Gercüş
İlçe
İlçeden bir görünüm
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Batman
Coğrafi bölge	Güneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Muhammed Öztaş[1]
• Belediye başkanı	Gündüz Günaydın (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	1070 km²
Rakım	1000 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	20,484
• Kır	13,567
• Şehir	6.093
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	488
İl plaka kodu	72
Resmî site www.gercus.gov.tr

Gercüş (Kürtçe: Kercews veya Kercoz, Süryanice: ܟܦܪ ܓܘ̈ܙܐ Kfar Gawze veya ܟܦܪ ܓܘܣܢ Kfar Gawson), Batman ilinin bir ilçesidir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Gercüş’ün tarihi incelenirken bölgenin tarihi içerisinde ele almak ve değerlendirmek gerekir. Dolayısıyla yörede var olan uygarlıkların tarihsel gelişim süreci içerisine Gercüş ilçesini de koyup değerlendirmek mümkündür. Gercüş ovası, iklim, coğrafi konum, tarım ve su açısından insanlara bahşettiği nimetler sayesinde medeniyetin ilk temellerinin atıldığı yerlerden biridir. Gercüş’ün ne zaman inşa edildiği bilinmiyorsa da çevresindeki yerleşim yerlerinin tarihi MÖ 7000 yıllarına kadar geriye gider. Yakup Manastırı Tarihi’ne göre Kefergevson’ım MS 400 yıllarında Gercüş’e yerleştiği söylense de Gercüş’ün bu tarihten önce yerleşim yeri olarak kullanıldığı çevresindeki mağara ve alt geçitlerle sabittir. Bazı rivayetlere göre Gercüş’ün ilk kurulduğu yer MÖ 3000 yıllarında kurulan Gıre Tılhabste’dir. Gıre Tıhabate’nin yanında Gercüş Ovasında kurulan diğer yerleşim yerlerine bakıldığında Hisar Kasabasının güneyinde yer alan höyük MÖ 7000 yıllarında, Şarişe (Şerşe) MÖ 3000 yıl1arında kurulmuştur. Ayrıca Kantar’daki kaya resimleri Antalya Beldibindeki mağara resimleri benzerlik göstermektedir. Antalya Beldibi’nin Kabataş Devrinden (MÖ 10000-8000) kaldığı göz önünde tutulursa, bu kaya resimlerinin de Kabataş Devrinden kaldığını söylemek mümkündür. Gercüş’ünde içinde bulunduğu bölgeye ilişkin tarih öncesi döneme ait bilinen tek şey Hurriler’in, MÖ 3000 Yıllarından başlayarak yerleşmiş olduğudur. Hurri anayurdu, en geniş sınırlarıyla Fırat’ın kolu olan Habur Çayı ile Asi Irmağı arasıydı. Hurriler’in MÖ 3000 yıllarının sonlarında Subara boylarını da egemenlikleri altına alarak Kuzey Mezopotamya, Halep ve Suriye’ye yayıldıkları ve buralarda üstünlük sağladıkları anlaşılmaktadır. Hurriler’in yaşadıkları bu toprakları MÖ 13. yüzyıla ait Asur kaynaklarında Nairi ülkelerinin batı bölümünde gösterilmiştir. MÖ 7. yüzyıldan kalma Asur kaynaklarından da “Şupriya” adıyla söz edilir. MÖ 1240 Yıllarında itibaren bölgeye egemen olan Asur Devleti, Gercüş’ünde içinde bulunduğu yöreye MÖ 744 yılında üstünlük kurdu. Gercüş Ovasında yer alan “Zoravaya” adlı yörede bulunan Asurlulara ait mühür ve tablet Mardin Müzesinde sergilenmektedir. 19. yüzyılın başlarında Diyarbakır Vilayeti Mardin Sancağına bağlı Midyat kazasının bir nahiyesi olan Gercüş, 30 Mayıs 1926 yılında ilçe statüsünü kazanarak Mardin iline bağlandı. 16 Mayıs 1990 tarihine kadar Mardin iline bağlı bir ilçe olan Gercüş, bu tarihte Bakanlar Kurulunun aldığı kararla yeni bir il statüsü kazanan Batman’a bağlandı. Gercüş, halen Batman iline bağlı bir ilçe olarak teşkilatlanmadaki yerini almaktadır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe merkezi Batman'a 59 km, Diyarbakır'a 160 km, Mardin'e 80 km uzaklıktadır. Gercüş, Mardin-Midyat eşiği denilen 1100–1200 m yükseklikteki dağların kuzey eteğinde, etrafı dağlarla çevrili 850 rakımlı bir platoda kuruludur. Güneyinde Midyat, kuzeyinde Hasankeyf, doğusunda Dargeçit, batısında Savur ve Bismil ilçeleri ile çevrilidir. İlçe merkezi Batman iline 59 km mesafededir. Yüzölçümü 1070 km²'dir. Nüfus yoğunluğu km² ye 26 kişidir. Ortalama sıcaklığı 20 °C' dir. Yaz aylarında sıcaklık 37-40 °C'ye kadar çıkar. Kış sıcaklıkları ise 2-6 °C arasında değişmektedir. Yıllık ortalama yağışlı gün sayısı 90 olup metrekareye ortalama kg yağış düşmektedir. İlçede karasal iklim hüküm sürmektedir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel olarak ekonomi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ancak sulanabilir alanların darlığı ve su kaynaklarının yetersizliği nedeni ile bu sektörlerdeki üretim günlük hane ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Üzüm, buğday, arpa, mercimek, nohut, sebze yetiştirilmektedir. Çeşitli iş kollarında 262 adet küçük esnaf mevcuttur. İşletme büyüklüklerine ulaşmış işyeri mevcut değildir. Sanayi kuruluşu bulunmamaktadır. Ortalama gelir seviyesi Türkiye ortalamasının çok altındadır. Nüfusun ciddi bir bölümü mevsimlik işçi olarak dışarı gitmektedir. Hanelerin çok nüfuslu oluşu ise geçimi zorlaştıran başlıca etmenlerdendir. Gercüş ilçesi 1.062.400 dekar arazi varlığına sahiptir. Bunun 117.100 dekarı tarıma elverişli arazi 762.725 dekarı tarıma elverişsiz arazi 120.320 dekarı orman arazisi 62.240 dekarı mezradır. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan alan toplam arazinin %16,88'idir. İlçede sağlık ocağı, devlet hastanesi, öğretmen evi, lise ve yatılı bölge ilköğretim okulu, Anadolu öğretmen lisesi mevcuttur.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerel yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor.

31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Belediye Başkanlığı seçimlerini AK Parti adayı Gündüz Günaydın kazanmıştır.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Gercüş Kaymakamlığı 19 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Gercüş Belediyesi 18 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]