III. Giorgi Gurieli

III. Giorgi Gurieli (Gürcüce: გიორგი III გურიელი; ö. 1684) 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

Tahta çıkışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Giorgi, Guria Prensi I. Kaihosro'nun en büyük oğluydu. Babasının öldürülmesinden sonra erkek kardeşi Malakia ile beraber Ahıska paşasının korumasına kaçmıştır. 18. yüzyıl Gürcü tarihçisi Prens Vahuşti'ye göre, Giorgi güçlü, cesur ve mükemmel bir savaşçıydı. Ayrıca tanrı tanımaz, kana susamış ve acımasız bir köle tüccarı idi. Giorgi, Guria kıyılarına baskın yapan Abhaz korsanlarla savaşmıştı.^[1]

İmereti ve Megrelya'daki çatışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Giorgi, 1672'de İmereti kralının karısı Tamarla evlenmek için Osmanlı paşasına abartılı bir rüşvet vermiş ve İmereti Kralı V. Bagrat'a saldırmıştır. Prens Vahuşti'ye göre, Tamar da Gurieli'ye hayrandı. Bagrat, Kutaisi'de müttefikler tarafından mağlup edilmiş ve esir düşmüştür. Buna karşın Bagrat'tan daha büyük bir rüşvet alan Osmanlı paşası, Tamar'ın sığındığı Kvara kalesini almanın boşuna bir çaba olduğuna ikna olduğu için Bagrat'ı serbest bırakmıştır. Bagrat kısa sürede Gurieli'den intikamını almış ve aynı yıl Guria'ya yağmalamıştır. Daha sonra Gurieli ve Bagrat uzlaşmıştır; Giorgi, 1674'te Bagrat'ın kızı Darecan ile evlenmiştir. Buna karşılık Giorgi, 1678'de Kartlili V. Vahtang'ın oğlu Arçil'in tahta geçmesi için tahttan indirilen Bagrat'a bir sığınak temin etmiştir.^[1] Arçil sonraki dönemde Bagrat'ın İmeretyalı femme fatale karısı Tamar'ı^[2] eski kocası Megrelya Prensi III. Levan Dadiani'ye iade etmiştir. Gurieli, Bagrat'a destek olmak için Osmanlı'dan yardım istemiştir; Erzurum paşası askerlerle gelmiş ve 1679'da Bagrat'ı tahta geçmesine ve karısını geri almasına yardım etmiştir. Yenilen Dadiani, tek varisi Manuçar'ı Giorgi Gurieli'ye rehin olarak teslim etme pahasına Megrelya prensliğini devam ettirmeyi başarmıştır. Levan 1680'de ölmüş, Gurieli'nin Dadiani'nin yerine geçmesi Megreller tarafından kabul görmemiştir. Daha sonra Manuçar'ı idam eden Giorgi, Megrelya'yı zorla ele geçirmeye çalışmış, ancak başarısız olmuştur.

İmereti saltanatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kral Bagrat'ın 1681'de ölümüyle beraber, Giorgi Gurieli, İmereti kralı olma ve Kraliçe Tamar'ı kendisi için talep etme fırsatını yakalamıştır. Bagrat'ın hayatta kalan tek varisi olan Alexander, Bagrat'ın bir cariyeden olan oğluydu ve Kartli'de rehin olarak tutuluyordu. Giorgi Gurieli, İmeretili soylular tarafından kral olarak atandı. Daha sonra çocuk gelini Darecan'dan boşandı ve kayınvalidesi Tamar ile yasadışı bir şekilde evlendi. Aynı yıl Giorgi, Megrelya'yı ele geçirmek için başka bir girişimde bulundu, ancak Megrelya kralı Giorgi Lipartiani onun planlarını bozdu ve merhum Levan Dadiani'nin adaşı olan doğal oğlunu Megrelya prensi olarak atadı.^[1]

Ensest kral, İmeretililerin desteğini kısa sürede kaybetti. 1683'te Ahıska paşası, İmeretililerin isteği üzerine Kartli Kralı XI. Giorgi'yi Bagrat'ın oğlu Alexander lehine tahttan çekilmeye zorladı. Giorgi Gurieli'de Guria tahtından çekilmesi için zorlandı. Bir yıl sonra, Giorgi Gurieli Raça Dükü Şoşita, Leçhumili soylular ve Megrelya naibi Giorgi Lipartiani'yi içeren bir grupla isyan başlattı. Gurieli, askerleriyle birlikte İmereti'ye geldi ve kutsal Blachernitissa ikonasını yağmaladı. Alexander, Paata Abaşidze ve Mikeladze'ler başta olmak üzere Abaşidzelerden büyük destek aldı. Kanlı Rokiti savaşında Gurieli yenildi ve öldürüldü. Oğulları Ahıska'ya kaçtı, kardeşi Malakia ise muzaffer kral Alexander tarafından Guria Prensi olarak atandı.^[1]^[2]

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Giorgi Gurieli üç kez evlendi. Evlilik öncesi soyadı Çicavadze olan Tamar'la 1667'de evlenen Gurieli, 10 yıl sonra İmereti Kralı V. Bagrat'ın kızı Darecan ile evlenmek için Tamar'dan boşandı. Darecan'ın annesi Muhrani Prensi I. Konstantin'in kızı olan Tamar'dı. Tamar Çicavadze daha sonra Prens Katsia Çikovani ve Giorgi-Malakia Abaşidze ile evlendi. 1681'de Giorgi, kayınvalidesi Kraliçe Tamar ile evlendi.^[3]

Giorgi'nin tüm çocukları ilk evliliğinden doğdu:

Prens II. Kaihosro Gurieli (1669-1689), Guria Prensi (1685-1689);
Prens III. Mamia Gurieli (ö. 1714), Guria Prensi (1689-1714);
Prens Malakia;
Prens Otia;
Prenses N., muhtemelen İmeretili Simon'un ikinci eşi.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. ss. 145-148. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Eylül 2020.
^ ^a ^b Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ss. 216-218. ISBN 1780230303.
^ ^a ^b Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. ss. 37-38. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "DRRI" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

Resmî unvanlar
III. Giorgi Gurieli Gurieli Hanedanı
Önce gelen Demetre Gurieli	Guria Dükü 1669–1684	Sonra gelen Malakia Gurieli
Önce gelen V. Bagrat	İmereti Kralı 1681–1683	Sonra gelen IV. Alexander

[Vakh-1] ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. ss. 145-148. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Eylül 2020.

[rayfield-2] Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ss. 216-218. ISBN 1780230303.

[DRRI-3] Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. ss. 37-38. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "DRRI" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[1]

[2]

[3]

III. Giorgi Gurieli Kimdir?