Aldebaran

Aldebaran
	Boğa takımyıldızı içinde Aldebaran'ın konumu.
Gözlem verisi; Dönem J2000.0 Ekinoks J2000.0
Takımyıldız	Boğa
Sağ açıklık (α)	04sa 35d 55,239s
Dik açıklık (δ)	+16° 30′ 33,49″
Görünür büyüklük (V)	0,75-0,95
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf	K5III
U−B renk ölçeği	1,90
B−V renk ölçeği	1,54
Değişen yıldız tipi	LB
Astrometri
Dikey hız ()	+54,26 ±0,03 km/s
Özdevinim (μ)	RA: 62,78 ±0,89 mys/y ; Dec.: −189,35 ±0,58 mys/y
Iraklık açısı (π)	50,09 mys
Uzaklık	65 Iy
Mutlak büyüklük (V)	−0,63
Özellikler
Kütle (m)	1,7 M☉
Yarıçap (r)	44,2 ± 0,9 R☉
Aydınlatma gücü	518 ± 32 L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)	1,59 cgs
Sıcaklık	3.910 K
Metallik [Fe/H]	–0,34 %70 Güneş
Dönüş hızı ()	643 gün km/s
Katalog belirtmeleri
	87 Tauri, Alpha Tauri, BD +16°629, GJ 171.1, GJ 9159, HD 29139, HIP 21421, HR 1457, SAO 94027

Aldebaran (α Tau, α Tauri, Alpha Tauri), Boğa takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 65 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir turuncu dev yıldızdır. 0,87 kadir ortalama büyüklüğüyle takımyıldızının en parlak yıldızı olan Aldebaran, gece gökyüzünün de en parlak yıldızlarından birisidir. Aldebaran, Arapça (الدبران) 'takip eden' veya 'izleyen' demektir. Bu konumda 'izlenen' V harfi şeklinde bir araya gelmiş bir yıldız kümesi olan Hyades'dir.

1997 yılında bir altyıldız arkadaşı olduğu iddia edilmiş, fakat sonradan yapılan gözlemler bu iddiayı doğrulamamıştır.

Fiziksel Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

K5III tipi bir yıldız olarak sınıflandırılan Aldebaran, Hertzsprung-Russell diyagramı'nın Anakol çizgisinden uzaklaşmış bir kırmızı dev yıldızdır. Çekirdeğindeki hidrojen yakıtı tükenmiş ve hidrojen füzyonu durmuştur. helyum füzyonu için yeterince sıcak olmamasına rağmen, yıldızın çekirdek ısısı kütleçekimi basıncı nedeniyle artmış ve çapı Güneş'in çapının 44,2 katı artmıştır (yaklaşık 61 milyon kilometre).^[4]^[7] Hipparcos uydusu, uzaklığını 65,1 ışık yılı (20.0 pc) olarak ölçmüştür ve Güneş'ten 425 kat fazla aydınlatma gücüne sahiptir.^[3]

Aldebaran, LB tipi yavaş düzensiz değişen bir yıldızdır. Görünen büyüklüğü 0,2'ye göre yaklaşık olarak 0,75 ile 0,95 aralığında değişir.^[2] Yakın-kızılötesi J bandı büyüklüğü -2,1'dir^[1] ve bu büyüklük O'nu; Betelgeuse (-2,9), R Doradus (-2,6) ve Arcturus'dan (-2,2) daha parlak yapmaktadır.

Gözlem bilgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aldebaran, kısmen parlaklığı ve kısmen de çok belirgin bir yıldız deseniyle uzaysal ilişkisi nedeniyle, gece gökyüzünde bulması kolay olan yıldızlardan biridir. Avcı'nın Kuşağı'nı oluşturan üç yıldızdan, soldan sağa (kuzey yarımkürede) doğru bir hat izlendiğinde bulunan en parlak yıldız Aldebaran'dır.

Aldebaran, boğa'nın başını oluşturan V şeklindeki açık yıldız kümesi Hyades'in en parlak üyesidir. Ancak Aldebaran, sadece şans eseri Dünya ile Hyades arasındaki görüş doğrultusunda yer alır. Yıldız kümesi (Hyades), Dünya'dan 150 ışık yılı uzaklığıyla Aldebaran'a göre iki kat daha fazla uzakta yer alır.

Şafaktan önceki bir örtülmede; Aldebaran, Hilalin karanlık bölümünün ucunda görünüyor.

Aldebaran, Ay tarafından örtülmesine yeterli olacak kadar tutulum düzlemine yakındır. Ay'ın yükselen düğümü, sonbahar ekinoksuna yakın olduğunda böyle bir örtülme gerçekleşebilir. Böyle bir olay, 2015 yılı civarında meydana gelecektir. Aldebaran'ın çapının daha doğru bir şekilde tahmin edilmesi 22 Eylül 1978 tarihinde gerçekleşen bir örtülmeyle olmuştur.^[8] Her yıl 1 Haziran civarında, Güneş ve Aldebaran kavuşumu gerçekleşir.^[9]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "NAME ALDEBARAN -- Pulsating variable Star". SIMBAD. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
^ ^a ^b ^c "Query=alf Tau". General Catalogue of Variable Stars. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
^ ^a ^b ^c James B. Kaler (22 Mayıs 2009). "Aldebaran". Stars. 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.
^ ^a ^b Richichi, A.; Roccatagliata, V. (2005). "Aldebaran's angular diameter: How well do we know it?". Astronomy & Astrophysics. 433 (1). ss. 305-312. arXiv:astro-ph/0502181 $2. Bibcode:2005A&A...433..305R. doi:10.1051/0004-6361:20041765.
^ ^a ^b ^c ^d Piau, L.; Kervella, P.; Dib, S.; Hauschildt, P. (Şubat 2011), "Surface convection and red-giant radius measurements", Astronomy and Astrophysics, cilt 526, s. A100, arXiv:1010.3649 $2, Bibcode:2011A&A...526A.100P, doi:10.1051/0004-6361/201014442
^ Koncewicz, R.; Jordan (Ocak 2007), "OI line emission in cool stars: calculations using partial redistribution", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 374 (1), ss. 220-231, Bibcode:2007MNRAS.374..220K, doi:10.1111/j.1365-2966.2006.11130.x Yazar |ad4= eksik |soyadı4= (yardım)
^ Richichi & Roccatagliata (2005) derived an angular diameter of 20.58±0.03 milliarcsec, which given a distance of 65 light years yields a diameter of 61 million km.
^ White, N. M. (Haziran 1979). "Lunar occultation of the Hyades and diameters of Alpha Tauri and Theta-1 Tauri". The Astronomical Journal. Cilt 84. ss. 872-876. Bibcode:1979AJ.....84..872W. doi:10.1086/112489.
^ Star Maps created using XEphem (2008). "LASCO Star Maps (identify objects in the field of view for any day of the year)". Large Angle and Spectrometric Coronagraph Experiment (LASCO). 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2012. 2012 (Venüs ve Merkür ile) 28 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve 2011 31 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Aldebaran 2". SolStation. 25 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2005.

[SIMBAD-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "NAME ALDEBARAN -- Pulsating variable Star". SIMBAD. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.

[var-2] "Query=alf Tau". General Catalogue of Variable Stars. Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.

[Kaler-3] James B. Kaler (22 Mayıs 2009). "Aldebaran". Stars. 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009.

[aldiam-4] Richichi, A.; Roccatagliata, V. (2005). "Aldebaran's angular diameter: How well do we know it?". Astronomy & Astrophysics. 433 (1). ss. 305-312. arXiv:astro-ph/0502181 $2. Bibcode:2005A&A...433..305R. doi:10.1051/0004-6361:20041765.

[aaa526_A100-5] Piau, L.; Kervella, P.; Dib, S.; Hauschildt, P. (Şubat 2011), "Surface convection and red-giant radius measurements", Astronomy and Astrophysics, cilt 526, s. A100, arXiv:1010.3649 $2, Bibcode:2011A&A...526A.100P, doi:10.1051/0004-6361/201014442

[mnras374_1_220-6] Koncewicz, R.; Jordan (Ocak 2007), "OI line emission in cool stars: calculations using partial redistribution", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 374 (1), ss. 220-231, Bibcode:2007MNRAS.374..220K, doi:10.1111/j.1365-2966.2006.11130.x Yazar |ad4= eksik |soyadı4= (yardım)

[7] Richichi & Roccatagliata (2005) derived an angular diameter of 20.58±0.03 milliarcsec, which given a distance of 65 light years yields a diameter of 61 million km.

[8] White, N. M. (Haziran 1979). "Lunar occultation of the Hyades and diameters of Alpha Tauri and Theta-1 Tauri". The Astronomical Journal. Cilt 84. ss. 872-876. Bibcode:1979AJ.....84..872W. doi:10.1086/112489.

[LASCO-9] Star Maps created using XEphem (2008). "LASCO Star Maps (identify objects in the field of view for any day of the year)". Large Angle and Spectrometric Coronagraph Experiment (LASCO). 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2012. 2012 (Venüs ve Merkür ile) 28 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve 2011 31 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Gözlem verisi Dönem J2000.0 Ekinoks J2000.0
Boğa takımyıldızı içinde Aldebaran'ın konumu.
Takımyıldız	Boğa
Sağ açıklık ( $α$ )	04^sa 35^d 55,239^s^[1]
Dik açıklık ( $δ$ )	+16° 30′ 33,49″^[1]
Görünür büyüklük (V)	0,75-0,95^[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf	K5III^[1]
U−B renk ölçeği	1,90
B−V renk ölçeği	1,54
Değişen yıldız tipi	LB^[2]
Astrometri
Dikey hız ( $v_{r}$ )	+54,26 ±0,03^[1] km/s
Özdevinim ( $μ$ )	RA: 62,78 ±0,89^[1] mys/y Dec.: −189,35 ±0,58^[1] mys/y
Iraklık açısı ( $π$ )	50,09 mys
Uzaklık	65 Iy
Mutlak büyüklük (V)	−0,63
Özellikler
Kütle ( $m$ )	1,7^[3] `M`_☉
Yarıçap ( $r$ )	44,2 ± 0,9^[4] `R`_☉
Aydınlatma gücü	518 ± 32^[5] L_⊙
Yüzey kütle çekimi (log $g$ )	1,59^[5] cgs
Sıcaklık	3.910^[5] K
Metallik [Fe/H]	–0,34^[5] %70 Güneş^[3]
Dönüş hızı ( $v_{\mathrm {e} }\cdot \sin i$ )	643 gün^[6] km/s
Katalog belirtmeleri
87 Tauri, Alpha Tauri, BD +16°629, GJ 171.1, GJ 9159, HD 29139, HIP 21421, HR 1457, SAO 94027

g t d Boğa'daki yıldızlar
Bayer	α (Aldebaran) β (Elnath) γ (Prima Hyadum) δ¹ (Secunda Hyadum) δ² δ³ ε (Ain) ζ (Tien Kwan) η (Alcyone) θ¹ θ² ι κ¹ κ² λ μ ν ξ ο π ρ σ¹ σ² τ υ φ χ ψ ω¹ ω²
Flamsteed	4 5 6 7 9 10 11 12 13 14 16 (Celaeno) 17 (Electra) 18 19 (Taygeta) 20 (Maia) 21 (Asterope I) 22 (Asterope II) 23 (Merope) 24 26 27 (Atlas) 28 (Pleione) 29 30 31 32 33 36 37 39 40 41 44 45 46 47 48 51 53 55 56 57 58 60 62 63 66 70 71 72 75 76 79 80 81 83 84 85 88 89 90 93 95 96 97 98 99 101 103 104 105 106 107 108 109 110 111 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 139 140 44 Eri 49 Eri
Değişen	T Y Z RR RV RW RY RZ SU SV SZ TU UX UZ VY XX XZ AA AH BP CD CI CQ CT CU CW CY DD DF DG DH DI DL DM DN DO DQ DR DS EQ EU FN FS FV GG GI GK GV HK HL HU IK V410 V471 V473 V479 V534 V624 V647 V650 V710 V711 V731 V766 V773 V774 V781 V807 V818 V819 V826 V827 V833 V834 V836 V837 V892 V987 V1038 V1062 V1116 V1137 V1141 V1143 V1156 V1187 V1229 V1232 V1241
HR	1023 1028 1039 1067 1085 1089 1102 1103 1110 1119 1137 1159 1172 1183 1185 1188 1201 1222 1224 1233 1237 1238 1253 1254 1257 1279 1280 1284 1295 1307 1310 1315 1349 1354 1358 1360 1370 1385 1400 1402 1403 1406 1413 1425 1427 1436 1442 1445 1446 1448 1455 1477 1480 1490 1512 1517 1554 1566 1575 1585 1633 1642 1741 1750 1755 1831 1847 1860 1878 1902 1921 1929 1954 1997 2013 2074
HD	21032 21585 23712 24040 24368 24496 26292 27860 28086 28568 28678 29627 37124 38263 38524 285507
Gliese	Gliese 176
Diğer	A0535+26 BD +24 692 CoKu Tau/4 Yengeç atarcası Haro 6-37 HBC 379 HH 30 HII 686 HII 1306 HII 1883 HII 3163 HL Tau 76 HP Tau/G2 Hubble I 4 LkCa 4 2MASP J0345432+254023 2MASS J03552337+1133437 2MASS J04414489+2301513 PSR J0348+0432 Teide 1 WD 0346+246 WISE 0410+1502
Liste

Aldebaran Nedir?

Aldebaran Nedir?

Aldebaran Nedir?

Aldebaran

Fiziksel Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gözlem bilgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Haberler Kategorisinden Haberler