Bilim merkezi

Bilim merkezi veya Bilim merkezleri, özellikle çocukların ve genç neslin bilime, bilimsel düşünceye, gelişen teknolojilere karşı ilgilerini arttırmak ve yakından takip etmelerini sağlamak; bilgi, beceri ve üretim yeteneklerinin gelişmesine aktif, uygulamalı ve deneyimsel eğitim ve öğretim ile katkıda bulunmak amacıyla eğitim sağlayan ortamlara verilen isimdir.^[1]

Teknolojik gelişmelere uyum sağlayan ve bilimsel ilkeleri benimseyip pratik olarak uygulayan bir toplumun oluşması için sadece kitaplarda okumaya değil, hayata geçirmeye ve üzerinde düşünmeye ihtiyaç vardır. Bilim merkezleri de bu politikalar doğrultusunda kurulmaktadır. Bu merkezlerde ki temel amaç; toplumun bilim ve teknolojiyi daha etkili bir şekilde anlaması ve takipçisi olmalarıdır. Bu merkezlerin özelliklerine bakacak olursak; Fen, yaşam bilimi, mühendislik, matematik, sağlık ve sanayi alanında yapılanabilmektedir. Tarihi konular yerine günlük konulara yoğunlaşırlar. Ziyaretçilerin deneylere katılmalarına özen gösterilir ve bunun için rahat bir etkileşim ortamı hazırlanır.

Bilim merkezlerinde öğretim yapmaktan çok etkili öğrenme için gerekli şartları sağlamak amaçlanmaktadır. Bu merkezlerde aktarılmak istenilen kavram, teori ve bağıntılar etkili ve ilgi çekici deney düzenekleri ile aktif katılım sağlanarak kazandırılmaya çalışılır. Deneyi yapan öğrenci neden ve sonuçları görür, eğişkenleri değiştirerek aralarında bulunan ilişkileri kavrar. Tüm bu süreçte öğrenen aktiftir. Ayrıca deney düzeneklerinin çalıştırılabilmesi için süreci ve yöntemi anlaması gerekir. Bu süreçte de bilim merkezi eğitim etkinlikleri ve eğitimcilerine önemli sorumluluklar düşmektedir. Bilim eğitimindeki reform hareketleri bilim merkezi organizasyonları büyük ilerleme sağlamaktadır. Bilim merkezleri amaçları ile bilim eğitimine yön vermektedir. Bu yüzden toplumun şekillenmesinde önemli bir sorumluluğa sahiptir. Çalışmalar fen eğitimindeki reformun daha çok okul dışı etkinliklere yaklaştığını göstermekte, etkileşimli bilim merkezleri fen eğitiminin temel anlayışı üzerinde etkili olmaktadır ve bu etkiler çevresel değişimleri de beraberinde getirdiğini desteklemektedir^[2]

Bilim merkezleri bilimi anlama, olumlu tutum geliştirme ve bilimsel davranışları arttırma anlamında olumlu etkiye sahiptir.^[3]

Bilim Merkezlerinin Amacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilim merkezleri, farklı yaş gruplarından ve farklı birikime sahip bireyleri bilimle buluşturarak, bilim ve teknolojiyi toplum için anlaşılır ve ulaşılır bir hale getirmeyi ve bilim ve teknolojinin önemini toplum gözünde artırmayı amaçlayan; deneysel ve uygulamalı etkinlikler içeren, ziyaretçilerini denemeye ve keşfetmeye teşvik eden; kamu yararı gözeten, kar elde etmek amacıyla kurulmayan, kamu ya da özel sektör kaynakları ile finanse edilen merkezlerdir.

Sessiz ortamlarda, cam vitrinlerin ardında sergilenen, dokunulması yasak objelerden oluşan klasik müze kavramının aksine bilim merkezleri ziyaretçilere aktif şekilde gezebilecekleri, dokunabilecekleri, deneyebilecekleri sergiler ve dinamik ortamlar sunmaktadır.

Bilim merkezleri, günlük olaylara bilimsel bir bakış açısıyla yaklaşabilme yönünde bir ufuk açmaktadır. Herkesin yaratıcı düşünebileceğini ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirebileceğini göstermektedir. Özellikle küçük yaştaki ziyaretçilerin kendi başlarına karar verebilen ve sorumluluk sahibi bireyler olmalarına katkı sağlamaktadır.^[4]

Dünyadaki Bilim Merkezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünyada yaklaşık 3000 bilim merkezi bulunmaktadır. Bu bilim merkezleri her yıl 300 milyonun üzerinde ziyaretçi çekmektedir.

Dünyadaki bilim merkezlerinin ortak bir çatı altında toplandığı bilim merkezi birlikleri bulunmaktadır. Bu birlikler, bilim merkezleri arasında bilgi akışı; konferans, toplantı ve çeşitli konularda eğitimlerin düzenlenmesi; bülten vb. basılı yayınların hazırlanması; geçici sergilerle ilgili veritabanı oluşturulması; bilim merkezlerini bir araya getiren çeşitli projelerin yürütülmesi gibi görevler üstlenirler.^[5]

Türkiye'de Bilim Merkezi Destek Programları[değiştir | kaynağı değiştir]

TÜBİTAK, bilim merkezlerinin toplumumuzda bilim kültürünü yaygınlaştırmak için son derece kritik bir rol üstleneceği öngörüsünden yola çıkarak, Türkiye'de bu merkezlerin kurulmasını ve yıllar içinde sayılarının artırılmasını hedeflemektedir.

Bu amaç doğrultusunda, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 23. toplantısında özellikle çocukların ve gençlerin bilime olan ilgi ve meraklarını artıracak, teknolojiyi daha doğru kullanmalarını sağlayacak bilim merkezlerinin 2016 yılı itibarıyla tüm büyükşehirlerde, 2023 yılı itibarıyla da tüm illerde kurulmasına yönelik çalışmaların yerel yönetimlerle işbirliği halinde gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.^[6]

2014 yılı Akparti seçim beyannamesinde bilim merkezleri bir başlık altında ele alınarak yaygınlaştırılması kararı alınmıştır:

"Sokakta çalışan çocuklarımızı eğitim hayatına kazandırdık. Bilim merkezleri ile çocuklarımızın bilimin temellerini görerek, dokunarak, yaşayarak kavramalarını ve bilimi sevmelerini sağlıyoruz."^[7]

Bu kapsamda inşaat faaliyetini Büyükşehir Belediyelerinin yüklenmesi ve Tübitak tarafından bilim merkezi tasarım ve sergi ünitelerinin tedarik edilerek donatılması yoluyla merkez kurulumları artmıştır.

Türkiye'deki Bilim Merkezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Feza Gürsey Bilim Merkezi [1993]^[8]
Deneme Bilim Merkezi [1998]^[9]
Şişli Belediyesi Bilim Merkezi [2005]^[10]
İTÜ Bilim Merkezi [2007]^[11]
Bekirpaşa Belediyesi Bilim Merkezi [2008]
Bayrampaşa Belediyesi Bilim Merkezi [2008]
Karşıyaka Belediyesi Bilim Müzesi [2009]
Gaziantep Gezegenevi ve Bilim Merkezi [2010]^[12]
SOBİLDEM [2010] ^{[kaynak belirtilmeli]}
Ödemiş Belediyesi Bilim Merkezi [2011]
Eskişehir Bilim Deney Merkezi [2012]^[13]
Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi [2012]^[14]
Karaman Belediyesi Bilim Merkezi [2012]
Avcılar Bilim Merkezi [2013]
Tarsus Belediyesi Bilim Merkezi [2013]
Gölbaşı Belediyesi Bilim Merkezi [2013]^[15]
Sancaktepe Bilim Merkezi, Gözlemevi ve Planetaryumu [2014]^[16]
Konya Bilim Merkezi [2014]^[17]
Kocaeli Bilim Merkezi [2014]^[18]
Polatlı Belediyesi Bilim Merkezi ve Uluğ Bey Gökevi [2014]^[19]
Kağıthane Belediyesi Bilim Merkezi (2015)
Elazığ Bilim Merkezi [2015]^[20]
Kayseri Bilim Merkezi [2016]^[21]
Üsküdar Bilim Merkezi^[22]

ABD'deki Bilim Merkezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Saint Louis Bilim Merkezi^[23]
Exploratorium^[24]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Genel Bilgiler". bilimmerkezi. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ Ogawa, Lomis ve Clain 2009
^ Falk 2011
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.
^ Akparti 2014 Seçim Beyannamesi
^ "Feza Gürsey Bilim Merkezi". fezagurseybilimmerkezi.com. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "Deneme Bilim Merkezi". bilimmerkezi.org.tr. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "Şişli Bilim Merkezi". bilimmerkezi.org.tr. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "İTÜ Bilim Merkezi". bilimmerkezi.itu.edu.tr. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "Gaziantep Bilim Merkezi". gezegenevi27.com.tr. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "Eskişehir Bilim Deney Merkezi". eskisehirbilimdeneymerkezi.com. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi". bursabilimmerkezi.org. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "Gölbaşı Belediyesi Bilim Merkezi". golbasibilimmerkezi.com. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2014.
^ "Sancaktepe Bilim Deney Merkezi". sabidem.org. 17 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014.
^ "Konya Bilim Merkezi". kbm.org.tr. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014.
^ "Kocaeli Bilim Merkezi". facebook.com/KocaeliBilimMerkezi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.
^ "Polatlı Belediyesi Bilim Merkezi ve Uluğ Bey Gökevi". polatlibilimmerkezi.org. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.
^ "Saint Louis Bilim Merkezi" (İngilizce). slsc. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.
^ "www.exploratorium.edu". 12 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.

[1] "Genel Bilgiler". bilimmerkezi. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[2] Ogawa, Lomis ve Clain 2009

[3] Falk 2011

[4] "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.

[7] Akparti 2014 Seçim Beyannamesi

[8] "Feza Gürsey Bilim Merkezi". fezagurseybilimmerkezi.com. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[9] "Deneme Bilim Merkezi". bilimmerkezi.org.tr. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[10] "Şişli Bilim Merkezi". bilimmerkezi.org.tr. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[11] "İTÜ Bilim Merkezi". bilimmerkezi.itu.edu.tr. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[12] "Gaziantep Bilim Merkezi". gezegenevi27.com.tr. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[13] "Eskişehir Bilim Deney Merkezi". eskisehirbilimdeneymerkezi.com. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[14] "Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi". bursabilimmerkezi.org. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[15] "Gölbaşı Belediyesi Bilim Merkezi". golbasibilimmerkezi.com. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2014.

[16] "Sancaktepe Bilim Deney Merkezi". sabidem.org. 17 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014.

[17] "Konya Bilim Merkezi". kbm.org.tr. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014.

[18] "Kocaeli Bilim Merkezi". facebook.com/KocaeliBilimMerkezi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2013.

[19] "Polatlı Belediyesi Bilim Merkezi ve Uluğ Bey Gökevi". polatlibilimmerkezi.org. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2014.

[20] "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.

[21] "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.

[22] "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.

[23] "Saint Louis Bilim Merkezi" (İngilizce). slsc. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2013.

[24] "www.exploratorium.edu". 12 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

Bilim merkezi nedir?, Bilim merkezi anlamı nedir?, Bilim merkezi ne demektir?