Ipomoea purpurea

*Ipomoea purpurea*
Ipomoea purpurea
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Plantae
Şube:	Spermatophyta
Sınıf:	Magnoliopsida
Takım:	Solanales
Familya:	Convolvulaceae
Cins:	Ipomoea
Tür:	I. purpurea
İkili adlandırma
	Ipomoea purpurea (L.) Roth, Bot. Abh. Beobacht.: 27 (1787).

Ipomoea purpurea veya Kahkahaçiçeği^[1] Meksika ve Orta Amerika'ya özgü, Kahkahaçiçeğigiller familyası, Ipomoea cinsinden bir türdür.^[2]

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm kahkahaçiçeklerinde olduğu gibi, bu bitki de yapıların etrafında dolanır ve 2–3 m yüksekliğe kadar büyür. Yapraklar kalp şeklindedir ve sapları kahverengi tüylerle kaplıdır. Çiçekler trompet şeklindedir, ağırlıklı olarak maviden mor veya beyaza çalan renklerde ve 3–6 cm çapındadırlar.^[3]

Yayılış ve habitat[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitki, nemli ve zengin toprağı tercih eder ancak çok çeşitli toprak türlerinde yetişirken bulunabilir.^[4] Dünyanın sıcak ılıman ve subtropikal bölgelerinde doğallaştırılmıştır. Genellikle zararlı bir ot olarak kabul edilmesine rağmen, I. purpurea güzel mor ve beyaz çiçekleri için de yetiştirilir ve birçok kültivarı da vardır. Yaygın kültivarlar arasında I. purpurea 'Crimson Rambler' (beyaz boğazlı kırmızı-mor çiçekler), 'Grandpa Ott's', 'Kniola's Black Knight', 'Star of Yelta' (beyaz veya soluk pembe boğazlar ile çeşitli koyu mor tonlarında çiçekler) ve 'Samanyolu' (leylak desenli beyaz taç) bulunur.

Kimya[değiştir | kaynağı değiştir]

Üçgen tohumların psychedelic olarak kullanım geçmişi vardır; I. tricolor gibi bunlar da LSA içerebilir. Etkilerin LSD'ninkilere biraz benzer olduğu bildirilmektedir.^[4] Effects are reported to be somewhat similar to those of LSD.^[5]

Çiçek rengi[değiştir | kaynağı değiştir]

Asillenmiş siyanidin glikozitler, I. purpurea'nın mor-mavi çiçeklerinden izole edilebilir. Bu antosiyaninlerin tümü, kafeik asit ve / veya p-kumarik asit ile açillenmiş siyanidin 3-sophoroside-5-glukozide dayanıyordu.^[6]

Asillenmiş pelargonidin glikozitler, I. purpurea'nın kırmızı-mor çiçeklerinden izole edilebilir. Açillenmiş antosiyaninlerin tümü, kafeik asit ve / veya glukosilkaffeik asit ile açillenmiş pelargonidin 3-sophoroside-5-glukozide dayalıdır.^[7]

Toksik tedaviler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ticari kahkahaçiçeği tohumları, genellikle bir koruyucu olarak hizmet eden toksik metil cıva ile muamele edilir ve bazıları tarafından eğlence amaçlı kullanımlarını caydırmak için yararlı olduğu düşünülen kümülatif bir nörotoksik zehirdir. ABD'nin alıcılara tohumların toksik bir ağır metal bileşiği ile muamele edildiğini açıklamasına yönelik yasal bir zorunluluğu yoktur.^[8] Suistimal Edilen Maddeler kitabına göre, tohumlar genellikle mide bulantısı ve karın ağrısı gibi rahatsız edici fiziksel semptomlara neden olacak şekilde tasarlanmış, yıkamayla çıkarılamayan bir kimyasalla kaplanır. Kitap, bu kimyasalın da toksik olduğunu belirtiyor.^[9]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Açık mavi I. purpurea
Pembe Ipomoea purpurea
Pembe Ipomoea purpurea yakın çekim
Loganville, Georgia'daki Ipomoea purpurea
Pembe Ipomoea purpurea
Mor Ipomoea purpurea yakın çekim
Mor Ipomoea purpurea yakın çekim
Ipomoea purpurea poleninin poleninin taramalı elektron mikroskobu görüntüsü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Türkiye Bitkileri Listesi // bizimbitkiler.org.tr - Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi - 2013". www.bizimbitkiler.org.tr. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020.
^ Fang (12 Ocak 2013). "Tracing the Geographic Origins of Weedy Ipomoea purpurea in the Southeastern United States". Journal of Heredity. 104 (5): 666-77. doi:10.1093/jhered/est046. PMID 23894192. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016 – Oxford Journals vasıtasıyla.
^ "Ipomoea purpurea". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). Tarım Araştırma Merkezi (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA).
^ ^a ^b Richard H. Uva, Joseph C. Neal and Joseph M. Ditomaso, Weeds of The Northeast, (Ithaca, NY: Cornell University Press, 1997), Pp. 214-217.
^ Charles Savage, Willis W. Harman and James Fadiman, Ipomoea purpurea: A Naturally Occurring Psychedelic
^ Norio Saito; Fumi Tatsuzawa; Kyoko Yoda; Masato Yokoi; Kichiji Kasahara; Shigeru Iida; Atsushi Shigihara; Toshio Honda (November 1995). "Acylated cyanidin glycosides in the violet-blue flowers of Ipomoea purpurea". Phytochemistry. 40 (4): 1283-1289. doi:10.1016/0031-9422(95)00369-I. PMID 7492373.
^ Norio Saito; Fumi Tatsuzawa; Masato Yokoi; Kichiji Kasahara; Shigeru Iida; Atsushi Shigihara; Toshio Honda (December 1996). "Acylated pelargonidin glycosides in red-purple flowers of Ipomoea purpurea". Phytochemistry. 43 (6): 1365-1370. doi:10.1016/S0031-9422(96)00501-8. PMID 8987912.
^ Dunn Chace, Teri (2015). Seeing Seeds: A Journey into the World of Seedheads, Pods, and Fruit. Portland OR: Timber Press. ISBN 978-1604694925. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
^ Potter, James (2008). Substances of Abuse. Redding CA: Jubilee Enterprises. s. 157. ISBN 978-1930327467.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikitür'de Ipomoea purpurea ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Ipomoea purpurea ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[1] "Türkiye Bitkileri Listesi // bizimbitkiler.org.tr - Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi - 2013". www.bizimbitkiler.org.tr. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020.

[2] Fang (12 Ocak 2013). "Tracing the Geographic Origins of Weedy Ipomoea purpurea in the Southeastern United States". Journal of Heredity. 104 (5): 666-77. doi:10.1093/jhered/est046. PMID 23894192. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016 – Oxford Journals vasıtasıyla.

[3] "Ipomoea purpurea". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). Tarım Araştırma Merkezi (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA).

[Richard_H._Uva_1997_Pp._214-217-4] Richard H. Uva, Joseph C. Neal and Joseph M. Ditomaso, Weeds of The Northeast, (Ithaca, NY: Cornell University Press, 1997), Pp. 214-217.

[5] Charles Savage, Willis W. Harman and James Fadiman, Ipomoea purpurea: A Naturally Occurring Psychedelic

[6] Norio Saito; Fumi Tatsuzawa; Kyoko Yoda; Masato Yokoi; Kichiji Kasahara; Shigeru Iida; Atsushi Shigihara; Toshio Honda (November 1995). "Acylated cyanidin glycosides in the violet-blue flowers of Ipomoea purpurea". Phytochemistry. 40 (4): 1283-1289. doi:10.1016/0031-9422(95)00369-I. PMID 7492373.

[7] Norio Saito; Fumi Tatsuzawa; Masato Yokoi; Kichiji Kasahara; Shigeru Iida; Atsushi Shigihara; Toshio Honda (December 1996). "Acylated pelargonidin glycosides in red-purple flowers of Ipomoea purpurea". Phytochemistry. 43 (6): 1365-1370. doi:10.1016/S0031-9422(96)00501-8. PMID 8987912.

[8] Dunn Chace, Teri (2015). Seeing Seeds: A Journey into the World of Seedheads, Pods, and Fruit. Portland OR: Timber Press. ISBN 978-1604694925. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.

[9] Potter, James (2008). Substances of Abuse. Redding CA: Jubilee Enterprises. s. 157. ISBN 978-1930327467.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Ipomoea purpurea nedir