Akdeniz

Akdeniz
Akdeniz
	Akdeniz ve bu iç denizi çevreleyen ülkelerin uydu görüntüsü (NASA)
Havza
Ülke(ler)	Tüm Liste
Konum	Güney Avrupa; Batı Asya; Kuzey Afrika
Koordinatlar	38°K 17°D / 38°K 17°D
Ada(lar)	± 3.300
Yerleşim(ler) (sahil)	Antalya, Atina, Barselona, İzmir, Marsilya, Mersin, Roma, Adana, Valensiya
Genel bilgiler
Aktığı yer	Atlas Okyanusu
Tür	Deniz
Akarsu (gelen)	Marmara Denizi, Nil nehri, Cheliff nehri, Ebro nehri, Tiber nehri, Rhône Nehri, Po nehri
Ortalama derinlik	1.500 m (4.900 ft)
En derin noktası	5.267 m (17.280 ft)
Yüzölçümü	2.500.000 km2 (970.000 sq mi)
Su hacmi	3.750.000 km3 (900.000 cu mi)
İkamet süresi	80-100 sene
Tuzluluk	3,8 %
Sıcaklık	12-28 °C (54-82 °F)
Wikimedia Commons

Akdeniz (Osmanlı Türkçesi: بحر سفيد Bahr-i Sefīd,^[1] آق دڭيز Akdeñiz^[2] ya da بحر متوسط, Bahr-i Mutavassıt^[3]), Atlas Okyanusu'na bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2,5 milyon km² civarında alanı kaplayan deniz, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'ndan, Çanakkale Boğazı ile Marmara Denizi'nden ve Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz'den ayrılır. Akdeniz’in tuzluluk oranı ‰ 38 (binde 38) olup tuz oranı fazla olan denizler grubunda değerlendirilir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

İngilizcede Mediterranean Sea denilir. Bu da Latincedeki Mediterraneustan (Medi: Orta + terra: Toprak, yer) gelmektedir. Yunancada Mesogeios denir. Arapçadaki karşılığı البحر الأبيض المتوسط (El Bahre-l Ebyedu'l-Mutavassit) “'ortada yer alan beyaz deniz'” anlamındadır. Farsça'da Akdeniz için kullanılan Bahr-i Sefid ismi Osmanlı dönemi haritalarında da gözükmektedir. Romalılar da Mare Nostrum olarak tanımlanmaktaydı, anlamı ise Bizim Deniz'di.^[1]

“Akdeniz” isminin kaynağıyla ilgili inanılan iddialardan bir diğeri de eski Türklerde “mavi” rengin doğunun, “ak” rengin batının, “kırmızı” rengin güneyin ve “kara” rengin kuzeyin sembolü olarak kullanılmış olmasıdır. Bu iddiaya göre Akdeniz adlandırmasını ortaya koyan dil bilincinde Ege ve Akdeniz'i tek bir deniz olarak gören yaklaşım vardır. Bu yaklaşıma göre Türkiye'nin kuzeyindeki denize Karadeniz adının verilmesinin sebebi de budur.^[4]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünyanın en büyük iç denizidir. Derin bir denizdir ve en derin noktası İyon Denizi'nde bulunan ve yaklaşık 5267 metre olan Kalipso Çukuru'dur. Doğu Akdeniz Havzası, Batı Akdeniz Havzası'ndan daha derindir. Özellikle Doğu Akdeniz olmak üzere tuzluluk oranı yüksektir. Kıbrıs ile Mısır arasındaki kısımda tuzluluk oranı binde 39'a ulaşır. Akdeniz'e kıyısı olan 22 ülke vardır.

Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alt Denizler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alboran Denizi, İspanya ve Fas arasında,
Balear Denizi, İspanya ve Balear Adaları arasında,
Ligurya Denizi, Korsika ve Sardinya adaları arasında,
Tiren Denizi, Sardinya, İtalya Yarımadası ve Sicilya arasında,
Adriyatik Denizi, İtalya Yarımadası ve Balkan Yarımadası arasında,
İyon Denizi, İtalya, Yunanistan ve Arnavutluk arasında,
Libya Denizi, Libya ile Girit arasında,
Ege Denizi, Yunanistan ve Türkiye arasında,
Girit Denizi, Girit'in kuzeyinde,
Trakya Denizi, Kuzey Ege’de
Mirtoan Denizi, Kiklad Adaları ve Mora Yarımadası arasında,
Marmara Denizi, Ege Denizi ve Karadeniz arasında,
Kilikya Denizi, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında.

Boğazlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Cebelitarık Boğazı, İspanya ve Fas arasında,
Messina Boğazı, İtalya Yarımadası ve Sicilya arasında,
Bonifacio Boğazı, Korsika ve Sardinya arasında,
Sicilya Boğazı, Sicilya ve Tunus arasında,
Otranto Boğazı, İtalya ve Arnavutluk arasında,
Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ve Ege Denizi arasında,
İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Karadeniz arasında.

Körfezler[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz bölgesi şehirlerinde sıcaklık (°C)
	Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık
Marsilya [1]16 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	13	13	13	14	16	18	21	22	21	18	16	14
Barselona [2]18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	13	13	13	14	17	20	23	25	23	20	17	15
Valensiya [3]31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	14	13	14	15	17	21	24	26	24	21	18	15
Napoli [4]31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	15	14	14	15	18	22	25	27	25	22	19	16
Málaga [5]27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	16	15	15	16	17	20	22	23	22	20	18	16
Cebelitarık [6]17 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	16	15	16	16	17	20	22	22	22	20	18	17
Atina [7]27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	16	15	15	16	18	21	24	24	24	21	19	17
Kandiye [8]26 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	16	15	15	16	19	22	24	25	24	22	20	18
Malta [9]3 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	16	16	15	16	18	21	24	26	25	23	21	18
Antalya [10]8 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	14	15	18	21	25	30	34	34	31	26	20	16
Larnaka [11]31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	18	17	17	18	20	24	26	27	27	25	22	19
Mersin [12]^{[ölü/kırık bağlantı]}	18	18	19	22	24	25	27	29	28	26	24	22
Tel Aviv [13]27 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	18	17	17	18	21	24	26	28	27	26	23	20

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
^ Kâtib Çelebi, Kitab-ı Cihannüma, 1648 bk: 360 Yıllık Öykü: Cihannüma 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
^ Ertuğrul Yaman, Eyüp Bacanlı, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2009, s. 35-36

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

5. https://web.archive.org/web/20130915012011/http://www.biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=21&soru_id=4891

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Greenpeace campaign "Defending Our Mediterranean": Threats, Solutions and Photo Petition12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Planblue - Environment and Development in the Mediterranean Region

[:0-1] "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.

[2] Kâtib Çelebi, Kitab-ı Cihannüma, 1648 bk: 360 Yıllık Öykü: Cihannüma 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.

[4] Ertuğrul Yaman, Eyüp Bacanlı, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2009, s. 35-36

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler
Egemen devletler	Arnavutluk Bosna-Hersek Cezayir Fas Fransa Hırvatistan İspanya İsrail İtalya Karadağ Kıbrıs Mısır Lübnan Libya Malta Monako Slovenya Suriye Tunus Türkiye Yunanistan
Sınırlı tanınan devletler	Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Filistin
Bağımlı topraklar	Ağrotur ve Dikelya (BK) Cebelitarık (BK)

g t d Dünya'daki okyanuslar ve denizler
Dünya Okyanusu
Arktik Okyanusu	Amundsen Körfezi Baffin Körfezi Barents Denizi Beaufort Denizi Bering Denizi Beyazdeniz Çukçi Denizi Doğu Sibirya Denizi Grönland Denizi Hudson Körfezi James Koyu Kara Boğazı Kara Denizi Laptev Denizi Lincoln Denizi Prens Gustav Adolf Denizi Peçora Denizi
Atlas Okyanusu	Adriyatik Denizi Akdeniz Alboran Denizi Arjantin Denizi Balear Denizi Baltık Denizi Biskay Körfezi Botni Körfezi Bothnian Denizi Botniya Körfezi Campeche Körfezi Chesapeake Körfezi Danimarka Boğazı Davis Boğazı Ege Denizi Finlandiya Körfezi Fundy Körfezi Gine Körfezi İrlanda Denizi İyon Denizi Karadeniz Karayip Denizi Kelt Denizi Manş Denizi Labrador Denizi Levant Denizi Ligurya Denizi Marmara Denizi Meksika Körfezi Mirtoan Denizi Saint Lawrence Körfezi Takımada Denizi Trakya Denizi Venezuela Körfezi
Hint Okyanusu	Aden Körfezi · Akabe Körfezi · Andaman Denizi · Bali Denizi · Basra Körfezi · Bengal Körfezi · Büyük Avustralya Körfezi · Kambay Körfezi · Kuç Körfezi · Laccadive Denizi · Mozambik Kanalı · Palk Boğazı · Kızıldeniz Malakka Boğazı Spencer Körfezi Süveyş Körfezi Timor Denizi Umman Denizi Umman Körfezi
Büyük Okyanus	Alaska Körfezi Arafura Denizi Banda Denizi Bass Boğazı Bering Denizi Bismarck Denizi Bohai Denizi Bohol Denizi Cava Denizi Camotes Denizi Carpentaria Körfezi Celebes Denizi Ceram Denizi Doğu Çin Denizi Filipin Denizi Flores Denizi Fonseca Körfezi Güney Çin Denizi Japon Denizi Halmahera Denizi Kaliforniya Körfezi Koro Denizi Maluku Denizi Mercan Denizi Ohotsk Denizi Sarıdeniz Savu Denizi Seto İç Denizi Sibuyan Denizi Solomon Denizi St. Vincent Körfezi Sulu Denizi Şili Denizi Tasman Denizi Tayland Körfezi Tonkin Körfezi Visayan Denizi
Güney Okyanusu	Amundsen Denizi Bellingshausen Denizi Davis Denizi Dayanışma Denizi D'Urville Denizi Kozmonotlar Denizi Kral VII. Haakon Denizi Lazarev Denizi Mawson Denizi Riiser-Larsen Denizi Ross Denizi Scotia Denizi Somov Denizi Weddell Denizi
İç denizler ve büyük göller	Aral Gölü Balkaş Gölü Baykal Gölü Büyük Göller Büyük Tuz Gölü Çad Gölü Çilva Gölü Çinghay Gölü Chott Melrhir Hazar Denizi Issık Göl Lut Gölü Namtso Piramit Gölü Salton Denizi Sevan Gölü Tonlé Sap Turkana Gölü Urmiye Gölü Van Gölü
Kategori

Akdeniz Nedir?

Akdeniz Nedir?

Akdeniz Nedir?

Akdeniz

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz'e kıyısı olan ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alt Denizler[değiştir | kaynağı değiştir]

Boğazlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Körfezler[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Köy Taslakları Listesi Kategorisinden Haberler