Titan denizaltı olayı
Tarih	18 Haziran 2023 (10 ay önce) (2023-06-18)
Tür	Deniz felaketi
Neden	İç patlama
Katılanlar	İçinde bulunan Turistler ve Mürettebat
Can kaybı	5

18 Haziran 2023 tarihinde, OceanGate tarafından işletilen bir denizaltı olan Titan, Kanada'ya ait Newfoundland topraklarından yaklaşık 400 deniz mili (≌ 740 kilometre) açıklarında Kuzey Atlantik Okyanusu'ndaki uluslararası sularda kayboldu. Titan, Titanic enkazını gözlemlemek amacıyla düzenlenen bir turist gezisine katılan beş kişiyi taşıyordu. Titan ile iletişim, enkaz alanına dalışının 1 saat 45 dakika sonra kesildi.^[1] Yetkililer, denizaltı içerisindekilerin planlanan zamanda yüzeye çıkmadığında olaydan haberdar edildi. İçinde 5 kişinin bulunduğu denizaltının 4 günlük bir oksijen kapasitesinin açıklandığı söylendi^[2] ve kaybolmasından 4 gün sonra enkazı parçalanmış halde bulundu. Olayda 5 kişinin tamamı hayatını kaybetti.^[3]

Enkazı bulunan denizaltısının 5 büyük parçası, Titanic'in yaklaşık 500 metre ötesinde bulundu. Yetkililer bunun büyük bir patlamadan ötürü olmuş olabileceğini iddia etti.^[4] Şirketin ürettiği denizaltılarıyla ilgili eski denizcilik operasyonları direktörü David Lochridge 2018'deki bir davaya göre, geliştirilmekte olan denizaltının daha fazla test edilmesi gerektiğini ve "aşırı derinliğe" ulaştığında yolcuların tehlikeye girebileceğini belirten bir rapor yazmıştı. OceanGate ise gizlilik anlaşmasının ihmali iddiası ile raporu yazan Lochridge'yi işten çıkardı.^[5]

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

OceanGate[değiştir | kaynağı değiştir]

OceanGate, Stockton Rush ve Guillermo Söhnlein tarafından 2009 yılında kurulmuş özel bir şirkettir. 2010 yılından bu yana Kaliforniya açıklarında, Meksika Körfezi'nde ve Atlantik Okyanusu'nda ücretli müşterileri ticari denizaltılarla taşımaktadır. Şirketin merkezi Everett, Washington, ABD'de bulunuyordu.

Rush, gemi enkazı bölgelerini ziyaret etmenin medyanın ilgisini çekmenin bir yolu olduğunu fark etti ve 2016'da şirket, bir enkaz bölgesini ziyaret etmek için Cyclops 1 adlı denizaltını kullanarak müşterileri ilk kez bir gemi enkazına taşıdı.

Titan Denizaltı[değiştir | kaynağı değiştir]

Titan, OceanGate, Inc. tarafından işletilen beş kişilik bir denizaltıydı. 6,7 metre uzunluğundaki (22 ft), 10.432 kg (23.000 lb) ağırlığındaki gemi, karbon fiber ve titanyumdan yapılmıştır. Tüm basınçlı kap, iki titanyum yarım küre, iki eşleşen titanyum arayüz halkası ve 142 cm (56 inç) iç çaplı, 2,4 metre uzunluğunda (7,9 ft) karbon fiber sargılı silindirden oluşuyordu. Titanyum yarım küre uç kapaklarından birine 380 mm çapında (15 inç) bir akrilik pencere takılmıştır. 2020'de Rush, döngüsel yorgunluk belirtileri gösterdikten sonra gövdenin derinlik derecesinin 3.000 m'ye (9.800 ft) düşürüldüğünü belirtti. 2020 ve 2021'de Titan yeniden inşa edildi.

Titan'ın direksiyon kontrolleri, değiştirilmiş analog çubuklara sahip bir Logitech F710 kablosuz oyun kumandasından oluşuyordu. İkisi yatay ve ikisi dikey olarak dizilmiş dört elektrikli itici kullanarak 3 deniz miline (5,6 km / sa; 3,5 mph) kadar hareket ederdi.

OceanGate, 2023 itibarıyla web sitesinde Titan'ın "OceanGate Inc. tarafından NASA, Boeing ve Washington Üniversitesi uzmanlarıyla [ile] işbirliği içinde tasarlandığını ve tasarlandığını" (UW) iddia etti. Cyclops 2 basınçlı kabın 1⁄3 ölçekli bir modeli yapıldı ve UW'deki Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda (APL) test edildi; model, yaklaşık 3.000 m (9.800 ft) derinliğe karşılık gelen 4.285 psi (29.54 MPa; 291.6 atm) basıncı sürdürebildi. 2023'te Titan'ın ortadan kaybolmasının ardından UW, APL'nin "Titan dalgıç aracının tasarımı, mühendisliği veya testi" ile hiçbir ilgisi olmadığını iddia etti. Bir Boeing sözcüsü ayrıca Boeing'in "Titan'ın ortağı olmadığını ve onu tasarlamadığını veya inşa etmediğini" iddia etti. Bir NASA sözcüsü, NASA'nın Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nin OceanGate ile bir Uzay Yasası Anlaşması olduğunu, ancak "iş gücü veya tesisleri aracılığıyla test ve üretim yapmadığını" söyledi.

OceanGate'e göre gemi, gövdenin gücünü sürekli olarak izlemek için izleme sistemleri içeriyordu. Gemi, beş mürettebat üyesi için 96 saat boyunca yaşam desteğine sahipti. Yerleşik navigasyon sistemi yoktu; Titan'ın hedefine göre konumunu izleyen destek gemisi, Titan'a mesafeler ve yönler sağlayan metin mesajları gönderdi.

OceanGate'e göre Titan, acil bir durumda gemiyi yüzeye döndürmeyi amaçlayan, düşürülebilen balastlar, bir balon ve iticiler dahil olmak üzere yedi yedek sisteme sahipti. Yedekleme sistemlerinden bazıları, dalgıçtaki herkes bilinçsiz olsa bile çalışacak şekilde tasarlandı; ideal olarak geminin yüzeye çıkmasına izin vererek, kum torbalarını serbest bırakmak için suda belirli bir saat sonra çözülen kancalarla tutulan kum torbaları vardı. Bir OceanGate yatırımcısı, gemi geçen süre sonunda otomatik olarak yükselmezse, geminin içindekilerin ya gemiyi ileri geri eğerek ya da ağırlıkları gevşetmek için pnömatik bir pompa kullanarak safranın salınmasına yardımcı olabileceğini açıkladı.

Olay[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Haziran 2023'te Titanik keşif gezisi, araştırma ve keşif gemisi MV Polar Prince ile Newfoundland'dan ayrıldı. 17 Haziran'da gemi dalış yerine geldi ve ertesi gün 18 Haziran Pazar günü sabah 09:30'da dalış operasyonu başladı. Newfoundland Yaz Saati (NDT; UTC-02:30) (12:00 UTC). İnişin ilk bir buçuk saatinde Titan, her 15 dakikada bir Kutup Prensi ile iletişim kurdu, ancak saat 11:15'te kaydedilen bir iletişimin ardından iletişim kesildi. Geminin 16:30'da yeniden yüzeye çıkması bekleniyordu. 19:10'da ABD Sahil Güvenliğine kayıp gemi bildirildi. Titan, yola çıktığında beş yolcusu için 96 saate kadar solunabilir hava kaynağına sahipti.

Askeri denizaltıların yerini tespit etmek için tasarlanmış bir ABD Donanması akustik algılama sistemi, Titan'ın suya batmasından saatler sonra meydana gelen bir patlamayla uyumlu bir akustik imza saptadı. Bu, denizaltının kayıp olduğu bildirildikten sonra keşfedildi ve bu da donanmanın o döneme ait akustik verilerini gözden geçirmesine neden oldu. Donanma, bilgiyi Sahil Güvenlik'e iletti.

Mürettebat ve yolcular[değiştir | kaynağı değiştir]

• Stockton Rush, Amerikan denizaltı pilotu ve iş adamı. OceanGate'in CEO'su ve kurucu üyesiydi.
• Şehzade Davut, Pakistanlı-İngiliz bir işadamı (Dawood Hercules Corporation'dan). Pakistan'ın en zenginlerinden biriydi.
• Süleyman Davut, Şehzade Davut'un 19 yaşındaki oğlu.
• Hamish Harding, İngiliz işadamı, havacı ve uzay turisti. Daha önce Mariana Çukuru'na inmiş, Dünya'nın çevresini dolaşmak için Guinness Dünya Rekorunu kırmış ve 2022'de Blue Origin NS-21 ile uzaya uçmuştu.
• Paul-Henri Nargeolet, eski bir Fransız Donanması komutanı, dalgıç, denizaltı pilotu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]