Bekir Sıtkı Baykal (1908, Fındıklı, Rize - 5 Temmuz 1987, Ankara), Türk tarihçi, akademisyen, siyasetçi.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bekir Sıtkı Baykal 1908 tarihinde Fındıklı, Rize’de doğmuştur. Rus istilası üzerine ailesi ile gittiği Çal, Denizli'de Numune Okulu'nda ilk öğrenimine başlamış ve Rize Rus istilâsından kurtulduktan geri dönerek orada ilk ve orta öğretimini bitirmiştir. Liseyi Trabzon Lisesi'nde okumuş 1928'de mezun olmuştur. O yıl dış ülkelerde üniversite eğitimi için burs vermek için devletin açtığı yarışma sınavını kazanmış ve 1929'da tarih eğitimi yapmak için Almanya’ya gönderilmiştir. Almanya'da önce dil öğrenimi için bir buçuk yıl yatılı bir lisede eğitim görmüştür. Sonra Berlin Üniversitesi’nde üniversite diplomasi dersleri için tarih bölümüne girmiştir. Fakat üç sömestr sonra kaydını Freiburg Üniversitesi’ne nakletmiştir. Oradan tarih bölümünden üniversite diploması almıştır. Sonra diploma üstü eğitimine devam ederek 1935 başında verdiği "Bagdad-Bahnproblem 1890-1893 (Bağdad Demiryolu Sorunu 1890-1893) " adlı doktora tezi ve imtihanı ile Freiburg Üniversitesi'nden doktora alarak yüksek öğrenimini tamamlamıştır.

1935 sonbaharında Türkiye'ye dönüş yapmıştır. O zaman yeni kurulmakta olan ve Millî Eğitim Bakanlığı tarafından idare edilmekte olan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne tarih bölümüne doçent adayı olarak tayin edilmiştir. Bu arada askerlik görevini ifa etmesi gerekmiştir. Bu görevden sonra aynı fakülteye tarih bölümüne atanan Bekir Sıtkı Baykal doçentlik intihanlarını verip doçent olarak göreve başlamıştır. 1943'te aynı Fakültenin Tarih profesörlüğüne yükseltilmiştir.

Bu fakültede "Yeni Çağ Tarihi Kürsüsü" içinde çalışmaya başlamıştır ve sonra bu kürsü profesörü olmuştur. O günlerde Türk Tarih Kurumu’na aslî üye olarak seçilmiştir. 1950-1951 döneminde Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanlığı'na seçilerek bu idari görevde bulunmuştur. 1960-1961‘de Erzurum Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü görevini yüklenmiştir. 6 Ocak 1961 – 25 Ekim 1961 döneminde ise Üniversite temsilcisi olarak Kurucu Meclis üyeliği yapmıştır. Temmuz 1978'da üniversitedeki görevinden yaş haddi sebebiyle emekli olmuştur.

Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ndeki görevinin yanı sıra bir süre Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde "Siyasî Tarih", Hukuk Fakültesi, Ziraat Fakültesi ve Veteriner Fakültesi "Devrim Tarihi" dersleri vermiştir.

Evli ve altı çocuk babası idi. 5 Temmuz, 1987'de Ankara'de ölmüştür.

Seçilmiş eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Atatürk ve İnkılap", s.893-902 Belleten 188
• "Birinci Meşrutiyete Dair Belgeler", s.601-636 Belleten 096
• "Atatürk ve Tarih", s.531-540< Belleten 140
• "İzmir'in Yunanlılar Tarafından İşgali ve Bu Olayın Doğu Anadolu'daki Tepkileri", s.517-575 Belleten 132
• "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Oluşması Üzerine", s.491-504, Belleten 170
• "Mithad Paşanın gizli bir siyasi teşebbüsü", s.470, 3. Türk Tarih Kongresi. 15 - 20 Kasım 1943. Kongreye Sunulan Tebliğler.
• "Mütareke Devrinde Mustafa Kemal Paşaya Ait İki Belge"., s.451-456 Belleten 148
• "Uzun Hasan'ın Osmanlılara Karşı Kâti Mücadeleye Hazırlıkları ve Osmanlı Akkoyunlu Harbinin Başlaması. Die Vorbereitungen Uzun Hasans zum Entscheidungskampf Gegen die Osmanen, s.261-296 Belleten 082
• "Makamat-ı Mübareke Meselesi ve Babıâli", s.241-266 Belleten 090
• "Patrona Halil Ayaklanması ile İlgili Kaynaklar Hakkında" s.177 - 182 5. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 12-17 Nisan 1956 Cilt:1/1.
• "Destari Salih Tarihi <Patrona Halil Ayaklanması Hakkında Bir Kaynak>", s.166-168, Tarih Dergisi 19
• "Osmanlı İmparatorluğu'nda XVII. ve XVIII. Yüzyıllar Boyunca Para Düzeni ile İlgili Belgeler", s.087-115, Belgeler : Türk Tarih Belgeleri Dergisi 17
• "Osmanlı İmparatorluğunda XVII. ve XVIII. Yüzyıllar Boyunca Para Düzeni ile İlgili Belgeler", s.049-077, Belgeler : Türk Tarih Belgeleri Dergisi 7-8
• "93 Meşrutiyeti" s.45-83, Belleten 21-22

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

• İbretnüma' ' Türk Tarih Kurumu Yayınları

Sultan Abdülaziz'in İkincisi Mabeyncisi Fahri Bey'in Hatıraları

• Millî Mücadele'de Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti Atatürk Araştırma Merkezi
• Tarih Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi Yayınları ISBN 9789755331799

Bu kitapta sözlük, salt tarih terimlerini kapsamamaktadır. Tarih terimlerinin yanı sıra deyim ya da niteliğini taşıyan kimi sözcüklere ve kavramlara da yer verilmiştir.

• Heyet-i Temsiliye Kararları Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Piri Reis Haritası Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Yeni Zamanda Avrupa Tarihi 2. Cilt 1. Kitap Otuz Yıl Savaşı Devri Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Erzurum Kongresi ile ilgili Belgeler Atatürk Araştırma Merkezi
• Peçevî Tarihi I-II, T.C Kültür Bakanlığı/467, 1992, Ankara: 10 Ekim 1979 da, Osmanlı dönemi tarihçilerinden Peçevî İbrahim Efendi'nin, Tarih-i Peçevî eserini günümüz Türkçesi ile çevirmiştir. 1968-1969 yıllarında Murat Uras tarafından çevirilen eseri Türkçeye hazırlayan ikinci kişidir

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Baykal, Bekir Sıtkı" maddesi Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt:V. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 246
• "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2013. </ref>
• Şakiroğlu, Mahmut H. (1998). "Prof.Dr.Bekir Sıtkı Baykal (1908-1987)" (PDF). OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. OTAM. ss. 451-462. doi:10.1501/OTAM_0000000262. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Temmuz 2014.