8,8 cm FlaK ya da bilinen adıyla Alman "Seksensekizlik" topu, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında hem tanksavar hem de uçaksavar olarak kullanılan meşhur bir silahtı. Aslında bu ad 8,8 sm FlaK 18, 36 ya da 37 ve FlaK 41 ve 43 modellerinin genelinde kullanılmıştır. FlaK kelimesi Almanca Fl(ieger)a(bwehr)k(anone) ya da Fl(ug)a(bwehr)K(anone) kelimelerinin baş harflerinden oluşuyordu ve uçaksavar manasına geliyordu.

Bu silahların daha da geliştirilmiş başka bir modeli olan PaK 88 (Almanca Panzerabwehr-Kanone, tanksavar demek) Tiger tankının ana silahını oluşturuyordu.

Almanlar arasında resmi olmayan adı ise Acht-acht, (Almanca→Acht-komma-acht Zentimeter (88 mm) idi. II. Dünya Savaşı sırasında Müttefik kuvvetleri arasında uçaksavar ateşi için kısaca Almanca "Flak" kelimesi kullanılmıştır.

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı sırasında kullanılan birçok uçaksavar silahı aslında halihazırda kullanılan orta kalibre silahlar ve bunlara monte edilen yüksek açı ile ateş etme kabiliyeti veren sehpalardan oluşuyordu. Bu silahlar I. Dünya Savaşı sırasında alçaktan ve yavaş uçabilen uçaklara karşı etkili olmuştu. Ancak gelişen hava teknolojisi ile daha yüksekten ve hızlı uçan uçaklara karşı etkilerini yitirdiler. Bu silahlar ortalama 20,000 feet yüksekten uçan uçaklar karşısında yarı mesafede etkilerini yitiriyordu. Ayrıca bu silahların atış aralıkları çok düşüktü. Birçok ülkenin uçaksavar silahı bu yüzden etkisiz hale geldi.

Alman mühendisler bu sebepleri göz önüne alarak namlu çıkış hızı çok yüksek ve atış sıklığı arttırılmış silahlar üzerine çalışmaya başladı. Ancak Almanların Versay Antlaşması'ndan ötürü tek başlarına silah yapabilme şansı yoktu. Onlar da İsveç firması olan Bofors ile ortak üretime gittiler.

İlk çalışılmaya başlanan prototip 75 mm'likti. Ancak ordu bundan daha güçlü namluya sahip bir top isteğinde bulununca bu çap üzerinde çalışılmaya başlandı.

Bu silahlarda uçaklara ve piyadeye karşı yüksek patlayıcılı mermiler, zırhlı araçlara karşı ise zırh delici ve HEAT mermileri kullanılmıştır.

FlaK 18, 36 ve 37[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk prototip 88'lik 1928 yılında üretildi. İlk üretilen model FlaK 18 tek parça 56 kalibre namlusu olan bir silahtı. Kısaca 88/L56 denilirdi.

FlaK 18 artı (+) şeklinde bir sehpaya monte edilmişti. Bu sayede her yöne ateş edebiliyordu. Bu sayede diğer modeller gibi döndürülmeyi beklemiyordu. Aracın iki yanındaki ayaklara toplanıp kaldırılıyor ve iki tekerleği üzerinde çok kolay naklediliyordu. Ağırlığında dolayı bu silahı ancak büyük araçlar örneğin yarı paletli SdKfz 7 araç çekebiliyordu. Basit yarı otomatik yükleme sistemi sayesinde mermi ateşlendikten sonra bu sistem boş kovanı atıyor ve yeni mermiye yer açıyordu. Bu sistem sayesinde silah mükemmel bir atış sıklığı yakalıyordu. Dakikada 15 -20 mermi atma kapasitesi vardı. Bu da kendi sınıfının neredeyse iki katına yakındı.

Asıl üretim Nazi Partisi'nin 1933 yılında iktidarı ele geçirmesi ile başladı. Almanlar bu silahı ilk İspanya İç Savaşı sırasında kullandı. Ve o zaman türünün en iyi uçaksavar silahı olduğunu ispatladı. İleride sahip olduğu yüksek namlu çıkış hızı ve menzili ile bu silah tanksavar silahı olarak da çok işler yapacaktı. İspanya İç Savaşı sırasında silaha ait ufak tefek sorunlarda geliştirildi.

FlaK 36 modeli ise çift parçalı namludan oluşuyordu. Bu sayede eskiyen namlular kolaylıkla değişebiliyordu. Ayrıca yeni üretilen ancak ağır olan treyleri sayesinde araç kolaylıkla toplanıp hareket edebiliyordu. Bu da Blitzkrieg (Türkçesi: Yıldırım savaşı) düşüncesinde olan Alman Ordusu için çok önemli bir kolaylıktı.

88'likler iki amaç için kullanıldı: Hareketli ağır uçaksavar silahı ve çok önemli ana yurt savunması. Bu silahlar ileride tek bir yerden yönetilen ve çok az sıklıkla yerleri değiştirilen büyük bataryalar halinde kullanıldı. Bu silahtan daha hafif olan FlaK 37'nin ise daha hafif ve basit bir treyleri bulunuyordu.

Fransa Seferi'nin başlangıç safhasında, seksen sekizlik topların servise girmesi için çok çaba harcandı. Bunun sebebi halihazırda bulunan tanksavar silahlarının ağır zırhlı Fransız ve Birleşik Krallık tarafından kullanılan Char B1 ve Matilda II tanklarının zırhlarında sadece ufak noktalar bırakacak kadar etkili olmalarıydı. Tanksavar silahlarının kullanımı Kuzey Afrika Savaşı ve Rusya|Rusyanın işgali sırasında arttı.

88 topu 150 mm'lik bir zırhı 2 km veya daha uzaktan kolaylıkla etkisiz hale getirebiliyordu. Bu gücü onu savaşın ilk yıllarından savaş sona erene kadar en ürkütücü silahlardan birisi yaptı.

Bu top özelikle açık ve düz arazilerde örneğin Kuzey Afrika ve Rusya'daki harekâtlarda, uzun menzilli atışlarda dahi çok başarılı oldu.

FlaK 36 üzerinde bulunan zırhı top mürettebatını az da olsa koruyordu ve yüksek yapısı da topu daha görünür kılıyordu.

Başarılı bir silah olmasında ötürü Almanlar bu silahı tank ve tank imha ediciler üzerinde kullandılar. Tiger tankı ve Nashorn tank imha edicide bu top kullanıldı. Nashorn üzerinde uzun namlulu 88/L71 FlaK 41 topu, Tiger I da ise daha eski ve kısa 88/L56 FlaK 36 topu bulunuyordu.

Ağustos 1944 tarihinde toplamda 10,704 adet FlaK 18, 36 ve 37 topu serviste bulunuyordu. 1943 ve 1944 yıllarında artan Müttefik hava saldırılarından dolayı bu silahlar kendisini tamamlayan korkunç ve çok güçlü 12,8 cm FlaK 40 topu ile beraber asıl rolleri olan uçaksavar görevlerinde kullanıldı. Ancak bu görevleri sırasında yeteri kadar etkili olmadıklarından tanksavar görevine geri gönderilmeleri istendi. Fakat politik sebeplerden ötürü bundan vazgeçildi.

FlaK 41[değiştir | kaynağı değiştir]

1939 yılının başlarında Luftwaffe'ye, hava savunma görevi içerisine uçaksavar birliklerinin komutası da verildi. Luftwaffe Rheinmetall firmasından daha etkili bir uçaksavar silahı istedi. Firma bunun üzerine daha uzun mermi atabilme kapasitesi olan ve bu sayede 15.000 metre (48.000 feet) menzile sahip 88 mm L/74 topunu geliştirdi. Eski modeller en fazla 15,000 m (48,000 feet) menzile sahipti. Ayrıca ateşleme sıklığı dakikada 20 25 mermiye çıkartıldı. İki tür namlu kullanıldı. Krupp firması ilk önce 8,8 cm Gerät 42 önerdi ancak bu öneri kabul edilmedi. Firmada bu namluyu geliştirerek Pak 43 tanksavar topuna dönüştürdü.

FlaK 41 en büyük sorunu çok karmaşık bir yapısının olması ve eğimli mühimmata ait kovanı atarken yaşanan olumsuzluktu. İlk silah Tunusta kullanıldı. Ağustos 1944 tarihinde 157 FlaK 41 adet ve Ocak 1945'te toplamda 318 top kullanımdaydı.

Son olarak 13 adet FlaK 37/41 üretildi. Bu topun manlusu FlaK 41 ve treyleri FlaK 37 modeline aitti.

PaK 43 ve KwK 43[değiştir | kaynağı değiştir]

PaK 43 modeli Krupp firmasına ait Gerät 42 modelinden üretilen ve tanksavar silahı olarak üretilen bir toptu. Yeni çapraz (X) şekilli treyleri aracı yere daha yakın tutyordu. Bu sayede hem daha iyi gizlenen top daha etkili atışlar yapabiliyordu. Ayrıca yeni takılan eğimli ve güçlü zırh top mürettebatını düşman ateşinden koruyordu. Tiger II takının ana silahı olan KwK 43 tank topu PaK 43 modelinin tarete monte edilmesi için modifiye edilmiş haliydi. Ayrıca Nashorn ve Jagdpanther tank imha edicilerde bu top kullanıldı. Bu top o tarihlerde dünya üzerinde bulunan en fazla 200 mm'lik zırhı sahip tank zırhlarını 1,000 m'den kolaylıkla geçebiliyordu.

Modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Geschütze 8.8 Kw FlaK 1916'da servise girdi. Üreticisi Krupp.
• 8,8 cm FlaK 18 Yarı otomatik ateşlemeli, yüksek namlu çıkış hızlı top. 1933'te servise girdi. Üreticisi Krupp.
  • Mod 1938 I - Sonderanhänger 201 model geliştirilmiş treylerli. Ağırlığı 7 tonu buluyordu. Dakikada 15 ila 20 mermi atabiliyordu.
    • Mod 1940 – Mürettebatı korumak üzere ön zırh takıldı. Üreticisi Krupp.
  • Mod 1938 II – 50 adet üretilen bu top tek kişi tarafından yükseltilip döndürülebiliyordu.
• 8,8 cm FlaK 36 1936-37 yıllarında servise girdi. Yeniden geliştirilen Sonderanhänger 201 treyleri sayesinde daha çabuk yer değiştirip ateşe edebiliyordu. Hareket halinde iken de yer hedeflerine ateş edebiliyordu. Ağırlığı 7 tondu. Dakikada 15 ila 20 mermi atabiliyordu. Üreticisi Krupp.
  • Mod 1940 – Mürettebatı korumak üzere ön zırh takıldı.
  • Late model Yeniden geliştirilen Sonderanhänger 202 model iki tekerlekli treyler takıldı.
  • 8,8 cm KwK 36 FlaK 36 modelinin elektrikli ateşleme sistemine sahip türüydü. Tiger I tankının ana silahıydı.
• 8,8 cm FlaK 37 Sadece uçaksavr olarak kullanıldı. Übertragungser 37 (bilgi transfer sistemi) takıldı. Üreticisi Krupp. 571 mm kartuşlu olarak üretilen son top.
• 8,8 cm FlaK 41 1943'te servise girdi. Daha gelişmiş namlu ve geniş kartuş sistemi kullanıldı. Sonderanhänger 202 treylere monte edildi. Üreticisi Rheinmetall.
• 8,8 cm Gerät 42 Krupp tarafından FlaK 41 modeli olarak geliştirilen ancak servise alınmayan toptur. İleride PaK 43 tanksavar topu olarak kullanıldı.
• 8,8 cm PaK 43 Krupp tarafından geliştirilen 8,8 cm Gerät 42 topunun tanksavara çevrilmiş modeli. Sonderanhänger 201 model treyler kullanıldı. 71 kalibre namlusu olan ve 822 mm'lik mermi atabiliyordu.
  • 8,8 cm PaK 43/41 Pak 43 namlusunun tekli ve artılabilir ayakları olan modeliydi. Ağırlığı 4.09 ton
  • 8,8 cm PaK 43/1 Pak 43 modelinin Nashorn tank imha edici için üretilen modeli
  • 8,8 cm PaK 43/2 Pak 43 modelinin Ferdinand-Elefant tank imha edici için üretilen modeli. 'StuK 43/1' içinde kullanıldı.
  • 8,8 cm PaK 43/3 ve 43/4 Pak 43 modelinin Jagdpanther tank imha edici için üretilen modeli.
  • 8,8 cm KwK 43 Pak 43 tank topu olarak modifiye edilmiş modeli. Tiger II ağır tankının ana silahı olarak kullanıldı.

Görev tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

3. Reich ordusu 88'lik topu II. Dünya Savaşı sırasında sadece uçaksavar olarak değil tanksavar olarak da etkili olarak kullandı. Savaşın sonuna kadar bu silahın karşısına çıkacak sadece birkaç rakibi oldu. Neredeyse tamamıyla rakipsizdi.

Erwin Rommel 88'likleri tanksavar olarak Fransa ve Kuzey Afrika da ilk kullanan kişi oldu. Rommel bu silahı Mayıs 1940 tarihinde İngilizler karşısında herhangi bir umudun kalmadığı sırada Arras'ta cepheyi yarma harekâtı sırasında kullandı. Libya ve Mısır da ise İngilizleri çekilen Panzer birliklerini yem yaparak tuzağa düşürdü. Panzerleri kovalayan İngiliz tankları, daha 88'likler tankların 2 ve 6 poundluk toplarının etkili menzili içerisine girmeden bu topların ateşi altında kaldı. Eşsiz bir zırh geçme özelliğine sahip olan 88'likler Müttefiklere ait bütün tank ve zırhlı araçları yok ettiler. İngiliz 8. ordusu böylece bir daha 88'liklerin menziline girmeden bunların yerlerini öğrenip hareketsiz 88'likleri topçu birlikleri ile yok etmeyi öğrendi.

Rusya harekâtı sırasında da bu silahların kesintisiz görev yaptığı görülmektedir. Barbarossa Harekatı sırasında çok etkili görevlerde bulundu. Beklenilmeyen T-34 tanklarının ortaya çıkması ile Wehrmacht ait Panzer tümenlerinin sadece 37 mm ve 50 mm tank topları bu tankı sadece çok kısa mesafeden etkisiz hale getirebiliyordu. Panzer IVF2 ve Tiger tankları cepheye gelene kadar Rus T-34 ve KV sınıfı tanklarını cephede sadece 88'lik topu durdurabildi.

Daha az düz ve açıklık araziye sahip İtalya ve Kuzey Fransa'da başarılı olsa da diğer yerlere göre bu pek de fazla değildi. Normandiya Çıkarması sırasındaki Overlord ve Cobra Operasyonlarında, Müttefik topçu ve hava saldırıları birçok 88'lik topu etkisiz hale getirmiş olsa da, çok iyi gizlenmiş 88'lik toplar bu operasyonlara mani olmuştur.

88'liklerin başarısından dolayı Müttefikler yeni tank modelleri üzerinde çalışmaya başladı. Geçici önlem olarak Müttefikler tank zırhların üzerine yeni zırhlar ekledi veya kum torbaları kullandı. Almanlar ise 88 mm Pak 43/2 tank topu kullanan Tiger tankı ve Elefant tank imha edici ile bu avantajı hala ellerinde bulundurdu.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• 8,8 cm KwK 36

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta 8,8 cm FlaK 18/36/37/41 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• 88 mm'lik topun hikâyesi
• Amerikan Ordu İstihbaratına ait 88'lik ile ilgili bilgiler
• Yeni 88'lik ve treyleri 13 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• [1] 16 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.