Amerikan hamam böceği

Amerikan hamam böceği
	Amerikan hamam böceği
Bilimsel sınıflama
Kingdom:	Animalia
Phylum:	Arthropoda
Class:	Insecta
Order:	Blattodea
Family:	Blattidae
Genus:	Periplaneta
Species:	P. americana
Binominal isimlendirme
	Periplaneta americana; ; (Linnaeus, 1758)
Sinonimler
	Blatta americana Linnaeus, 1758; Blatta ferrugineofusca Gronovius, 1764; Blatta kakkerlac De Geer, 1773; Blatta orientalis Sulzer, 1776 (Preocc.); Blatta aurelianensis Fourcroy, 1785; Blatta siccifolia Stoll, 1813; Blatta heros Eschscholtz, 1822; Blatta domicola Risso, 1826; Periplaneta stolida Walker, 1868; Periplaneta colorata Rehn, 1901;

.

Amerikan hamam böceği (Periplaneta americana) en yaygın hamam böceği türüdür ve genellikle zararlı olarak kabul edilirler. ABD'nin belirli bölgelerinde halk arasında su böceği olarak da bilinir ^[1] ancak suda yaşamadığı için gerçek bir su böceği değildir. Gemi hamam böceği, kakerlac ve Bombay kanaryası gibi isimleri de mevcuttur.^[2] Genellikle bir palmetto böceği olarak yanlış tanımlanır.^[3]^[4]

İsimlerine rağmen, Amerikan hamam böceklerinin anavatanı Afrika ve Orta Doğu'dur. Atlantik köle ticareti de dahil olmak üzere ^[2] ticari insan hareketlerinin bir sonucu olarak MS 17. yüzyıldan itibaren Amerika'ya taşındıklarına inanılıyor.^[5]

Dağılım[değiştir | kaynağı değiştir]

Adına rağmen, Periplaneta türlerinin hiçbiri Amerika'ya özgü değildir. P. americana, 1625 gibi erken bir tarihte Afrika'dan şimdiki Birleşik Devletler'e taşındı. ^[2] Artık tropik iklimlerde de yaygındır çünkü insan faaliyetleri böceklerin yaşam alanlarını genişletmiştir ve küresel ticaretin bir sonucu olarak dağılımları neredeyse kozmopolit hale gelmiştir.^[2]

Biyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm yaygın hamam böceği türleri arasında Amerikan hamam böceği en büyük vücut boyutuna sahiptir. Metamorfozdan önce 6-14 kez (çoğunlukla 13 kez) deri değiştirir ve yaklaşık 700 güne kadar uzayan yaşam döngüsüne sahiptir.

Ortalama uzunluğu 4 santimetre (1,6 in) civarındadır ve yaklaşık 7 milimetre (0,28 in) boyundadır.^[6] Kırmızımsı kahverengidirler ve başın arkasındaki vücut bölgesi olan pronotumda sarımsı bir kenarları vardır. Olgunlaşmamış hamam böcekleri kanatsız olmaları dışında yetişkinlere benzerler.

Hamam böceği üç kısma ayrılır; vücut düzleştirilmiş ve genişçe ovaldir, başını kaplayan kalkan benzeri bir pronotum vardır. Pronotum, bazı böceklerin göğüs kafesinin sırt yüzeyinin tamamını veya bir kısmını kaplayan plaka benzeri bir yapıdır. Ayrıca çiğneyen ağız parçaları, uzun, parçalı antenleri ve narin arka kanatları olan kösele ön kanatları vardır. Hamam böceğinin üçüncü bölümü ise karındır.^[7]

Böcek hızlı hareket edebilir, genellikle bir tehdit algılandığında gözden kaybolabilir ve büyük sayılabilecek boyutuna rağmen küçük çatlaklara ve kapıların altına sığabilir. En hızlı koşan böceklerden biri olarak kabul edilir.^[8]

Bir deneyde, bir P. americana 54 kilometre/saat (34 mph) rekor bir hız kaydetti. Bu saniyede yaklaşık 50 vücut uzunluğu demektir ve kıyaslama yapmak gerekirse bu da 330 kilometre/saat (210 mph) koşan bir insanla eşittir.^[9]^[10]

Her biri 3500'den fazla ayrı merceğe (ommatidia, altıgen açıklıklar) sahip bir çift büyük bileşik göze sahiptir). Işıktan kaçan çok aktif bir gece böceğidir.^[11]

Amerikan hamam böceği nimfleri uzuv rejenerasyonu yeteneğine sahiptir.

Üç tür hamam böceğinin karşılaştırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

Hamam böceği	Alman hamam böceği	Doğu hamam böceği	Amerikan hamam böceği
Boyut	13-16 milimetre (0,51-0,63 in) ^[12]	18-29 milimetre (0,71-1,14 in) ^[12]	29-53 milimetre (1,1-2,1 in) ^[12]
Tercih edilen sıcaklık	15-35 °C (59-95 °F) ^[13]	20-30 °C (68-86 °F) ^[12]	20-29 °C (68-84 °F) ^[13]
Nimf gelişimi ^{[not 1]}	54–215 gün (24-35 °C (75-95 °F) ) ^[12]	164–542 gün (22-30 °C (72-86 °F) ) ^[12]	150–360 gün (25-30 °C (77-86 °F) ) ^[12]
Ömür	Yaklaşık 200 gün ^[12]	35–190 gün ^[12]	90–706 gün ^[12]
Uçuş yeteneği	Yaygın olmayan ^{[not 2]}^[12]	hayır ^[12]	Evet ^{[not 3]}^[12]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Sıcaklık (önemli ölçüde), cinsiyet ve beslenme dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır.
^ Alman hamam böcekleri, özellikle erkekler süzülebilir, ancak güçlü uçuş nadirdir.
^ Amerikan hamam böcekleri genellikle yüksek yerlerden aşağıya kısa mesafelerde uçabilirler, ancak yaygın inanışa rağmen gerçek uçuş nadirdir..

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Dictionary of American Regional English. illustrated. Harvard University Press. 2002. s. 20. ISBN 978-0-674-00884-7.
^ ^a ^b ^c ^d American Cockroach. Springer. 1981. ss. 1, 4. ISBN 978-0-412-16140-7.
^ Bo (10 Aralık 1997). "Palmetto Bug - Roach Or Beetle? Quit Debating, We Have The Answer". Orlando Sentinel. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım)
^ Encyclopedia of Life. "Periplaneta americana - American Cockroach". 2 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013.
^ "American Cockroaches, Racism, and the Ecology of the Slave Ship". 24 Ekim 2017. 6 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "American cockr - Periplaneta americana (Linnaeus)". 2008. 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ William (2007). Cockroaches. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
^ Thomas M. (31 Temmuz 1999). "Chapter 39 — Fastest Runner". Book of Insect Records. University of Florida. 10 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Discovering the Achievements of the American Cockroach". University Science News. 27 Eylül 2001. 24 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ "Fastest Land Insect". 24 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Nowel (1981). "Postembryonic growth of the compound eye of the cockroach". Journal of Embryology and Experimental Morphology. 62: 259-75. PMID 7276812.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m William H. (14 Nisan 2005). Urban Insects and Arachnids: A Handbook of Urban Entomology. Cambridge University Press. ss. 45-46, 51-54. ISBN 978-0-521-81253-5.
^ ^a ^b W.H. (12 Ekim 2012). Clay's Handbook of Environmental Health. Routledge. s. 317. ISBN 978-1-135-81033-7.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerikan hamamböceği üzerine bir Ohio Eyalet Üniversitesi Entomoloji makalesi (PDF)
Friday Fellow: Earthling Nature'da Amerikan Hamamböceği 22 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Hamam böcekleri galerisi 15 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Blattodea, California Böceklerini Keşfedin
Minnesota Üniversitesi - Hamamböcekleri makalesi
UF / IFAS Öne Çıkan Yaratıklar web sitesinde Amerikan hamamböceği yumurtası parazitoidi 11 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[14] Sıcaklık (önemli ölçüde), cinsiyet ve beslenme dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır.

[15] Alman hamam böcekleri, özellikle erkekler süzülebilir, ancak güçlü uçuş nadirdir.

[16] Amerikan hamam böcekleri genellikle yüksek yerlerden aşağıya kısa mesafelerde uçabilirler, ancak yaygın inanışa rağmen gerçek uçuş nadirdir..

[1] Dictionary of American Regional English. illustrated. Harvard University Press. 2002. s. 20. ISBN 978-0-674-00884-7.

[bell1981-2] American Cockroach. Springer. 1981. ss. 1, 4. ISBN 978-0-412-16140-7.

[poertner1997-3] Bo (10 Aralık 1997). "Palmetto Bug - Roach Or Beetle? Quit Debating, We Have The Answer". Orlando Sentinel. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım)

[eol-4] Encyclopedia of Life. "Periplaneta americana - American Cockroach". 2 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013.

[5] "American Cockroaches, Racism, and the Ecology of the Slave Ship". 24 Ekim 2017. 6 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[6] "American cockr - Periplaneta americana (Linnaeus)". 2008. 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[bell2007-7] William (2007). Cockroaches. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.

[8] Thomas M. (31 Temmuz 1999). "Chapter 39 — Fastest Runner". Book of Insect Records. University of Florida. 10 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[9] "Discovering the Achievements of the American Cockroach". University Science News. 27 Eylül 2001. 24 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2008. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[10] "Fastest Land Insect". 24 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[11] Nowel (1981). "Postembryonic growth of the compound eye of the cockroach". Journal of Embryology and Experimental Morphology. 62: 259-75. PMID 7276812.

[Robinson2005-12] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m William H. (14 Nisan 2005). Urban Insects and Arachnids: A Handbook of Urban Entomology. Cambridge University Press. ss. 45-46, 51-54. ISBN 978-0-521-81253-5.

[Bassett2012-13] W.H. (12 Ekim 2012). Clay's Handbook of Environmental Health. Routledge. s. 317. ISBN 978-1-135-81033-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[not 1]

[not 2]

[not 3]

Amerikan hamam böceği nedir?, Amerikan hamam böceği anlamı nedir?, Amerikan hamam böceği ne demektir?