Embraer

Şirketin genel merkezindeki hangarda bulunan Embraer uçakları.
Tip	Sociedade Anônima
Endüstri	Havacılık, savunma
Kurucu	Ozires Silva
Genel merkezi	São José dos Campos, São Paulo , Brazil
Hizmet alanları	Havacılık, Savunma
Önemli kişiler	Francisco Gomes Neto (President & CEO) Mauro Kern (Vice president) Jackson Schneider (Vice president) José Filippo (Vice president)[1][2]
Ürün	Sivil, askeri, nakilye, uçakları; yedek parçalar.
Markalar	EMB, ERJ, Legacy, Lineage, LR, Phenom
Gelir	R$19.8 billion[3](2017)
Net gelir	R$2.74 billion[4]
Bölümleri	Embraer Defense & Security Embraer Commercial Aviation Embraer Executive Jets
Alt kuruluş(lar)	Neiva, OGMA, Atech, Bradar, SAVIS
Çalışan sayısı	19,116[5]
Web sitesi	embraer.com

Embraer SA (Portekizce telaffuzu: [ẽmbɾaˈɛɾ]) ticari, askeri, idari ve tarımsal üretim amaçlı kullanılan uçakları üreten ve havacılık hizmetleri sunan Brezilya merkezli bir havacılık konglomeratıdır. Şirket 1969 yılında, genel merkezinin de bulunduğu São Paulo, São José dos Campos'ta kuruldu. Şirket, Boeing ve Airbus'ın ardından en büyük üçüncü sivil uçak üreticisidir.^[6]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerli bir uçak sanayi geliştirmeyi amaçlayan Brezilya hükûmeti, Getúlio Vargas'ın Estado Novo olarak da anılan yönetiminde 1940 ve 1950'li yıllar boyunca havacılık endüstrisini geliştirmek adına çeşitli yatırımlar yaptı.^[7] Bununla birlikte, Empresa Brasileira de Aeronáutica'nın (Embraer) devlete ait bir şirket olarak kurulması, 1964 Brezilya darbesinde askeri cuntanın iktidara gelmesinin ardından 1969 yılına kadar gerçekleşemedi.^[8] Şİrketin ilk idari başkanı olan Ozires Silva, hükûmet tarafından atanmış bir yöneticiydi. Şirket şirket ilk olarak bir turboprop yolcu uçağı olan Embraer EMB 110 Bandeirante'yi üretti.^[9]

Erken dönem gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Brezilya hükûmeti, çeşitli alımlarla kısa süre içerisinde Embraer'in büyümesine önayak oldu.^[10] Şirket 1975 yılına kadar sadece iç piyasaya satış yaptı.

Başta Embraer AT-26 Xavante ve Embraer EMB 312 Tucano olmak üzere, 1970'ler ve 1980'lerin başında Embraer'in sunduğu ürünlerin çoğunluğunu askeri uçaklar oluşturmaktaydı. Şirket bir bölgesel yolcu uçağı olan Embraer EMB 120 Brasilia'yı 1985 yılında piyasaya sürdü.^[11] İhracat pazarını hedefleyen bu uçak, daha sonra oldukça başarılı olan küçük ve bölgesel uçaklar serisinin ilk üyesiydi.^[12]

Lisans altında üretilen Piper uçaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

1974 yılında şirket, Piper hafif ticari uçakları lisans altında üretmeye başladı.^[13] Piper, Embraer'ın Brezilya ve Latin Amerika'daki pazarın ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için ABD'deki fabrikalarında ilk olarak CKD'leri araya getirdi. 1978'de, artık parçaların ve bileşenlerin çoğu yerel olarak tedarik edilebiliyordu. 1974 ve 2000 yılları arasında Embraer tarafından lisans altında yaklaşık 2.500 Piper uçak üretildi.

Aerotec'in satın alınması[değiştir | kaynağı değiştir]

Aerotec, 1962 yılında São José dos Campos'ta Brezilya Havacılık ve Uzay Teknolojisi Genel Komutanlığının yönetimi altında kurulmuş bir tasarım ve imalat şirketidir. 1960'ların sonlarından itibaren firma, Aerotec Uirapuru adlı Brezilya Hava Kuvvetleri için iki koltuklu bir eğitim uçağını üretti. Sivil pazar için de az bir miktar ürretildi ve diğer Latin Amerika ülkelerine ihraç edildi.^{[kaynak belirtilmeli]}

1980'de Aerotec'in birincil görevi Embraer için çeşitli bileşenleri üretmek haline geldi. Bununla birlikte, bu süre zarfında, Brezilya Hava Kuvvetleri, Uirapuru'nun yükseltilmiş bir versiyonuyla ilgilenmeye başladı. Uirapuru II olarak adlandırılan bir prototip inşa edildi; ancak prototip artık uçamaya hazır olduğunda Hava Kuvvetleri'nin artık böyle bir uçağa ihtiyacı yoktu. Uçak, sivil ihracat için az sayıda üretildi. 1987 yılında firma Embraer'e satıldı.

Özelleştirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Brezilya devletinin girişimlerinden doğan ve başından beri devlet tarafından yönetilen ^[7] Embraer, sonunda 1992'de Telebras ve Vale gibi diğer devlet şirketleriyle birlikte bir özelleştirme sürecine girdi. Özelleştirme, 1989 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde seçilen Itamar Franco'nun ekonomik olarak liberal PRN hükûmetinin temel politikalarından biriydi.^[14] Embraer, 7 Aralık 1994 ^[8][15] tarihinde özel yatırımcılara satıldı ve bu da onun giderek yaklaşan iflastan kaçınmasına olanak sağladı. Brezilya hükûmeti, veto yetkisine izin veren altın hisseye sahip olarak şirket içi politikalarda etkisini korudu.^[12] Embraer, 2000'ler ve 2010'lar boyunca devlet ihalelerini kazanmaya devam etti.

İlk halka arzlar[değiştir | kaynağı değiştir]

2000 yılında Embraer, NYSE ve BM&F Bovespa borsalarında eş zamanlı olarak halka arzını gerçekleştirdi. 2008 itibarıyla NYSE'de işlem gören hisseleri, 4 BM&F Bovespa hissesini temsil eden Amerikan depo makbuzlarıdır ve kısmen Bozano Group (%11.10), Previ (%16.40), Sistel (%7.40), Dassault Aviation (%2.1), EADS (% 2,1), Thales (%2,1), Safran (%1,1) ve Brezilya hükümeti (%0,3 ve altın pay) tarafından sahiplidir, hisselerin geri kalanı ise halka açık olarak işlem görüyor.^[12]

31 Aralık 2014 itibarıyla şirket sermayesinin %5'inden fazlasına sahip olan hissedarlar şöyledir:^[16]

• OppenheimerFunds,%12.29
• Caixa de Previdência dos Funcionários do Banco do Brasil,%6.71
• Baillie Gifford,%6,46
• BNDESPAR,%5.31.

Üretim hatlarının geliştirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1990'ların ortalarından itibaren şirket, erken dönemde imalatının çoğunluğunu oluşturan askeri araçlardan ziyade üretim hatlarını sivil uçakların üretimine ayırmaya başladı.^[7] Kısa bir süre sonra 70-110 koltuk aralığında daha büyük bölgesel uçakların ve daha küçük iş jetlerinin üretimine ayrılmasıyla sivil üretim genişledi.^[12]

Mayıs 2019'a kadar Embraer, mühendislik kaynaklarına göre E-Jet E2'yi tamamlayan 50-70 koltuk aralığında yeni bir turboprop bölgesel uçak ailesi geliştirmeyi düşünüyordu.^[17][18] Temmuz 2020'ye gelindiğindebu proje, 70-100 koltuk aralığında bir uçağa dönüştü ^[19] Ekim 2020'de Embraer, E-Jet'e benzer bir gövdeye ve alçak bir kanadın üzerinde turboproplara sahip 75-90 koltuklu uçağın kavramsal tasvirlerini yayınladı.

Yönetici jetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2000 Farnborough Airshow'da Embraer, Embraer Regional Jet'in bir iş jeti türü olan Legacy 600'ü tanıttı. 2002 yılında, Legacy hizmete sunulduğunda bu uçaklar için Embraer Executive Jets adlı özel bir yan kuruluş oluşturuldu. 2005 yılında, Phenom 100 ilk olarak Cessna ve Hawker Beechcraft ile rekabet eden Eclipse 500'e benzer bir hava taksisi olarak tasarlandı. 2008'de tanıtıldı ve daha büyük olan Phenom 300'ün tasarımının temlini oluşturdu. Orta ölçekli Legacy 450 ve Legacy 500, sıfırdan geliştirilirken, Lineage 1000, E190'ın bir VIP versiyonu olarak tasarlandı. 2016 yılında Embraer, 1.000'inci özel jetini teslim etti ve ultra uzun menzilli büyük kabin jetleri üretmemesine rağmen pazarın yaklaşık %17'sine sahipti.^[20] Ekim 2018'de Embraer, iki yeni iş jeti olan - orta boy kabin kategorisinde Praetor 500 - ve süper orta boy kategorisinde Praetor 600'ü duyurdu.^[21]

Askeri Nakliye[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Nisan 2007'de Embraer, iki jet motorlu askeri nakliye uçağı üretme planlarını kamuoyu ile paylaştı. Brezilya Hava Kuvvetleri'nin finansmanı ile Mayıs 2009'da çalışmalara başlandı.^[22] Brezilya posta servisi Correios da bu uçağı satın almak istedi.^[23][24] Embraer 190 için geliştirilen teknolojilerin çoğunun kullanıldığı C-390, 23 tona kadar kargo taşıyabilirdi.^[25][26]

Henüz üretilecek KC-390 nakliye uçağı için kesin siparişler 2010 sonbaharına kadarhenüz verilmemiş olsa da,^[22] Arjantin altı örnek istedi ve diğer birkaç diğer Güney Amerika ülkesi de uçağa ilgisini dile getirdi.^[27][28]

Devlet sübvansiyonu tartışması[değiştir | kaynağı değiştir]

Brezilya ve Kanada, 1990'ların sonlarında ve 2000'lerin başlarında yerli uçak üreticilerine devlet sübvansiyonları konusunda uluslararası, hükme bağlanmış bir ticaret anlaşmazlığı yaşadı. Dünya Ticaret Örgütü, her iki ülkenin de özel sektöre ait olması gereken endüstrilere yasadışı sübvansiyonlar sağladığını tespit etti. Brezilya, yasadışı bir sübvansiyon programı yürüttü, Proex, ulusal havacılık endüstrisinden en az 1999-2000'den yararlandı ve Kanada, Bombardier Aerospace'i içeren yerel bölgesel havayolu endüstrisini yasadışı olarak sübvanse etti.^{[kaynak belirtilmeli]}

Boeing-Embraer ortak girişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Temmuz 2018 tarihinde, bir ortak girişim ile Boeing Boeing Embraer ticari havacılık bölümünün %80'ini satın alacağını duyurdu. Bu, Airbus'ın 16 Ekim 2017'de rakip Bombardier CSeries'de çoğunluğu elde etmesine karşı yapılmış bir hamle olarak görüldü.^[29] 2018 planına göre, Embraer yönetici iş jetini ve savunma ürünlerini elinde tutacak.^[30]

23 Mayıs 2019'da Boeing, ortaya çıkan bölümün Boeing Brasil olarak adlandırılacağını açıkladı. Embraer adı böylelikle kaldırıldı, yine de uçakların Boeing markası altında satılıp satılmayacağı henüz belli değildi.^[31]

Nisan 2020'de Boeing, COVID-19 salgını ve 737 Max uçaklarına verilen uçuş yasaklarının başlattığı havacılık krizinden maddi olarak ağır şekilde etkilendikten sonra Embraer'in ticari operasyonlarını devralınması sürecini iptal etti.^[32][33][34]

Kasım 2020'de Embraer, COVID-19 salgını ve seyahat kısıtlamaları nedeniyle yılın üçüncü çeyreğinde zararını 121 milyon dolar olarak açıkladı.^[35]

Üretim üsleri ve tesisleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şirketin genel merkezi ve ana üretim birimi São José dos Campos, São Paulo, Brezilya'dadır. Aynı zamanda São Paulo Eyaleti'nde Botucatu, Eugênio de Melo (São José dos Campos'un bir bölgesi) ve Gavião Peixoto'da üretim birimleri bulunur. Şirketin Beijing, Fort Luderdale, Florida, Amsterdam, Singapur ve Washington DC'de de ofisleri bulunmaktadır ^[36]

Brezilya dışındaki ana tesisler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer Portekiz / Avrupa (Évora, Portekiz).
• Florida, ABD'deki Orlando Melbourne Uluslararası Havaalanı'nda Phenom 100 ve 300, Legacy 450 ve 500 için üretim tesisleri.^[37]

Alt kuruluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• EAMS - Embraer Uçak Bakım Hizmetleri A.Ş. (Nashville, TN, ABD) - uçaklar için bakım hizmetleri sağlıyor.
• OGMA - Portekiz Aeronáutica de Portekiz (Alverca do Ribatejo, Portekiz) - uçak parçası bakımı, onarımı ve üretimi, artı uçak bakım hizmetleri sağlıyor.
• Embraer Aircraft Holding, Inc. - ABD genel merkezi Florida, Fort Lauderdale'de, 1979'da kurulan bir tesiste bulunuyor. Dış ilişkiler ofisi Washington DC'de .^[38]
• Embraer Aero Seating Technologies - Eylül 2016'da Florida'nın Titusville şehrinde açılan Embraer Aero Seating Technologies, uçak koltukları üretiyor.^[39]
• Mesa Birimi (Mesa, Arizona, ABD) - 2008'de çalışmaya başladı, Phenom ve Legacy ailesi uçak hatlarında bakım, onarım ve revizyon hizmetleri gerçekleştiriyor.^[40]
• Windsor Locks Birimi (Windsor Locks, Connecticut, ABD) - 2008 yılında faaliyetlerine başlayan Mesa Ünitesi ile birlikte Embraer'in özel jet hatlarında bakım, onarım ve revizyon hizmetleri vermektedir.
• Melbourne Birimi (Melbourne, Florida, ABD) - 2011 yılında faaliyetlerine başlayan bu birim, Amerika Birleşik Devletleri'nde uçakların son montajını gerçekleştiren ilk birimdir. Phenom 100 ve Phenom 300 jetlerini üretir. Kasım 2012'de Melbourne tesisinde bir Mühendislik ve Teknoloji Merkezi açmak üzerinde çalışmalara başlandı.
• ECC Leasing - Embraer'in Dublin, İrlanda merkezli şirket içi kiralama bölümü, doğrudan üreticiye ait olan Embraer uçak portföyünü yönetir ve yeniden pazarlar.^[41]

Ortak girişimler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Harbin Embraer (Harbin, Çin) - Çin pazarı için ERJ ailesinden uçaklar üretmektedir.^[42]
• Embraer'in ticari uçak portföyü ve KC-390, Boeing ile iki ayrı ortak girişimin parçası olacak. Boeing firması sivil uçak hattının %80'ine sahip olacak.^[43]

Uçak modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  EMB 110 Bandeirante
• 
  EMB 202 Ipanema
• 
  EMB 121 Xingu
• 
  EMB 312 Tucano / 314 Süper T.
• 
  EMB 120 Brezilya
• 
  AMX
• 
  ERJ ailesi / Legacy 600 / R-99
• 
  E-Jet ailesi / Lineage 1000 / E-Jet E2
• 
  Phenom 100
• 
  Phenom 300
• 
  Eski 450/500 / Praetor 500/600
• 
  KC-390

Ticari[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 2018 itibarıyla Embraer, ERJ ve E-Jet ailelerine ait uçaklarla 150 koltuk altı pazarı domine ettiğini iddia etti.

Güncel[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer E-Jet ailesi
  • Embraer E170 (66-78 yolcu)
  • Embraer E175 (76-88 yolcu)
  • Embraer E190 (96-114 yolcu)
  • Embraer E195 (100-124 yolcu)
• Embraer E-Jet E2 ailesi
  • Embraer E175-E2 (80-90 yolcu)
  • Embraer E190-E2 (97-114 yolcu)
  • Embraer E195-E2 (120-146 yolcu) ^[44]

Eski[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer EMB 110 Bandeirante
• Embraer EMB 120 Brezilya
• Embraer ERJ ailesi
  • Embraer ERJ 135 (37 yolcu)
  • Embraer ERJ 140 (44 yolcu)
  • Embraer ERJ 145 (50 yolcu)
• Embraer / FMA CBA 123 Vektör (prototip)

Askeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer EMB 314 Süper Tucano (hafif taarruz)
• Embraer R-99 serisi (AEW & C )
• Embraer KC-390 (orta sınıf kargo)
• JAS 39 Gripen E / F (çok amaçlı avcı) ^[45][46]

Eski[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer EMB 111 Bandeirante (hafif kargo)
• Embraer EMB 312 Tucano (eğitim)
• AMX International AMX (saldırı jeti)
• Embraer MFT-LF (eğitim uçağı / hafif saldırı, yalnızca prototip)
• Embraer Xavante (Aermacchi MB- 326'nın yerelleştirilmiş çeşidi)

İş jetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer Phenom 100
• Embraer Phenom 300
• Embraer Legacy 450/500 serisi
• Embraer Legacy 650E serisi
• Embraer Soyu 1000

Eski[değiştir | kaynağı değiştir]

Embraer Legacy 600 serisi

Destek[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel[değiştir | kaynağı değiştir]

Embraer Ipanema

Eski[değiştir | kaynağı değiştir]

Embraer EMB 121 Xingu

Piper yerelleştirmeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Güncel[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer Sêneca (Piper PA-34 tabanlı )
• Embraer Corsico / Tupi (Piper PA-28 tabanlı )

Eski[değiştir | kaynağı değiştir]

• Embraer Carioca / Minuato / Sertanejo (Piper PA-32 tabanlı )
• Embraer Navajo (Piper PA-31 tabanlı )

Ticari uçak teslimatları[değiştir | kaynağı değiştir]

Rakamlar, ticari uçakların askeri versiyonlarını da içermektedir.

Teslimatlar (yıllara göre)

(24 Nisan 2019 (2019-04-24) itibarıyla)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Michael Mecham (23 Nisan 2012). "Brazil's A&D Industry Centers Around Embraer". Aviation Week. 2 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmî site