Kore saray dansı, aslında "bütün yeteneğin gösterimi"ne dayanmakta ki sadece dansı içermemekte fakat aynı zamanda diğer uygulamalardan olan jultagi (줄타기 sıkı gerilmiş ip yürüyüşü), gong deonjigi (공던지기) ve mokmatagi (목마타기) gibi sanatları da içermekte fakat derece derece sadece "saray dansı"nı nitelendirmekteydi. Terim Joseon hanedanı erken döneminden beri kullanılır.^[6]

Jeongjae, saray ailesi, saray memurları, yabancı delegeler veya devlet tarafından desteklenen festival nedeniyle uygulanmak için kullanılıyordu. Jeongjae, "Dangak jeongjae" (당악정재) ve "Hyangak jeongjae" (향악정재) olarak iki kategoriye ayrılır. Dangak jeongjae, Goryeo hanedanı döneminde Tang China saray dansından türeyen danslardır, oysa diğeri Kore'de meydana gelen hiçbir saray dansını içermez.^[7]

Hyangak jeongjae[değiştir | kaynağı değiştir]

• Ahbakmu (아박무), Fildişi çan tokmakları dansı
• Bakjeopmu (박접무), Kelebek çırpınması kanat dansı
• Bonglaeui (봉래의), Anka kuşu dansı
• Cheoyongmu (처용무), Cheoyong dansı, Ejderha Kral'ın oğlu ki Silla döneminde meydana gelen en eski jeongjae dir.^[8]
• Chunaengjeon (춘앵전) İlkbahar bülbül dansı
• Gainjeonmokdan (가인전목단), Şakayık toplayan güzel kadınları anlatan dans
• Geommu (검무), kılıç dansı
  • Jinju geomu
• Hakyeon hwadaemu (학연화대무), Turna kuşu ve lotus heykel dansı
• Goguryeomu (고구려무), Goguryeo dansı
• Muaemu (무애무)
• Musanhyang (무산향), Dağ dansının güzel kokulu dansı
• Mugo (무고), davul dansı
  • Gyobang mugo (교방무고)
• Sajamu (사자무), Aslan dansı
• Seonyurak (선유락), Sandal parti dansı

Dangak jeongjae[değiştir | kaynağı değiştir]

• Monggeumcheok (몽금척), altın hükümdar dansı rüyası
• Pogurak (포구락) top oyunu dansı
• Heonseondo (헌선도), şeftali-sunu dansı

Folk dansı[değiştir | kaynağı değiştir]

• Seungmu (승무), rahip dansı
• Seungjeonmu (승전무), gerçek zafer dansı
• Salpuri (살풀이), Gerçek ruh-temizleme dansı
• Hallyangmu (한량무), yangban sınıfında savurgan adamın dansı
• Ipchum (입춤), ayrıca "ipmu" veya "gibonchum" olarak adlandırılır, gerçek temel dans
• Taepyeongmu (태평무), büyük barışı isteme dansı
• Ganggang sullae (강강술래), bakirelerin halka dansı
• Nongak (농악), çiftçilerin gsterisi
• Talchum (탈춤), maske dansı
• Miyalhalmi chum (미얄할미춤), yaşlı kadının dansı
• Palmeokjung chum (팔먹중), sekiz değersiz rahibin dansı
• Dongrae hakchum (동래학춤), turna kuşu dansı Dongrae, Busan'da icra edildi
• Buponorichum (부포놀리춤), tüy püskül dansı
• Chaesang sogochum (채상 소고춤), ufak davul dansı
• Deotbaegichum (덧배기춤), taarruz dansı
• Gaksichum (각시춤), bakirenin dansı

Törensel dans[değiştir | kaynağı değiştir]

Kore'de törensel dans, Konfüçyan törensel seremoniyi, Budist dansı ve şamanizmi işaret eder.

• Ilmu (일무), gerçek Sıra Dansı
• Jakbeop (작법)
  • Beopgochum (법고춤), Dharma davul dansı
  • Nabichum (나비춤), gerçek kelebek dansı
  • Barachum (바라춤), bara dansı (바라, büyük ziller)
• Musokchum veya mumu (무속춤, or 무무), dansı, mudang tarafından (무당, şaman)

Yeni geleneksel dans[değiştir | kaynağı değiştir]

• Buchaechum (부채춤), fan dansı Kim Baek-bong (김백봉 金白峰) tarafından yaratıldı ve 1954 yılında halka ilk defa sunuldu.^[9]
• Hwagwanmu (화관무), çiçeklere ait küçük taç dansı
• Jangguchum (장구춤), janggu ile dans, kum saati biçimli davul
• Samgomu Ogomu (삼고무 오고무), bir davul dansı
• Grand Drum Ensemble (북의 대합주), bir davul dansı 1981 yılında Guk Su-ho (국수호) tarafından bestelendi. Enstrumanlar bütün Kore davullarını içine alır.^[10]

Modern dans[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sin Cha Hong

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Kore dansı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Kore sanatı
• Kore müziği
• Kore kültürü
• Kore Şamanizmi
• Kore Budizmi
• Kore Konfüçyüzmi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Seo, Inhwa (서인화) (Şubat 2006). "Annual ceremonies and Korean court dance during the [[Joseon dynasty]] - Story about Bongnaeui (조선시대 연례와 정재 - 봉래의 이야기)" (Korece). The National Center for Korean Traditional Performing Arts.  URL–vikibağı karışıklığı (yardım)^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Judy Van Zile (2001). Perspectives on Korean Dance. Wesleyan University Press. ISBN 081956494X. 

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kılıç dansı

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Traditional dance and music information 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• (Korece) General info about Korean dance 14 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.