2014 Libya Temsilciler Meclisi seçimleri

Libya'da Temsilciler Meclisi için 25 Haziran 2014 tarihinde parlamento seçimleri yapıldı.^[1] Tüm adaylar bağımsız olarak yarışırken seçimler, milliyetçi ve liberal grupların sandalyelerin çoğunu kazandığı ve İslamcı grupların sadece 30 sandalyeye düşüşü ile sonuçlandı.^[2] Seçime katılım yüzde 18 ile çok düşüktü.^[3]

Seçim tamamlandıktan sonra, Libya Yüksek Mahkemesi'ne (LYM) iki anayasal iddia getirildi. 7 Kasım 2014'te LYM, Libya'nın siyasi geçiş süreci ve meclis seçimleri için yol haritasını belirleyen Anayasa Bildirgesi'nin 30. paragrafının 11. maddesinde yapılan değişikliği geçersiz ilan etti. Bu durum, seçim de dahil olmak üzere meclisin kurulmasına yol açan tüm yasama ve seçim sürecini geçersiz kıldı. Bu nedenle bu, meclisin etkin bir şekilde feshedildiği anlamına geliyordu.^[4]

Anayasa değişiklikleriyle ilgili tartışmalar nedeniyle meclis, batı kıyı kenti Misrata'dan güçlü milisler tarafından kontrol edilen Trablus'taki Genel Ulusal Kongre'den (GUK) görev almayı reddetti. Bunun yerine parlamentolarını Tobruk'ta kurdular.

Uluslararası toplum, Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) aracılığıyla meclisi tanıdığını duyurdu ve bu nedenle Yüksek Mahkeme kararını görmezden geldi. Meclisin feshedilmesi o dönemde gerçekçi görülmüyordu.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Ulusal Kongre, anayasayı yazacak bir kurucu meclis oluşturma sorumluluğuyla Temmuz 2012'de seçildi. Ancak Ulusal Geçiş Konseyi, Libyalıların bunun yerine doğrudan kurucu meclisi seçmesine karar verdi.^[5] Genel Ulusal Kongre, 10 Nisan 2013'te kurucu meclis üyelerinin seçileceği konusunda anlaşmaya vardı.^[6] Kurucu meclisin çoğu için seçim 20 Şubat 2014'te gerçekleşti.^[7]

25 Mayıs 2014 tarihinde Genel Ulusal Kongre, Temsilciler Meclisi seçimlerinin tarihini 25 Haziran 2014 olarak belirledi.^[8] 30 Mart 2014 tarihinde GUK tarafından 133 oydan 124'ü lehte oyla kabul edilen Seçim Kanunu'nun 16. maddesi, kadınlara 30 sandalye ile vekillere toplam 200 sandalye tahsis edilmiş olup, siyasi partilere üye bireyler seçime katılabilecek, ancak parti listeleri olmayacak ve ikinci vatandaşlığa sahip Libyalıların da vekilliğe uygun olduğunu ilan etti.^[9]

Seçim sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

200 sandalye, 75 alt seçim bölgesine bölünmüş 13 seçim bölgesinde seçildi.^[10] Gerginliği azaltmak amacıyla, tüm adaylar seçime parti listelerinde yer almak yerine bireysel olarak katıldılar.^[11]

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Katılım[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu sefer kayıt olma zahmetine girmedim ve bu sana her şeyi anlatmalı. Arkadaşlarım devrimde öldürüldü, bu demokrasinin bedelini kanla ödedik ama [önceki] seçimin sonucu ne oldu? Adaylar büyük vaatlerde bulunurlar ama iktidara geldiklerinde hiçbir şey olmaz.^[12]

—Muhammed Ebu Bekir, 21 yaşındaki öğrenci

Katılım, sadece 630.000 kişinin oy kullandığı Temmuz 2012'de Kaddafi sonrası ilk seçimde %60 iken,^[13] bu seçimde sadece %18 idi.^[11]^[14] Libya'nın 3,4 milyon uygun seçmeninin ancak üçte biri ülkenin şubat ayındaki Anayasa Meclisi seçimlerine kaydolmuştu.^[15] The Economist, "Düşen coşku, yetkililerin yönetememesine karşı artan tiksintiyi yansıtıyor" dedi.^[15]

Yerleşik radikal İslamcı grupların bombalama ve suikast kampanyasına sahne olan Derna'da oylama yapılmadı. Kufra ve Sabha'daki bazı sandıklar da güvenlik nedeniyle kapatıldı.^[11]

Şiddet[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim günü, Bingazi'de hükûmet güçleri ile militanlar arasında çıkan çatışmalarda en az beş kişinin öldüğü birkaç şiddet olayı yaşandı.^[11] Güvenlik yetkililerine göre ölümler, İslamcı isyancıların yerel bir güvenlik karargahına ateş açması sonucu meydana geldi ve şiddet en az 30 kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı.^[11]

Ayrı bir olayda, İnsan Hakları aktivisti Selva Bughayighis, oylamadan eve döndükten sonra Bingazi'deki evinde vurularak öldürüldü. Saldırganların kapüşonlu olduğu ve askeri üniforma giydiği bildirildi. Bingazi doğumlu Bughayighis, avukattı ve üç çocuğu vardı. Kaddafi'nin devrilmesinde aktif rol oynamış ve Libya'nın geçici Ulusal Geçiş Konseyi üyesi olarak görev yapmıştı.^[11]

Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sonuçlar 22 Temmuz 2014 tarihinde açıklandı.^[16] Seçim sisteminde parti listeleri yasak olduğu için 1.714 adayın tamamı bağımsız olarak kaldı. Seçim için ayrılan 200 sandalyeden 188'i 22 Temmuz'da ilan edildi, diğer 12'sinin duyurusu bazı seçim bölgelerindeki boykot veya güvensizlik nedeniyle ertelendi.^[17] Koltukların çoğu laik gruplar tarafından alındı ve İslamcılar sadece 30 sandalye kazandı. Bazı analistler^[kim?] sonuçların laik ve İslamcı güçler arasındaki savaşı yeniden canlandırabileceğinden hemen korktu.^[2]

12 Ağustos 2014'te parlamento, Libya devlet başkanının Temsilciler Meclisi tarafından atanmasının aksine doğrudan seçilmesi lehinde oy kullandı. Mevcut Temsilcilerden 141'i lehte, 2'si karşı, 1'i çekimser oy kullandı.^[18]

23 Ağustos 2014'teki İslamcı darbeden sonra parlamento, Onur Operasyonu'nun kalesi olan Tobruk'a taşındı.^[19]

Anahtar sonuçlar aşağıdakileri içerir.^[17]

Seçim Bölgesi (* kadın listesini gösterir)		Oy
1. Tobruk	Saleh al-Tayeh	3.008
1. Tobruk	Nureddin Abdulhamid	1.879
1. Tobruk	Salhin Saad	1.611
1. Tobruk	Muftah al-Sharri	1.389
2. el-Kubbe (Guba)	Akile Salih İsa	913
2. el-Kubbe	Talal al-Maihub	623
2. *el-Kubbe	Muna al-Ghaithi	2.559
8. Bingazi	Younis Fanoush	4.838
8. Bingazi	Ibrahim Ameish	4.599
8. Bingazi	Ali Abuzakuk	3.932
8. Bingazi	Tariq al-Jarush	2.863
8. Bingazi	Abubakr Bahira	2.853
8. Bingazi	Adel al-Tira	2.080
8. Bingazi	Ziyad Daghim	2.007
8. Bingazi	Muftah Akuidir	1.792
8. Bingazi	Ahmed al-Wahdi	1.512
8. Bingazi	Aisa al-Araibi	1.417
8. Bingazi	Jalal al-Shweidi	1.307
8. Bingazi	Ramadan Shambesh	1.220
8. Bingazi	Essam al-Jihani	1.073
8. Bingazi	Ibrahim al-Dresi	1.072
8. Bingazi	Saad al-Jazwi	1.057
8. Bingazi	Badr Musa	977
8. *Bingazi	Amal Bayu	14.086
8. *Bingazi	Aisha al-Tablaghi	8.003
8. *Bingazi	Seham Sergiva	5.883
8. *Bingazi	Asmahan Belaoun	5.452
20 Sirte	Zaid Abubakr	1.093
20 Sirte	Hassan Zarga	875
20 Sirte	Abubakr Mohammed	723
20 *Sirte	Azziza Busetta	2.300
22. Sabha	Ibrahim Ali	1.319
22. Sabha	Misbah Awhida	1.189
22. Sabha	Ahmed Arhuma	912
22. Sabha	Mohamed Arifa	898
22. Sabha	Mohamed Ajdeed	782
22. Sabha	Mohamed al-Hadiri	713
22. Sabha	Yousef Saidi	713
22. *Sabha	Fatima Abu Saada	2.642
22. *Sabha	Ahlam Khalifa	2.326
40. Zintan	Abdussalam Nassiyah	486
40. Zintan	Omar Abu Kadr	374
47. Mısrata	Suleiman al-Fagieh	11.166
47. Mısrata	Fathi Bashagha	6.589
47. Mısrata	Mohamed Raied	2.690
47. Mısrata	Abdurrahman Sewehli	2.129
47. Mısrata	Mohamed Durrat	2.085
47. Mısrata	Mohamed Hneish	1.753
47. Mısrata	Kamal al-Jamel	1.646
47. *Mısrata	Hanan Shalouf	15.882
49. Zliten	Mohamed Ben Khalil	1.277
49. Zliten	Abdulghani Alftaisi	1.160
49. Zliten	Ezzedden Gwereb	1.105
49. Zliten	Aamar al-Ablag	1.047
49. *Zliten	Naima Dalef	4.420
56. Tacura	al-Sadiq al-Kahaili	1.596
56. Tacura	Abulkair Bilkhair	1.351
56. Tacura	Khaled al-Usta	1.172
58. Trablus Merkez	Hamuda Siyala	6.023
58. Trablus Merkez	Ali al-Tikbali	4.777
58. *Trablus Merkez	Fawzia Abu Ghalia	7.330
59. Hay el-Endülüs	Fayez al-Sarraj	3.771
59. Hay el-Endülüs	Ali Sbai	2.757
59. Hay el-Endülüs	Musab Abulgasim	2.566
59. *Hay el-Endülüs	Hana Abudeeb	3.503
59. *Hay el-Endülüs	Rabia Aburas	2.775
69. Zaviye	Mohamed al-Hanish	2.271
69. Zaviye	Ali Abu Zariba	2.169
69. Zaviye	Amar Shaibaru	1.880
69. Zaviye	Imhemed Shaib	1.350
69. Zaviye	Salim Ganidi	1.286
69. Zaviye	Abdulnabi Abdulmuali	922
69. Zaviye	Abdallah Alafi	893
69. *Zaviye	Aisha Shalabi	6.533

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasım ayında Yüksek Mahkeme, bir grup ismi açıklanmayan milletvekilinin belirsiz gerekçelerle yaptığı temyiz başvurusunun ardından seçimi iptal etti. Ancak temyize giden milletvekilleri, parlamentonun Trablus veya Bingazi'de bulunmaması nedeniyle anayasaya aykırı olduğunu ve milislerle ulusal çatışmalara karşı yabancı askeri yardım çağrısında bulunarak yetkisini aştığını ileri sürdüler.^[20] Temyiz edilememekle birlikte, Tobruk merkezli parlamento, "silah tehdidi altında" teslim edildiği iddiasıyla kararı reddetti.^[21] Milletvekili Ebu Bekir Bayra, kararın "temelsiz" ve "ülkeyi bölmeye yönelik bir adım" olduğunu da sözlerine ekledi ve Tobruk merkezli parlamentonun buna uymayacağını söyledi.^[21] Karar, rakip İslamcıların egemen olduğu hükûmetin merkezi olan Trablus'ta kutlama amaçlı silah sesleri ile karşılandı.

Daha sonraki gelişmelerde, eski lider Kaddafi'nin kuzeni Ahmed Kaddafi el-Dam, "hükümet" güçlerinin büyük şehirlerin kontrolünü ele geçirmesi durumunda, parlamento ile görüşmelerde bulunan sürgündeki Kaddafi destekçilerinin çoğunun "Libya'yı geri almak için geri döneceğini" ve ulusal bir uzlaşı programını destekleyeceğini söyledi.^[20]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Date for new parliamentary elections 25 June". Libya Herald. 30 Mayıs 2014. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014.
^ ^a ^b "Libya publishes parliamentary election results". Xinhua. 22 Temmuz 2014. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
^ "Libyans mourn rights activist amid turmoil". www.aljazeera.com. 16 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
^ Maghur. "A Legal Look into the Libyan Supreme Court Ruling". Atlantic Council (İngilizce). 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.
^ "NTC takes responsibility for constitution from National Conference". Libya Herald. 5 Temmuz 2012. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.
^ "The Constitutional Commission will be elected and the political isolation law is constitutional, rules Congress". Libya Herald. 11 Nisan 2013. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.
^ "Election re-runs next Wednesday says Elabbar". Libya Herald. 21 Şubat 2014. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.
^ "The Thirty-Fifth Report - May 15 - May 30, 2014". Eye on the General National Congress. 15 Haziran 2014. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014.
^ "Congress votes to replace itself with new House of Representatives". Libya Herald (İngilizce). 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
^ "LIBYA Majlis Al-Nuwaab (House of Representatives". Inter-Parliamentary Union. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jawad (26 Haziran 2014). "Libyan elections: Low turnout marks bid to end political crisis". BBC. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
^ "Disillusionment mars Libya's national poll". The Guardian. 25 Haziran 2014. 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
^ Kirkpatrick, David D. (7 Temmuz 2012). "Braving Areas of Violence, Voters Try to Reshape Libya". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
^ Jazeera, Al. "Libyans mourn rights activist amid turmoil". www.aljazeera.com (İngilizce). 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
^ ^a ^b "Libya's turmoil: Little to celebrate". The Economist. 22 Şubat 2014. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
^ "ELECTIONS 2014: Final results for House of Representative elections announced". Libya Herald. 21 Temmuz 2014. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2014.
^ ^a ^b "ELECTIONS 2014: Final results for House of Representative elections announced". Libya Herald (İngilizce). 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
^ Zaptia (12 Ağustos 2014). "Breaking news: HoR votes for direct popular election of Libya's president". Libya Herald. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ Ibrahim (13 Ağustos 2014). "Ansar increases presence at Benina check-point as criticism of Saiqa mounts". Libya Herald. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ ^a ^b "Libya court 'invalidates' parliament". 6 Kasım 2014. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2018 – BBC vasıtasıyla.
^ ^a ^b Stout (7 Kasım 2014). "Libyan Parliament 'Unconstitutional'". Time. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.

[1] "Date for new parliamentary elections 25 June". Libya Herald. 30 Mayıs 2014. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014.

[Xinhua-2] "Libya publishes parliamentary election results". Xinhua. 22 Temmuz 2014. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.

[3] "Libyans mourn rights activist amid turmoil". www.aljazeera.com. 16 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.

[4] Maghur. "A Legal Look into the Libyan Supreme Court Ruling". Atlantic Council (İngilizce). 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.

[5] "NTC takes responsibility for constitution from National Conference". Libya Herald. 5 Temmuz 2012. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.

[6] "The Constitutional Commission will be elected and the political isolation law is constitutional, rules Congress". Libya Herald. 11 Nisan 2013. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.

[lh21feb-7] "Election re-runs next Wednesday says Elabbar". Libya Herald. 21 Şubat 2014. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2014.

[eognc-35-8] "The Thirty-Fifth Report - May 15 - May 30, 2014". Eye on the General National Congress. 15 Haziran 2014. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014.

[9] "Congress votes to replace itself with new House of Representatives". Libya Herald (İngilizce). 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.

[10] "LIBYA Majlis Al-Nuwaab (House of Representatives". Inter-Parliamentary Union. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.

[Jawad-11] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jawad (26 Haziran 2014). "Libyan elections: Low turnout marks bid to end political crisis". BBC. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.

[Graun_disillusion-12] "Disillusionment mars Libya's national poll". The Guardian. 25 Haziran 2014. 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.

[13] Kirkpatrick, David D. (7 Temmuz 2012). "Braving Areas of Violence, Voters Try to Reshape Libya". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.

[14] Jazeera, Al. "Libyans mourn rights activist amid turmoil". www.aljazeera.com (İngilizce). 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.

[Econ_Feb_2014-15] "Libya's turmoil: Little to celebrate". The Economist. 22 Şubat 2014. 7 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.

[16] "ELECTIONS 2014: Final results for House of Representative elections announced". Libya Herald. 21 Temmuz 2014. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2014.

[:0-17] "ELECTIONS 2014: Final results for House of Representative elections announced". Libya Herald (İngilizce). 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.

[18] Zaptia (12 Ağustos 2014). "Breaking news: HoR votes for direct popular election of Libya's president". Libya Herald. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[19] Ibrahim (13 Ağustos 2014). "Ansar increases presence at Benina check-point as criticism of Saiqa mounts". Libya Herald. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.

[Afer-20] "Libya court 'invalidates' parliament". 6 Kasım 2014. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2018 – BBC vasıtasıyla.

[Stout-21] Stout (7 Kasım 2014). "Libyan Parliament 'Unconstitutional'". Time. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

g t d Libya'da seçimler
Cumhurbaşkanlığı seçimleri	Sıradaki
Genel seçimler	1952 1956 1960 1964 1965 2012 2014 (Şubat)¹ 2014 (Haziran) Sıradaki
Yerel seçimler	2012 2014 2019-21
Referandumlar	1971 Sıradaki
¹ Anayasa Meclisi seçimleri

2014 Libya Temsilciler Meclisi seçimleri nedir?, 2014 Libya Temsilciler Meclisi seçimleri anlamı nedir?, 2014 Libya Temsilciler Meclisi seçimleri ne demektir?