Theofano (VI. Leon'un eşi)

Theofano Martiniake (ö. 10 Kasım 893^[1]) Bizans İmparatoru VI. Leon'nin ilk karısı.

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Konstantinos Martiniakos'un kızıdır. Daha öte soy ağacı bilinmemektedir. Fakat Vakanüvis Günah Çıkartıcı Theofanis'in Vakainamelerinin (kronikler) VII. Konstantinos döneminde yaşayan yazarlar tarafından devam ettirilmiş Oi meta Theofanin adlı Vakainamede Theofilos (829–842 arası hükümdar) hükümdarlığında geçen bir hikâye kayıt edilmiştir.

Burada anlatılan hikâyeye göre, Theofilos'e evlilik yolu ile akraba olan yaşlı bir Martiniakos vardır. O zaman Martiniakos ailesinin Bizans İmparatorluğu'nu hükmedeceğini söyleyen bir kehanet dolaşmıştır. Buna Theofilos'un tepkisi, akrabasını keşiş olmaya zorlayıp, evini manastır yapmak olmuştur.

Christian Settipani, Martiniakos ailesinin, varislerinin tahtta iddiası olacak şekilde Frigya Hanedanı ile aynı soy ağacına sahip olduğunu önerir, ayrıca hanedanın kurucusu II. Mihail'in kızkardeşi ile akraba olabileceklerini söyler.

İmparatoriçeliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Symeon Metaphrastes'in Vakainamesinde, VI. Leon ile Theofano'nun evliliğinin, I. Basileios'un hükümdarlığının 16. yılında (yaklaşık 883) gerçekleştiği kaydedilmiştir. Basileios, resmi olarak Eudokia İngerina doğma Leon'un babasıydı ancak Eudokia bir önceki imparator III. Mihail'ın metresiydi. Bu nedenle Leon'un gerçek babası konusunda şüpheler vardır.

Sonuçta, evlilik I. Basileios tarafından ayarlandı ve VI. Leon'a zorlandı. Baba ile oğul arasındaki kötü ilişkiler bu evliliğin başarısızlıkla sonuçlanmasında rol oynamıştır. Basileios, 29 Ağustos 886 tarihinde öldü ve Leon tahta geçti, Theofano, imparatoriçe oldu.

Eğitimli ve çok dindar bir kadındı. Bizans söylencelerine göre, Theofano gününün büyük kısmını Tanrı'ya dua ve ilahi okumakla geçiriyordu. Marmara Denizi'nde, Konstantinopolis yakınlarında bulunan Prens Adaları'nın en büyük ikinci adası Halki'de bulunan Sirmiumlu Anastasia manastırının inşa edeni ya da hamisi olduğu kaydedilmiştir.

Symeon Metaphrastes'in Vakainamesinde, Leon'un hükümdarlığının üçüncü yılında Zoi Zaucena'ya âşık olduğunu, yaklaşık 889 yılında buluşmaların yer değiştirdiğini söyler. Zoi, metresi olmuş ve İmparatorun gönlünde Theofano'nun yerini almıştır.

Manastır Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Leon'un hükümdarlığının yedinci yılında (yaklaşık 893), Theofano Konstantinopolis'in banliyösü Blakernai'de bir manastıra çekildi. Bu manastıra çekiliş, Zoi'nin saray ve saray hayatında yerini almasına neden olmuştur.

Yaklaşık 893 ile 897 yılları arasında, onun özel durumu üzerine ihtilaf vardır. Symeon Metaphrastes'e göre, VI. Leon ile evliliği resmi olarak geçersizdir. Teofanes'e göre, orijinal evlilik hala geçerliydi ve Zoi kraliyet metresi olarak kaldı.

Ölümü ve Azize İlan Edilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Theofano, manastırında 10 Kasım 897 tarihinde ölmüştür. Teofanes'e göre, o tarihte Leon ve Zoi evlenmiştir. Hem Symeon ve Teofanes'e göre, Zoi tek başına öncülünün ölümünden sonra imparatoriçe olarak tac giymiştir.

Theofano, ölümünden sonra Ortodoks Kilisesi tarafından azize ilan edilmiştir. Yortu günü Ortodoks Kilisesi takvimine göre 16 Aralıktır.^[2]^[3]

Çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]

VII. Konstantinos'un De Ceremoniis kitabına göre, VI. Leon ve Theofano çiftinin sadece bir kız çocuğu oldu, Eudokia, genç yaşta öldüğü düşünülmektedir. Eudokia, anne ve babası ile birlikte Havariyyun Kilisesi'ne gömülmüştür.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Patrik I. Efthimios'un Vita Euthymii adlı Hagiografisinde ki tarih, 1888 yılına kadar basılmaması "onu pratikte (fakat kesin değil) doğru olduğunu göstermesi nedeniyle 10 Kasım 893'te ölmüştür.". Glanville Downey, "The Church of All Saints (Church of St. Theophano) near the Church of the Holy Apostles at Constantinople" Dumbarton Oaks Papers, Vol. 9/10, (1956:301-305).
^ Synaxis of All Saints, Orthodox Church in America, 2010, 17 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Mart 2008
^ The Great Horologion or Book of Hours, Boston MA: Holy Transfiguration Monastery, 1997, s. 635, ISBN 0-943405-08-4

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Leo VI" (and Theophano)19 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Charles Cawley's "Medlands"
Listing and brief biography among other Orthodox saints by the Dailyreadings Listserver of the Greek Orthodox Archiochese of America23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kraliyet Unvanları
Theofano (VI. Leon'un eşi) Makedon Hanedanı Doğumu: ? Ölümü: 897
Önce gelen Eudokia İngerina	Bizans İmparatoriçe eşi 886–893/897	Sonra gelen Zoi Zaucena

[1] Patrik I. Efthimios'un Vita Euthymii adlı Hagiografisinde ki tarih, 1888 yılına kadar basılmaması "onu pratikte (fakat kesin değil) doğru olduğunu göstermesi nedeniyle 10 Kasım 893'te ölmüştür.". Glanville Downey, "The Church of All Saints (Church of St. Theophano) near the Church of the Holy Apostles at Constantinople" Dumbarton Oaks Papers, Vol. 9/10, (1956:301-305).

[2] Synaxis of All Saints, Orthodox Church in America, 2010, 17 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Mart 2008

[3] The Great Horologion or Book of Hours, Boston MA: Holy Transfiguration Monastery, 1997, s. 635, ISBN 0-943405-08-4

[1]

[2]

[3]

Theofano (VI. Leon'un eşi) Kimdir?