Burak Özgüner

Burak Özgüner
Burak Özgüner
	Hayvan hakları savunucusu
Doğum	15 Eylül 1987; İstanbul
Ölüm	9 Kasım 2019 (32 yaşında); İstanbul
Meslek	Veteriner teknikeri
Organizasyon	Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM); Yeryüzüne Özgürlük Derneği; Deneye Hayır Derneği;

Burak Özgüner (15 Eylül 1987, İstanbul - 9 Kasım 2019, İstanbul), hayvan hakları aktivisti, veteriner teknikeri.

Hayvan hakları ihlali konusunda çocuk yaşta başladığı sivil eylemleri ile tanınır. Türkiye’de pek çok mücadele grubunun kurulmasına öncülük etti ve hayvanlara şiddeti önlemek için yasa çıkartılmasına çalıştı. Türkiye’de hayvan hakları ihlâllerinin izlenmesi ve raporlandırılması amacıyla kurulan Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM);^[2] tür, ırk, cinsiyet ayırt etmeksizin tüm hak ihlalleri ile mücadele için kurulan Yeryüzüne Özgürlük Derneği kurucusu olduğu oluşumlardandır.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1987 yılında İstanbul’un Sarıyer ilçesindeki Büyükdere semtinde doğdu. Yedi yaşında iken ailesinin taşındığı Bahçeköy mahallesinde, köpeklerin zehirlenerek öldürülmesinden etkilendi ve 7-15 yaş arasındaki çocuklar için Bahçeköy Hayvansever Çocuklar Kulübü’nü kurdu.^[3] Kulübün en önemli aktivitesi, hayvan itlaflarını protesto etmek için belediyeleri faks yağmuruna tutmak idi.^[3] Dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e mektuplar yazıp şikayet ederek belediyenin zehirlemelerini durduran^[4] Burak Özgüner, 15 yaşında Hayvanların Yaşam Haklarını Koruma Derneği’nde gönüllülüğe başladı.^[5]

Hayvanlara yararlı olma düşüncesiyle üniversitede hayvan sağlığı alanında öğrenim gördü.^[6] Suni tohumlama gibi derslerde hayvan haklarını ihlal eden uygulamalardan ötürü mesleğini ilerletip veteriner hekim olmak istemedi.^[7] Hayvanlara acı çektiren uygulamalara karşı öğrencilerin eğitimde vicdani ret hakkının tanınması için mücadele etti.^[8]^[9] Mezuniyetinden sonra veteriner poliklinikleride çalışma deneyimi oldu ancak hayvan hakkı ihlalleri ile ilgili kötü deneyimlerden ötürü mesleğini bıraktı.^[7] 18 yaşında iken et yemeyi bıraktı.

“

Biz hayvansever değiliz. Bunun hak mücadelesini veren kişiler, hayvansever değil; çünkü bunu sevgi ile açıklamamak gerekiyor. Bizim bu hak mücadelesindeki talebimiz saygı. Yaşama hakkına saygı. Beden dokunulmazlığına saygı. İşkence görmeden şiddetsiz bir ortamda yaşama hakkına saygı.

”

— Burak Özgüner, 2019

2010 yılında tür, ırk, cinsiyet gibi ayrımlar yapmaksızın tüm hak ihlallerini teşhir etmek ve bunları engellemek için çalışan Yeryüzüne Özgürlük Derneği’ni kurdu. Bu dernek bünyesindeki çalışmaları ile sirklerde hayvanların işkence yapılarak eğitilmesi,^[10] sokak hayvanlarının semtlerinden alınıp hayvan barınaklarında tecrit edilmesi^[11] ile mücadele etti.

2011’de Türk Hava Kuvvetlerinin Şırnak'ın Uludere ilçesine bağlı Ortasu (Kürtçe:Roboski) köyüne yaptığı bombardıman sırasında vurulan katırlar için mücadele etti.^[12]^[13] Katırlar için verdiği mücadelenin sonuçsuz kalması ve yörede katırlara yönelik silahla yaralama, öldürme fiilleri devam etmesi üzerine 2015'te vicdani reddini açıkladı.

Gezi Direnişi sırasında polis şiddeti nedeniyle yaralanıp çalıştığı kliniğe getirilen hayvanlara baktı. Olaylar sırasında polis şiddetiyle ölen ve yaralanan hayvanlara ilişkin arkadaşları ile birlikte bir rapor hazırladı ve Cenevre’deki Uluslararası Hayvan Hakları Mahkemesi’ne başvurmak için hazırlık yaptı. Polis şiddetinden etkilenen hayvanları gündeme getirmek için 28 Eylül 2013’te bir basın açıklaması düzenlendi.^[14]^[15] Gezi Direnişi’nden 6 yıl sonra hakkında terör soruşturması açıldı.^[16]

İlk kez İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Sarıyer'e bağlı Kısırkaya Köyü'nde yaptırılan Kısırkaya Hayvan Bakımevi''ne karşı 2015'te gerçekleşen "Kısırkaya Ölüm Kampıdır" eyleminde çevreciler ve hayvan hakları savunucularını bir araya getirdi.^[17]

2019’da Deneye Hayır Derneği’nin kuruluşunda yer aldı.^[18] Aynı yıl TBMM’de kurulan Hayvan Hakları Meclis Araştırma Komisyonu’na katkı vermek ve yasama sürecini takip etmek için, hayvan hakları savunucularının oluşturduğu Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonunda aktif rol aldı.^[19] Komisyona İzleme Delegasyon Kurucular Kurulu üyesi ve Hayvan Hakları ve Etiği Derneği'nin temsilcisi olarak katıldı; Hayvanat bahçelerinde mevcut durum ve mezbahalar ile ilgili sunum yaptı.

Vicdani retçi Özgüner, bakaya olduğu gerekçesiyle 2017'de ve 2018'de kesilen para cezalarını ödemeyi reddetti ve Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Cezaları ödememesi nedeniyle 2019 yılında hakkında dava açıldı. Konya Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın duruşması 7 Kasım 2019’da görüldü.^[20] Özgüner, 9 Kasım 2019’da İstanbul’da bir arkadaşının evinde ölü bulundu.^[21]^[22] Cenazesi Kilyos Mezarlığı’na defnedildi.^[22]

Anısını yaşatan çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayvanlara adalet, hayvan hakları ve hayvan etiği gibi tartışmalar yürüten makaleleri içeren, Ayten Alkan’ın derlediği “Şehir ve Hayvan” (2020) adlı yayın, Burak Özgüner’e ithaf edildi.^[23]
Yağmur Özgür Güven ve Oğuzcan Kınıkoğlu’nun kaleme aldığı “Hayvan Deneyleri: Hayvanlar Bizim İçin mi Var?” (2020) başlıklı kitap, Burak Özgüner anısına yayımlandı.^[24]
Alican Eralp'in, "Türcülük ve medya: Türkiye'de türcü gazetecilik pratikleri" (2020) başlıklı Galatasaray Üniversitesi Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı yüksek lisans tezi Burak Özgüner'e ithaf edilmiştir.^[25]
Hayvan hakları ve hayvan özgürlüğü savunucuları için, Burak Özgüner'in doğup büyüdüğü Büyükdere'de Burak Özgüner Hayvan Hakları Çalışma Merkezi (BurHak) adıyla bir çalışma ve etkinlik mekanı oluşturuldu.^[26]^[27] 2021-2022 öğretim yılında BurHak çatısında Öğrenci Teşvik Bursu başlatıldı.^[28]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Alpar, Aslı (15 Eylül 2020). "İyi ki doğdun Burak!". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Hayvan Hakları İzleme Komitesi". Fark Yaratanlar Sezon 9 - Bölüm 8. Sabancıvakfı.org.tr. 2 Şubat 2018. 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ ^a ^b "17 yaşındaki Burak 10 yıldır aktif bir hayvansever". Hurriyet.com.tr. 6 Eylül 2002. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Öztorun, Tolga (8 Şubat 2021). "Aktivistlerin Eray ablası, Burak'ın annesinden eşit ve adil bir dünya için Yaşam için Yasa..." Yesilgazete.org. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Burak Özgüner (1987-2019)". Burakozguner.com sitesi. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Sönmez, Yücel (9 Haziran 2019). "Öyle şeyler gördüler ki... Hayvan hakları raporunu tamamlayamadılar". Hurriyet.com.tr. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ ^a ^b Tahaoğlu, Çiçek (23 Aralık 2015). ""Aldığım Eğitimden Utanıyorum"". Bianet.org. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Güneysu, Selda (18 Haziran 2019). "STK'ler Meclis komisyonundan, hayvan deneyleri için vicdani ret talep etti". Cumhuriyet.com.tr. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Ersoy, Kadir M. (27 Aralık 2015). "Eğitimde hayvan sömürüsüne karşı vicdani ret haktır". Gaia Dergi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Sirk hayvanları hangi işkencelerle eğitiliyor?". T24.com.tr. 14 Nisan 2011. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Açıkgöz, Esra (10 Mart 2015). "Barınaklar Nazi Kampları Gibi". Cumhuriyet Dergi. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Milli Savunma Bakanlığı'ndan Uludere'deki katır katliamı yanıtı". Cnnturk.com. 15 Kasım 2017. 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Burak Özgüner'i kaybettik - Yeşil Gazete". 10 Kasım 2019. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Gezi'ye Atılan Gazlar Hayvanları da Öldürüyor". STGM | Sivil Toplum Geliştirme Merkezi. 11 Haziran 2013. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Gezi'de Öldürülen Hayvanları Anacaklar". Bianet.org. 27 Eylül 2013. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Hayvan hakları savunucusuna terör soruşturması". Gazeteduvar.com.tr. 23 Temmuz 2019. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Tahaoğlu, Çiçek (30 Ocak 2015). "9 Soruda Kısırkaya Barınağı". Bianet.org. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Türkiye'de Bir İlk: Deneye Hayır Derneği Kuruldu". Sivil Sayfalar. 18 Eylül 2019. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Karaca, Ekin (21 Şubat 2019). "Hayvan Hakları Meclis Araştırma Komisyonu Kuruldu". Bianet.org. 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Vicdani retçi Burak Özgüner hakim karşısında: Kimse hakkını kullandığı için cezalandırılamaz". Gazeteduvar.com.tr sitesi. 7 Kasım 2019. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Barış savunucusu Burak Özgüner'in kuşkulu ölümü". Toplumsal.com.tr. 9 Kasım 2019. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ ^a ^b "Hayvan hakları savunucusu Burak Özgüner yaşamını yitirdi". Cumhuriyet.com.tr. 9 Kasım 2019. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ İnal, Onur (22 Aralık 2020). "Ayten Alkan, der., Şehir ve Hayvan. İstanbul: Patika Kitap, 2020. 279 sayfa. ISBN 9786056887741". YILLIK: Annual of Istanbul Studies. 2: 214-215. doi:10.53979/yillik.2020.22. ISSN 2687-5012. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ ""Hayvan Deneyleri: Hayvanlar Bizim İçin mi Var?" kitabı çıktı". Bianet.org. 8 Temmuz 2020. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Türcülük ve medya: Türkiye'de türcü gazetecilik pratikleri". Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 2020. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Özge Özgün'le Türkiye'de hayvan hakları, feminizm ve veganlık üzerine söyleşi". Yeşilist | Herkes için yeşil. 18 Mart 2022. 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ "Yaşam Hakları Savunucusu Eray Özgüner ile Söyleşi". TOBB ETÜ Hayvanseverler Topluluğu Youtube Kanalı. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ""Burak Özgüner Öğrenci Teşvik Bursu" başvuruları başladı". Bianet.org sitesi. 21 Eylül 2021. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Burak Özgüner’in Vicdani Ret Metni 22 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Burak Özgüner ile söyleşi 22 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Barınak Hep Beraber Youtbe Kanalı, 2019

[1] Alpar, Aslı (15 Eylül 2020). "İyi ki doğdun Burak!". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[2] "Hayvan Hakları İzleme Komitesi". Fark Yaratanlar Sezon 9 - Bölüm 8. Sabancıvakfı.org.tr. 2 Şubat 2018. 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[:0-3] "17 yaşındaki Burak 10 yıldır aktif bir hayvansever". Hurriyet.com.tr. 6 Eylül 2002. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[4] Öztorun, Tolga (8 Şubat 2021). "Aktivistlerin Eray ablası, Burak'ın annesinden eşit ve adil bir dünya için Yaşam için Yasa..." Yesilgazete.org. 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[5] "Burak Özgüner (1987-2019)". Burakozguner.com sitesi. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[6] Sönmez, Yücel (9 Haziran 2019). "Öyle şeyler gördüler ki... Hayvan hakları raporunu tamamlayamadılar". Hurriyet.com.tr. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[:1-7] Tahaoğlu, Çiçek (23 Aralık 2015). ""Aldığım Eğitimden Utanıyorum"". Bianet.org. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] Güneysu, Selda (18 Haziran 2019). "STK'ler Meclis komisyonundan, hayvan deneyleri için vicdani ret talep etti". Cumhuriyet.com.tr. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[9] Ersoy, Kadir M. (27 Aralık 2015). "Eğitimde hayvan sömürüsüne karşı vicdani ret haktır". Gaia Dergi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[10] "Sirk hayvanları hangi işkencelerle eğitiliyor?". T24.com.tr. 14 Nisan 2011. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[11] Açıkgöz, Esra (10 Mart 2015). "Barınaklar Nazi Kampları Gibi". Cumhuriyet Dergi. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[12] "Milli Savunma Bakanlığı'ndan Uludere'deki katır katliamı yanıtı". Cnnturk.com. 15 Kasım 2017. 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[13] "Burak Özgüner'i kaybettik - Yeşil Gazete". 10 Kasım 2019. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[14] "Gezi'ye Atılan Gazlar Hayvanları da Öldürüyor". STGM | Sivil Toplum Geliştirme Merkezi. 11 Haziran 2013. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[15] "Gezi'de Öldürülen Hayvanları Anacaklar". Bianet.org. 27 Eylül 2013. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[16] "Hayvan hakları savunucusuna terör soruşturması". Gazeteduvar.com.tr. 23 Temmuz 2019. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[17] Tahaoğlu, Çiçek (30 Ocak 2015). "9 Soruda Kısırkaya Barınağı". Bianet.org. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[18] "Türkiye'de Bir İlk: Deneye Hayır Derneği Kuruldu". Sivil Sayfalar. 18 Eylül 2019. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[19] Karaca, Ekin (21 Şubat 2019). "Hayvan Hakları Meclis Araştırma Komisyonu Kuruldu". Bianet.org. 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[20] "Vicdani retçi Burak Özgüner hakim karşısında: Kimse hakkını kullandığı için cezalandırılamaz". Gazeteduvar.com.tr sitesi. 7 Kasım 2019. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[21] "Barış savunucusu Burak Özgüner'in kuşkulu ölümü". Toplumsal.com.tr. 9 Kasım 2019. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[:2-22] "Hayvan hakları savunucusu Burak Özgüner yaşamını yitirdi". Cumhuriyet.com.tr. 9 Kasım 2019. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[23] İnal, Onur (22 Aralık 2020). "Ayten Alkan, der., Şehir ve Hayvan. İstanbul: Patika Kitap, 2020. 279 sayfa. ISBN 9786056887741". YILLIK: Annual of Istanbul Studies. 2: 214-215. doi:10.53979/yillik.2020.22. ISSN 2687-5012. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[24] ""Hayvan Deneyleri: Hayvanlar Bizim İçin mi Var?" kitabı çıktı". Bianet.org. 8 Temmuz 2020. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[25] "Türcülük ve medya: Türkiye'de türcü gazetecilik pratikleri". Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 2020. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[26] "Özge Özgün'le Türkiye'de hayvan hakları, feminizm ve veganlık üzerine söyleşi". Yeşilist | Herkes için yeşil. 18 Mart 2022. 26 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.

[27] "Yaşam Hakları Savunucusu Eray Özgüner ile Söyleşi". TOBB ETÜ Hayvanseverler Topluluğu Youtube Kanalı. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[28] ""Burak Özgüner Öğrenci Teşvik Bursu" başvuruları başladı". Bianet.org sitesi. 21 Eylül 2021. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

Burak Özgüner nedir?, Burak Özgüner anlamı nedir?, Burak Özgüner ne demektir?