Ateş Mehmet Paşa

Ateş Mehmet Paşa veya Ateş Mehmet Salih Paşa (ö. 31 Aralık 1866) Osmanlı denizcisi. 1863-1865 döneminde kaptan-ı derya görevi yapmıştır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Trabzon doğumludur.^[1] Çekirdekten kalyoncu denizci olarak Tersane-i Amire'de yetişmiştir. Cesareti dolayısıyla "Ateş" lakabı verilmiştir.^[2] Kırım Savaşı sırasında Osmanlı donanmasının en büyük kalyonu olan Mahmudiye'nin süvari kaptanı olarak görev yapmıştır. Bu savașta bu gemi büyük yararlıklar göstermiştir ve gemi "Gazi" unvanı ile şereflendirilmiştir. Sonra Ateş Mehmet Paşa Osmanlı donanmasında çeşitli amiralliklere karşıt gelen rütbelerinden olan riyale, patrona ve kapudâne-i humâyûn rütbelerine terfi etmiştir. İngiltere'den Osmanlı donanması zırhlı istimli harp gemileri sipariş edildiğinde, bu gemilerin yapılmasında ve teslim alınmasında hazır bulunmak üzere Londra'ya gönderilmiştir.^[1]

İngiltere'de iken 19 Ocak 1863'te davetle İstanbul'a çağrılmış ve kaptan-ı derya görevine tayin edilmiş ve vezirlik rütbesi ile de şereflendirilmiştir. Aynı yıl Sultan Abdülaziz'in Mısır seyahatine katılmıştır. Bu görevde iken tersanede haylice ıslahat yapmıştır. yakından ilgilenmesi ile Osmanlı donanmasını dünyadaki en büyük donanmalar arasında olmasına çaba vermiştir.^[1] Hacı Vesim Paşa'nın 1865'te kaptan-ı deryalığa getirilmesi ile görevinden ayrılmıştır.^[3]

Ateş Mehmet Paşa 31 Aralık 1866'da hastalanmış ve birkaç gün sonra da ölmüştür. Kılıç Ali Paşa türbesinin bahçesine defnedilmiştir.^[1] Ateş Mehmet Paşa'nın kırılmış kalyon direği ve parçalanmış yelken tasvirli mezarı Osmanlı dönemi mezar taşı tipolojisi bakımından nadir örneklerdendir.

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirmiştir^[1]

Yiğit, cömert, sert, tedbirli, tersanede hizmete kadirdi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.297 [1]
^ Yayın Heyeti, "Ateş Mehmet Salih Paşa", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.187 ISBN 975-08-0072-9
^ Ne yazık ki kendinden sonra gelen kaptan-ı derya ve bahriye nazırları ve Sultan I. Abdülhamit'in vesveseli tutumu yüzünden donanmanın geliştirilmesi durdurulmuş ve mevcut gemiler de Haliç'te çürümeye bırakılmıştır.

Askerî görevi
Önce gelen: İngiliz Mustafa Paşa	Kaptan-ı Derya 19 Ocak 1863 - 1865	Sonra gelen: Hacı Vesim Paşa

[sicılliosmani-1] Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.297 [1]

[yasmyapit-2] Yayın Heyeti, "Ateş Mehmet Salih Paşa", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.187 ISBN 975-08-0072-9

[3] Ne yazık ki kendinden sonra gelen kaptan-ı derya ve bahriye nazırları ve Sultan I. Abdülhamit'in vesveseli tutumu yüzünden donanmanın geliştirilmesi durdurulmuş ve mevcut gemiler de Haliç'te çürümeye bırakılmıştır.

[1]

[2]

[3]

g t d Kaptan-ı deryalar
14. yüzyıl	Saruca Paşa
15. yüzyıl	Çavlı Bey Baltaoğlu Süleyman Bey Hamza Bey Has Yunus Bey Hadim İsmail Bey Kaptan Paşa Kasım Bey Yakub Bey Zağanos Paşa Veli Mahmud Paşa Gedik Ahmed Paşa Mesih Paşa Güveği Sinan Paşa Kara Nişancı Davud Paşa
16. yüzyıl	Küçük Davud Paşa Hersekzade Ahmed Paşa İskender Ağa Paşa Sinan Bey Cafer Ağa Parlak Mustafa Paşa Bayram Paşa Kurdoğlu Muslihiddin Reis Deryabey Süleyman Paşa Kemankeş Ahmed Paşa Barbaros Hayreddin Paşa Sokollu Mehmed Paşa Sinan Paşa Piyale Paşa Müezzinzade Ali Paşa Kılıç Ali Paşa Damat İbrahim Paşa Uluç Hasan Paşa Yusuf Sinan Paşa Damat Halil Paşa
17. yüzyıl	Mustafa Paşa Frenk Cafer Paşa Derviş Mehmed Paşa Hafız Ahmed Paşa Kayserili Halil Paşa Öküz Mehmed Paşa Güzelce Ali Paşa Kara Davud Paşa Niğdeli Mustafa Paşa Topal Recep Paşa Çatalcalı Hasan Paşa Canbolatzade Mustafa Paşa Bostancı Cafer Paşa Deli Hüseyin Paşa Kemankeş Kara Mustafa Paşa Siyavuş Paşa Uzun Piyale Paşa Silahdar Yusuf Paşa Koca Bekir Paşa Koca Musa Paşa Kara Musa Paşa Damat Fazlı Paşa Ammarzade Mehmed Paşa Voynuk Ahmed Paşa Bıyıklı Mustafa Paşa Haydarağazade Mehmed Paşa Hüsambeyzade Ali Paşa Koca Derviş Mehmed Paşa Çavuşzade Mehmed Paşa Kara Murad Paşa Dellak Mustafa Paşa Zurnazen Mustafa Paşa Firari Kara Mustafa Paşa Sarı Kenan Paşa Seydi Ahmed Paşa Topal Mehmed Paşa Çavuşzade Mehmed Paşa Kılavuz Ali Paşa Abdülkadir Paşa Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Kaplan Mustafa Paşa Köse Ali Paşa Seydizade Mehmed Paşa Kara İbrahim Paşa Kaplan Mustafa Paşa Bozoklu Mustafa Paşa Musahip Mustafa Paşa Mısırlızade İbrahim Paşa Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa Mezamorta Hüseyin Paşa Mısırlızade İbrahim Paşa Palabıyık Yusuf Paşa Amcazade Hüseyin Paşa
18. yüzyıl	Abdülfettah Paşa Aşçı Mehmed Paşa Küçük Osman Paşa Baltacı Mehmed Paşa Abdurrahman Paşa Veli Mehmed Paşa Moralı İbrahim Paşa Köse Ali Paşazade Mehmed Paşa Kirli Ahmed Paşa Hoca İbrahim Paşa Abaza Süleyman Paşa Aşçı Mehmed Paşa İzmirli Süleyman Paşa Canım Hoca Mehmed Paşa Hoca İbrahim Paşa Kaymak Mustafa Paşa Abdi Paşa Hacı Hüseyin Paşa Koca Bekir Paşa Laz Ali Paşa Fındıklılı Süleyman Paşa Elçi Mirahor Mustafa Paşa Hatibzade Yahya Paşa Pir Mustafa Paşa Ahmed Ratib Paşa Elçi Mirahor Mustafa Paşa Soğanyemez Mahmud Paşa Şehsuvarzade Mustafa Paşa Koca Bekir Paşa Durak Mehmed Paşa Melek Mehmed Paşa Karabağlı Süleyman Paşa Ali Paşa Abdülkerim Paşa Hacı Benli Mustafa Paşa Hacı Hasan Paşa Vezir Kethüdâsı Mehmed Paşa Sinek Mustafa Paşa Nişli Mehmed Paşa Hüseyin Hüsnü Paşa Tosun Mehmed Paşa Melek Paşa Eğribozlu İbrahim Paşa Mandalzade Hüsameddin Paşa Cafer Paşa Cezayirli Gazi Hasan Paşa Koca Yusuf Paşa Giritli Hüseyin Paşa Küçük Hüseyin Paşa
19. yüzyıl	Mehmed Kadri Paşa Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa Hacı Mehmed Paşa Hacı Salih Paşa Seydi Ali Paşa Râmiz Abdullah Paşa Çarhacı Ali Paşa Hafız Ali Paşa Kara Mehmed Paşa Koca Hüsrev Mehmed Paşa Ahmed Paşa Hasan Paşa Deli Abdullah Paşa Nasuhzade Ali Paşa Kara Mehmed Paşa Topal İzzet Paşa Pabuççu Ahmed Paşa Damat Gürcü Halil Rifat Paşa Çengeloğlu Tahir Mehmed Paşa Ahmed Fevzi Paşa Damad Mehmed Said Paşa Damad Mehmed Ali Paşa Topçubaşızade Mahmud Paşa Rıza Paşa Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa İngiliz Mustafa Paşa Ateş Mehmet Paşa Ahmed Vesim Paşa İbrahim Halil Paşa

Ateş Mehmet Paşa Kimdir?