Öğretmenler Günü, öğretmenlik mesleğini icra eden kimseleri onurlandırmak için çeşitli etkinliklerin düzenlendiği bir kutlama günüdür.

Pek çok ülkede 1994’ten beri her yıl 5 Ekim günü UNESCO tavsiyesiyle Öğretmenler Günü olarak kutlanmaktadır. 5 Ekim günü, 1966 yılında Paris’te gerçekleşen "Öğretmenlerin Statüsü Hükümetlerarası Özel Konferansı"nın sona erip UNESCO temsilcileri ile ILO tarafından "Öğretmenlerin Statüsü Tavsiyesi"nin oy birliği ile kabul edilişinin yıl dönümüdür. Kendi kültürel ve tarihî özelliklerine, okul tatil günlerine göre çeşitli ülkelerde farklı tarihler Öğretmenler Günü olarak belirlenmiştir. Örneğin 12 Arap ülkesinde (Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Fas, Katar, Libya, Mısır, Suudi Arabistan, Tunus, Umman, Ürdün, Yemen) her yıl 28 Şubat günü Öğretmenler Günü olarak kutlanmaktadır. Türkiye'de her yıl 24 Kasım günü Öğretmenler Günü olarak kutlanmaktadır. Mustafa Kemal Atatürk'ün başöğretmen olduğu 24 Kasım günü, 1981 Atatürk Yılı'nda Kenan Evren tarafından Öğretmenler Günü olarak ilan edilmiştir.^[1]

Öğretmenler Günü'nün tatil olup olmadığı da ülkesine göre değişir.

Öğretmenler Günü'nü kutlayan ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan'da her sene 5 Ekim günü Uluslararası Öğretmenler Günü olarak kutlanıyor.^[2]

Avustralya[değiştir | kaynağı değiştir]

Avustralya'da Öğretmenler Günü Ekim ayının son cuma gününde kutlanır.^[3] UNESCO tarafından Dünya Öğretmenler Günü olarak kutlanması tavsiye edilen 5 Ekim'de Avustralya'da genellikle okullar tatil olduğu için ekim ayının son cuma günü Öğretmenler Günü olarak kabul edilmiştir.^[3]

Çekya[değiştir | kaynağı değiştir]

Evrensel eğitimin ilk savunucularından Jan Amos Comenius’un doğum yıldönümü olan 28 Mart günü Öğretmenler Günü olarak kutlanır.

Hindistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Hindistan Öğretmenler Günü'nü 5 Eylül'de kutlar. Bu, eski Hindistan devlet başkanı ve öğretmeni Dr. Sarvepalli Radhakrishnan'ın doğum günüdür. Dr. Radhakrishnan 1962'de Hindistan cumhurbaşkanı olunca bazı öğrencileri ve arkadaşları onun doğumgününü kutlamalarına izin vermesi konusunda kendisine isteklerini danışmıştır. Dr. Radhakrishnan da yanıt olarak "Benim doğum günümü ayrıca kutlamak yerine, 5 Eylül Öğretmenler Günü olarak kutlansa bu benim kendi gurur ayrıcalığım olur." demiştir.

Bu gün Hindistan'da tatil değildir. Bu gün bir kutlama günü olarak kabul edilip öğrenciler normal bir günmüş gibi okula gelir; olağan etkinlikler ve dersler, kutlama aktiviteleriyle birlikte teşekkür ve hatırlama da içerir. Bazı okullarda bu günde öğretmenlerin sorumluluklarını son sınıf öğrencileri alarak öğretmenlerinin kıymetini bildiklerini onlara gösterir.

Geleneksel olarak, Hintler öğretmenlere çok büyük bir saygı ve onur barındırmışlardır. Eski bir Hint'in söylediğine göre (genellikle öğrencilere öğretilir) öğretmeni 3. sırada sıralar, Tanrı'dan bile önce: Anne, Baba ve Öğretmen Tanrı'dır anlamında "Maata, Pitha, Guru, Daivam". Bir beyitin (doha) söylemi Guru Govind doou khare kake lagon paai? Balihari guru aap ki Govind deeo batai, ne göre "İlk selamımı kime vermem gerektiği konusunda içinden çıkılmaz bir durum içindeyim: Öğretmen mi yoksa Tanrı mı. Beni Tanrı'yı bilmem konusunda aracılık edecek kişi olan öğretmeni seçmeliyim." Başka bir örnek olarak, Hinduizmin kutsal kitabının orta kısımlarında "Guru Bramha, Guru Vishnu, Guru devo Maheshwaraha - Gurusakshath parabramha tasmai shree gurve namaha," der, çevirisiyse "Öğretmen üçlü birliktir. Öğretmenin kendisi Tanrı'nın önündeki belirtidir." Öğretmen her çocuğa her kimseye bilgi vermekle kalmaz onun annesi görevini de üstlenmiş olur.

İran[değiştir | kaynağı değiştir]

Murtaza Mutahhari'nin öldürülüşünün yıldönümü olan 2 Mayıs günü Öğretmenler Günü'dür.

Kıbrıs[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Öğretmenler Günü, Millî Eğitim ve Kültür Bakanlığının kararları doğrultusunda Türkiye'de de geçerli olan 24 Kasım tarihinde kutlanmaktadır. Bununla beraber Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası ve Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası, bunun Türkiye'de dönemin askerî rejiminin kararı olduğuna ve 5 Ekim'in daha evrensel bir nitelik taşıdığına işaret ederek kutlamalarını 5 Ekim günü gerçekleştirmektedirler.^[4][5]

Malezya[değiştir | kaynağı değiştir]

Malezya'da Öğretmenler Günü (Malezyaca: Hari Guru) 16 Mayıs'ta kutlanır.

Peru[değiştir | kaynağı değiştir]

1953’ten bu yana 6 Temmuz günü resmi olarak Öğretmenler Günü’dür. Peru’nun bağımsızlığını kazanmasından sonra 6 Temmuz 1822’de kabul edilen bir yasa ile ülkedeki ilk öğretmen okulunun kurulması sebebiyle 6 Temmuz günü seçilmiştir.

Slovakya[değiştir | kaynağı değiştir]

Jan Amos Comenius’un doğum yıldönümü olan 28 Mart günü Öğretmenler Günü olarak kutlanır.

Türkiye[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye’de her yıl 24 Kasım, Öğretmenler Günü olarak kutlanır. Bu, Atatürk Yılı ilan edilen 1981 yılında 12 Eylül Askerî İdaresi tarafından başlatılmış bir uygulamadır.

24 Kasım 1928, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün "Millet Mektepleri'nin Başöğretmenliği"ni kabul ettiği gündür. Bakanlar Kurulu, Mustafa Kemal Atatürk'e "Millet Mektepleri Başöğretmenliği" unvanını 11 Kasım 1928'de yaptığı toplantıda vermiş ve bu unvan, 24 Kasım'da Millet Mektepleri Talimatnamesi'nin yayımlanması ile resmîleşmişti. Atatürk'ün 100. doğum yıl dönümü olan 1981 yılında onun "başöğretmen" oluşunun yıl dönümlerinin ülke çapında Öğretmenler Günü olarak kutlanmasına karar verildi. 26 Şubat 1981'de Resmî Gazete'de yayımlanan "Öğretmenler Günü Kutlama Yönetmeliği" ile Öğretmenler Günü'nün amaçları, kutlama komitelerinin görev, yetki ve sorumlulukları ve kutlama gününe ilişkin esaslar belirlendi.^[6]

24 Kasım'ı Öğretmenler Günü ilan eden dönemin Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, ilk 24 Kasım kutlama mesajında öğretmenlere şöyle seslendi:

"Sevgili Öğretmenler, 24 Kasımlar sadece Öğretmenler Günü olarak anılmasın, bu gün aynı zamanda en büyük öğretmen Atatürk'ün ideallerinin gerçekleşmesi günü de olsun. Ayrıca bu gün; birlik, beraberlik ve bütünlük içinde yarının Türk çocuklarının Atatürk'ün özlediği şekilde yetiştirildiklerinin de ant günü olsun. Bu vesile ile hepinize mutlu ve aydınlık yarınlar diler, sevgiler sunarım."^[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Öğretmenler Günü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• 5 Ekim 1966’da Hükümetlerarası Özel Konferans tarafından kabul edilen “Öğretmenlerin Statüsü Tavsiyesi” metni