I. Aleksandros (Seleukos imparatoru)

I. Aleksandros Balas
*Ἀλέξανδρoς Bάλας*
I. Aleksandros Balas; Ἀλέξανδρoς Bάλας
I. Aleksandros Balas
	Aleksandros Balas'ın bastırdığı gümüş sikke. Yunanca ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΧΑΝΔΡΟΥ "BASILEOS ALEXANDROU" yazmaktadır. Tarih olarak yazan ΓΞΡ (163) Selevkus devrinin kaçıncı senesi olduğunu gösterir.
Selefkos Kralı
Hüküm süresi	MÖ 150 - MÖ 146
Önce gelen	I. Demetrius Soter
Sonra gelen	II. Dimitrios Nikator
Ölüm	MÖ 146; Nebati
Eş(ler)i	Kleopatra Tea
Çocuk(lar)ı	VI. Antiohos
Hanedan	Selefkos Hanedanı
Dini	Çoktanrılı Antik Yunan dini

I. Aleksandros Balas (Yunanca:Ἀλέξανδρoς Bάλας), MÖ 150-146 yılları arasında Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslen İzmirli orta sınıf bir aileden olmakla birlikte, hayatının ilk yılları hakkında bilgi bulunmamaktadır. Balas soyadının, annesinin adı Bala ya da Balle’den geldiği düşünülmektedir.

Aleksandros tarih sahnesine çıkmadan önce Seleukos imparatoru I. Demetrios, Media Eyaletinin satrapı olan ve eyalet topraklarını bağımsız olarak yöneten Timarchus’la mücadeleye girişirken, Judea’daki Haşmonayim ailesinden Judah Maccabee isyanıyla uğraşmış ve MÖ 160 yılında iki isyancı liderini de ele geçirerek öldürmüştür.

Aleksandros’un tarih sahnesine çıkması MÖ 152’ye denk gelmektedir. Bu tarihten itibaren kendisinin IV. Antiokhos Epiphanēs ile IV. Laodice’nin oğlu olduğu iddiasıyla Seleukos kralı olarak hak iddia ettiği görülmektedir. Esasen kendisini isyancı satrap Timarchus’un kardeşi Herakleides desteklemiş ve bu sayede kısa sürede tanınmıştır. Sonrasında Kapadokya Krallığı ile Ptolemaios Krallığı’nın askeri desteğini alarak harekete geçti. Yahudiler’e birtakım haklar vadederek Judah Maccabee’nin kardeşi Jonathan Apphus’u baş rahip olarak tanımış ve böylelikle onların da desteğini almıştır. Roma senatosununda taht iddiasını onaylamasıyla I. Demetrios ile mücadeleyi şiddetlendirmiştir.^[1]

MÖ 150 yılında Demetrius’un mağlup edilmesi ve akabinde de öldürülmesiyle Seleukos tahtına tek başına hakim olmuştur. İktidarının başlarında Yahudilerle iyi ilişkilerini sürdürerek onlara dini ve yönetimsel anlamda geniş haklar ve imtiyazlar tanımıştır.^[2] Aynı yıl Ptolemaios Kralı VI. Ptolemy Philometor kızı Kleopatra Tea ile evlenerek konumunu güçlendirmeye çalışmıştır.^[3]

Bundan sonra zevk ve sefahat içerisinde yıllarını geçirmeye başlayan Aleksandros, iktidarını Ptolemaios desteğiyle sürdürmeye çalışmıştır. Ancak Aleksandros’un Ptolemaioslar’ın baskısı nedeniyle kayınpederi Ptolemaios Kralı VI. Ptolemy Philometor ile arası bozulurken, Yahudiler’de Judea’da yeni bir isyan başlatmıştır. MÖ 147’ye gelindiğinde I. Demetrios’un oğlu II. Demetrius Nikator, Giritli paralı askerlerden oluşturduğu askerlerle Suriye’ye gelerek damadıyla arası bozulan VI. Ptolemy Philometor’un desteğiyle Seleukos tahtını geri almaya çalışmıştır.

VI. Ptolemy ordusuyla Suriye’ye girdikten sonra Seleukoslar’ın başkenti Antakya’ya gelerek II. Demetrius’u Seleukos tahtına oturttu. Aleksandros son bir çabayla Kilikya’dan düşmanlarının üzerine harekete geçti. Antakya ve çevresini yağmaladıktan sonra Antakya yakınlarındaki Oenoparus Nehri yakınlarında gerçekleşen Antakya Muharebesinde yenilgiye uğraması üzerine Nebatiler’e sığındı. Her ne kadar Ptolemaioslar galip gelse de VI. Ptolemy Philometor savaş sırasında ağır yaralanmıştı. Aleksandros durumu toparlamaya çalışsa da Nebati Prensi Zabdiel onu öldürerek kesik başını ölüm döşeğindeki VI. Ptolemy Philometor’a göndermiştir.^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Chaniotis, Angelos (2018). Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138) (İngilizce). Londra: Profile Books Ltd. s. 39. ISBN 978-1-84765-421-2.
^ Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087^{[ölü/kırık bağlantı]}. Erişim: 2019-01-187
^ , “Alexander I Balas”, Livius.org. URL: https://www.livius.org/articles/person/alexander-i-balas/ 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2019-12-31
^ Bryce, Trevor (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. s. 120,121. ISBN 978-0-19-964667-8.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Jona Lendering, "Alexander I Balas", Livius,org websitesinde (İngilizce) [1] 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Polybius (Ing.Cev.: Evelyn S. Shuckburgh. (1889 Perseus Ed.), Histories [2]^{[ölü/kırık bağlantı]} Bölüm:33.15, 18 {{ing}]

I. Aleksandros (Seleukos imparatoru) Seleukos İmparatorluğu Doğumu: -- Ölümü: MÖ 146
Önce gelen I. Demetrius Soter	Seleukos Kralı MÖ 150– MÖ 146	Sonra gelen II. Dimitrios Nikator

[I._Aleksandros3-1] Chaniotis, Angelos (2018). Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138) (İngilizce). Londra: Profile Books Ltd. s. 39. ISBN 978-1-84765-421-2.

[I._Aleksandros4-2] Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087^{[ölü/kırık bağlantı]}. Erişim: 2019-01-187

[I._Aleksandros6-3] , “Alexander I Balas”, Livius.org. URL: https://www.livius.org/articles/person/alexander-i-balas/ 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2019-12-31

[I._Aleksandros7-4] Bryce, Trevor (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. s. 120,121. ISBN 978-0-19-964667-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Helenistik hükümdarlar
Argead Hanedanı	II. Filip İskender (III. Aleksandros) III. Filip IV. Aleksandros
Antigonus Hanedanı	I. Antigonos Monoftalmos I. Demetrios Poliorketes II. Antigonus Gonatas II. Demetrius Aetolikus III. Antigonus Doson V. Filippos Perseus
Ptolemaios Hanedanı	I. Ptolemaios Soter II. Ptolemaios Filedelfos Ptolemaios Keravnos Meleager III. Ptolemaios Evergetes IV. Ptolemaios Filopater V. Ptolemaios Epifanes I. Kleopatra (Naip) VI. Ptolemaios Filometor VII. Ptolemaios Neos Filopator II. Kleopatra Filopator Soter VIII. Ptolemaios Fiskon IX. Ptolemaios Latiros X. Ptolemaios Aleksander III. Berenike XI. Ptolemaios Aleksander XII. Ptolemaios V. Kleopatra IV. Berenike XIII. Ptolemaios XIV. Ptolemaios XIV VII. Kleopatra Filopator XV. Ptolemaios Sezarion
Seleukos Hanedanı	I. Seleukos Nikator I. Antiohos II. Antiohos II. Seleukos Kallinikus III. Seleukos Ceraunus III. Antiohos Magus IV. Seleukos Filopator IV. Antiohos Epifanes V. Antiohos Eupator I. Dimitrios Soter I. Aleksandros Balas II. Dimitrios Nikator VI. Antiohos Dionisus Diodotus Trifon VII. Antiohos Sidetes II. Dimitrios Nikator II. Aleksandros Zabinas Kleopatra Tea V. Seleukos Filometor VIII. Antiohos Gripus IX. Antiohos VI. Seleukos Epifanes Nikator X. Antiohos Eusebes Filopator III. Demetrius Eucaerus XI. Antiohos Epifanes Filadelfus I. Filip Filadelfus XII. Antiohos Dionysus VII. Seleukos Kybiosaktes XIII. Antiohos Asiatikus II. Filippos Filoromaeus
Lisimahos	Lisimahos
Antipater Hanedanı	Kassander IV. Filip V. Aleksandros II. Antipater Antipater Etesias Sosthenes
Attalos Hanedanı	Filetairos I. Eumenis I. Attalos II. Eumenis II. Attalos III. Attalos III. Eumenis
Greko-Baktriya Hanedanı	I. Diodotus II. Diodotus I. Nikodemus I. Demetrius II. Euthidemus I. Antimahus Pantaleon Agatokles II. Demetrius I. Eukratides Plato II. Eukratides I. Heliokles
Hint-Yunan Hanedanı	I. Demetrius I. Antimahus Pantaleon Agathokles I. Apollodotus II. Demetrius II. Antimahus I. Menander I. Zoilos Agathokleia Lisias I. Strato Antialkidas II. Heliokles Poliksenios III. Demetrios Filoksenios Diomedes Amintas Epander Theofilos Peukolaos Thraso Nikivas II. Menander Artemidoros Hermaeus Archebios Telefos II. Apollodotus Hippostratos Dionisios II. Zoilos Apollofanes II. Strato
Bitinya kralları	I. Zipoitis I. Nikomidis II. Zipoites Etazeta (taht naibi) Ziaelas I. Prusias II. Prusias II. Nikomedes III. Nikomedes IV. Nikomedes
Pontus kralları	I. Mithridatis Ariobarzanis II. Mithridatis III. Mithridatis I. Farnakis IV. Mithridatis V. Mithridatis VI. Mithridatis II. Farnakis Dareios I. Polemon Pitodorida II. Polemon
Kommagene kralları	Ptolemaios II. Sames I. Mithridates Kallinikos I. Antiohos II. Mithridates II. Antiohos III. Mithridates III. Antiohos IV. Antiohos
Kapadokya kralları	I. Ariarathis II. Ariarathis III. Ariarathis IV. Ariarathis V. Ariarathis VI. Ariarathiss VII. Ariarathis VIII. Ariarathis IX. Ariarathis X. Ariarathis
Bosporos kralları	I. Mithridates Farnakes Asandros ve Dynamis II. Mithridates Asandros ve Dynamis Scribonius'un Dynamis'le ortak yönetim teşebbüsü Dynamis ve Polemon Polemon ve Pythodorida Aspurgus III. Mithridates ve Gipaipyreos III. Mithridates I. Kotis

I. Aleksandros (Seleukos imparatoru) Kimdir?