Bir Çevresel Yönetim Sistemi (Environmental Management System / EMS) "özel çevresel performans bilgilerinin bir firmanın iç ve dış paydaşlarına izlenmesi, özetlenmesi ve raporlanması ve personel eğitimi için prosedürleri ve süreçleri birleştiren bir sistem ve veri tabanıdır".^[1] Bir EMS tabanlı en yaygın kullanılan standart, Uluslararası Standardizasyon Örgütü (International Organization for Standardization / ISO) 14001'dir.^[2] Alternatifler arasında EMAS mevcuttur .

Bir çevresel yönetim bilgi sistemi (Environmental Management Information System / EMIS) veya Çevresel Veri Yönetim Sistemi (Environmental Data Management System / EDMS), bir şirketin genel çevresel yönetim sisteminin bir parçası olarak çevresel verileri izlemesi için kullanılan bir bilgi teknolojisi çözümüdür.

Hedefleri[değiştir | kaynağı değiştir]

EMS'nin hedefleri, uyumu arttırmak ve israfı azaltmaktır:^[3]

• Uyum, asgari yasal standartlara ulaşma ve bunu sürdürme eylemidir. Uyumlu olmadıkça şirketler para cezaları alabilir, devlet müdahalesi gerçekleşebilir veya çalışamayabilirler.
• Atık azaltma, çevresel etkiyi azaltmak için uyumun ötesine geçer. EMS, çevre politikalarının geliştirilmesine, uygulanmasına, yönetilmesine, koordine edilmesine ve izlenmesine yardımcı olur. Atık azaltma, tasarım aşamasında kirlilik önleme ve atık minimizasyonu yoluyla başlar. Yaşam döngüsü sonunda atıklar geri dönüşümle azaltılır.^[1]

Bu hedeflere ulaşmak için, çevresel yönetim sistemlerinin seçimi tipik olarak belirli bir kriter grubuna tabidir: yüksek frekanslı verileri idare etmek için kanıtlanmış bir yetenek, yüksek performans göstergeleri, verilerin şeffaf kullanımı ve işlenmesi, güçlü hesaplama motoru, özelleştirilmiş faktör yönetimi, çoklu Entegrasyon yetenekleri, iş akışlarının otomasyonu ve QA süreçleri ve derinlemesine esnek raporlama.

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir çevresel yönetim sistemi (EMS):^[2]

• Çevresel performans ve bilgiyi (temel olarak "tasarım, kirlilik kontrolü ve atıkların azaltılması, eğitim, üst yönetime raporlama ve hedeflerin belirlenmesi") geliştirmek için bir araç olarak veya süreç olarak hizmet eder
• Bir kuruluşun çevresel işlerini yönetmenin sistematik bir yolunu sağlar
• Kurumun genel yönetim yapısının, ürünlerinin, hizmetlerinin ve süreçlerinin çevre üzerindeki anlık ve uzun vadeli etkilerini ele alır. EMS bir kuruluştaki politikaları planlama, kontrol etme ve izlemeye yardımcı olur.^[4]
• Kaynakların tahsisi, sorumluluk verilmesi ve uygulamaların, prosedürlerin ve süreçlerin devam eden değerlendirmelerinin yapılması yoluyla kuruluşlara çevresel kaygıları ele almaya sıralama ve tutarlılık kazandırır
• Yönetimden ve çalışanlardan çevresel satın alımlar yaratır ve hesap verebilirlik ve sorumluluk sağlar.
• Amaçlara ve istenen performansa ulaşmak için gerek eğitim için çerçeve belirler.
• Bir ürünün veya hizmetin etkisini, önemini, önceliklerini ve hedeflerini daha iyi belirlemek için yasal gereklilikleri anlamaya yardımcı olur.
• Sistemin sürekli iyileştirilmesine ve istenen sonucu elde etmek için politika ve hedeflerin uygulanmasına odaklanmaktadır. Bu aynı zamanda gelecekteki fırsatları bulmak için EMS'nin incelenmesine ve denetlenmesine yardımcı olur.
• Yüklenicileri ve tedarikçileri kendi EMS'lerini oluşturmaya teşvik eder.
• Doğrudan yükleme yoluyla federal, eyalet ve il hükümetindeki çevre kuruluşlarına e-rapor göndermeyi kolaylaştırır.

EMS modeli[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir EMS bir Plan-Yap-Kontrol Et-Harekete geç Döngüsünü (veya PDCA Döngüsü) izler. Diyagram önce bir çevre politikası geliştirme, EMS'yi planlama ve ardından onu uygulama sürecini göstermektedir. İşlem ayrıca sistemi kontrol etmeyi ve bunun üzerinde hareket geçmeyi de içerir. Model süreklidir, çünkü EMS bir kuruluşun sistemi sürekli olarak gözden geçirip revize ettiği sürekli bir gelişme sürecidir.^[6]

Bu model, üretim tesislerinden hizmet endüstrisine ve devlet kurumlarına kadar geniş bir yelpazedeki organizasyonlar tarafından kullanılabilecek bir modeldir.

Akreditasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevresel Veri Yönetim Sistemleri (EDMS), performans standartları ve test prosedürleri için İngiltere Çevre Ajansı İzleme Sertifika Programı (UK Environment Agency's Monitoring Certification Scheme / MCERTS) kapsamında akredite edilebilir.^[7]

Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Intelex çevre ve sürdürülebilirlik yönetimi yazılımı2 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• EtQ iş akışı tabanlı çevresel yönetimi yazılımı30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• NEMS çevresel yönetim süiti24 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Emisoft'un çevresel yönetim, raporlama ve uyumluluk platformu28 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Medgate çevresel yönetimi yazılımı26 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• MonitorPro çevresel veri yönetim sistemi12 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• EsDat çevresel veri yönetim sistemi12 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Enviance yasal uyum sistemi12 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• ERA Environmental'ın çevresel yönetim sistemi12 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Eko-Yönetim ve Denetim Şeması
• Çevresel kaynak yönetimi
• Endüstriyel ekoloji
• ISO 14000
• Yaşam döngüsü değerlendirmesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Literatür[değiştir | kaynağı değiştir]

• Boiral, O 2007, ‘Corporate Greening Through IS0 14001: A Rational Myth?’, Organisation Science, vol. 18, no. 1, pp. 127–146.
• "ISO 14001 environmental management systems". 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
• Clements, R.B 1996, Complete Guide to ISO 14000, Prentice Hall, Upper Saddle River.
• Florida, R., & Davison, D. (2001). Gaining from green management: Environmental management systems inside and outside the factory. California Management Review, 43 (3), 64-85.
• "Summary of CIP-Concept". 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
• Melnyk, Steven A.; Robert P. Sroufe & Roger Calantone (2003). "Assessing the Impact of Environmental Management Systems on Corporate and Environmental Performance". Journal of Operations Management. 21 (3): 329–51. doi:10.1016/S0272-6963(02)00109-2.
• Sroufe, Robert. "Effects of Environmental Management Systems on Environmental Management Practices and Operations." Production and Operations Management. 12-3 (2003): 416-431.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• ISO 14000 şartları26 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.