Yunanistan tarihi dizisinin bir parçası
Neolitik Yunanistan Neolitik Yunanistan
Yunan Tunç Çağı Pelasg Hellas Kiklad Girit Miken
Antik Yunanistan Yunan Karanlık Çağı Arkaik Yunanistan Klasik Yunanistan Helenistik Yunanistan Roma Yunanistanı
Orta Çağ Yunanistanı Bizans Yunanistanı Frank ve Latin devletleri
Erken Modern Yunanistan Kandiye Krallığı Venedik İyonyası Osmanlı Yunanistanı
Modern Yunanistan Yedi Ada Cumhuriyeti Yunan İsyanı Birinci Helen Cumhuriyeti Yunanistan Krallığı Ulusal Bölünme İkinci Helen Cumhuriyeti Metaksas Rejimi Mihver işgali (İşbirlikçi yönetim, Özgür Yunanistan) Yunan İç Savaşı Askerî cunta Üçüncü Helen Cumhuriyeti
İlgili maddeler Adlar Anayasa Askeriye Ekonomi Sanat
g t d

Yunanlar tarih boyunca farklı farklı milletlerce çok çeşitli etnonimlerle anılmıştır. Türkçede Rum (kökeni Roma), Yunan (kökeni İyonya) kelimeleri bu halkı tanımlarken eş anlamlı olarak kullanılır. Bu halkın kendileri için en çok kullandıkları etnonimse Helen (Grekçe: Ἕλληνες, /ˈhel.lɛː.nes/; Yunanca: Έλληνες, /ˈe.li.nes/) kelimesidir. Helen ismi Türkçeye Helenistik Dönem gibi kullanımlarla geçmiştir. "Grek" (Latince: Graeci) kelimesiyse antik Romalılar tarafından onlara verilen bir ad olup buradan Avrupa dillerine girmiştir. Grek kelimesi Türkçede bazen Antik Yunanistan'dan bahsederken kullanılır.

İsimlerin tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanların Antik mitolojilerindeki ilk atası Helen, Helen adının kökeni sayılmıştır. Onun soyundan gelen Aiollular, Dorlar, Akalar ve İyonlar, esas Yunan boylarına ve Yunancanın Yunanistan ve Anadolu'de konuşulan ve konuşulmuş şivelerine karşılık gelir.

İlk Yunanca konuşan halk olan Mikenler ya da tarihçilerin verdiği adla Miken-Akalar ya Cilalı Taş Devri'nde ya da Tunç Devri'nde bir dönem günümüz Yunanistan'ına girdi. Homeros, M.Ö. 12.-11. yüzyılda gerçekleştiği düşünülen Truva Savaşı döneminde baskın boyun "Akalar" olduğunu söyledi,^[1] Helenler adını da Teselya'da yaşamış görece küçük bir boy için kullandı. Önemli bir Yunanca konuşan topluluk olan Dorlar yaklaşık olarak o dönemde ortaya çıktı. Yunan geleneğine göre Grekler, Truva Savaşı'ndan sonra Helenler olarak adlandırılmıştı. Antik Yunanlar için Helen olabilmek, medeni olabilmenin bir kıstasıydı ve kendilerinden olmayan her halka (Persler gibi büyük ve güçlü medeniyetler kurmuş bile olsalar) onları aşağılamak amacıyla "barbar" diye hitap ettiler.

Romalılar Güney İtalya'daki Yunan kolonicilerle ilk karşılaştıklarında onlara geldikleri Graea adlı küçük bir şehir nedeniyle Graealılar anlamında Graeci dediler, sonra bu adı tüm Yunanlar için kullanmaya başladılar ve bu kelime Yunanların tüm Avrupa dillerindeki adının kökeni oldu. Persler, onlara Batı Anadolu sahillerine koloniler kurmuş bir Yunan topluluğu olan İyonlara hitaben Yauna adını verdiler. Bu ad, Türkçe'deki "Yunan" adının kökeni olduğu gibi Arapça'ya (يونانيون, Yevnânûn), İbranice'ye (Yevanim, יוונים‎) ve Hindistan'da konuşulan çeşitli dillere (Yona ve benzeri şekillerde) de girmiştir. Yunanlar için diğer hepsinden farklı bir ad, Gürcüce'de kullanılan Berdzeni (ბერძენი) adıdır.

Yunanlar, Geç Antik Çağ'da (M.Ö. 3.-7. yy. civarı) kendilerinden Graikoi (Grekçe: Γραικοί, "Grekler") ve/veya Rhomaioi/Romioi (Yunanca: Grekçe: Ῥωμαῖοι/Yunanca: Ῥωμηοί/Yunanca: Ρωμιοί, "Romalılar/Rumlar") olarak bahsetmeye başladı. Bu son ad, M.Ö. 212'den sonra neredeyse tüm Yunanlar Roma vatandaşı olduğu için kullanımdaydı. Helen adı, I. Theodosius'un Roma'ya Hristiyanlığı getirmesinin ardındançok tanrılı/pagan inançlara inananlar için kullanıldı.

Yunanistan'ın diğer dillerdeki adları[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu Avrupa dilinde ve bu dillerden etkilenmiş diğer dillerde Yunanistan için kullanılan adlar, Romalıların sırasıyla bölge ve halk için kullandığı Latince Graecia ve Graecus kelimelerinden türemiştir:

• Afrikanca: Griekeland
• Almanca: Griechenland
• Arnavutça: Greqia
• Baskça: Grezia
• Belarusça: Грэцыя (Hretsıya)
• Boşnakça: Grčka
• Bulgarca: Гърция (Gǎrtsiya); Antik Yunanistan'dan bahsederken Елада (Elada) adı da bazen kullanılır.
• Çeçence: Греци (Gretsi)
• Çekçe: Řecko
• Çerokice: ᎪᎢᎯ (Goihi)
• Çuvaşça: Греци (Gretsi)
• Danca: Grækenland,
• Esperanto: Grekujo
• Estonca: Kreeka
• Felemenkçe: Griekenland
• Fince: Kreikka
• Filipince: Gresiya
• Fransızca: Grèce
• Frizce: Grikelân
• Galce: Groeg
• İngilizce: Greece
• İrlandaca: An Ghréig
• İspanyolca: Grecia
• İsveççe: Grekland
• İtalyanca: Grecia
• İzlandaca: Grikkland
• Japonca: ギリシャ (Girişa)
• Katalanca: Grècia
• Kazakça: Грекия (Grekiya)
• Kırgızca: Грекия (Grekiya)
• Kmerce: ក្រិច (Krech)
• Korece: 그리스 (Geuriseu)
• Korniş: Pow Grek
• Lehçe: Grecja
• Letonca: Grieķija
• Litvanca: Graikija
• Macarca: Görögország
• Makedonca: Грција (Grcija)
• Maltaca: Greċja
• Nahuatl: Grecia
• Özbekçe: Gretsiya
• Portekizce: Grécia
• Rumence: Grecia
• Rusça: Греция (Gretsiya)
• Seylanca: ග්රීසිය (Grisiya)
• Sırp-Hırvatça: Грчка/Grčka
• Slovakça: Grécko
• Slovence: Grčija
• Somalice: Giriiga
• Tayca: กรีซ (Krīt)
• Tatarca: Греция (Gretsiya)
• Ukraynaca: Греція (Hretsiya)
• Ulahça: Gãrtsia
• Yunanca: Γραικία (Grekía, nadir ya da kullanımdan düşmüş)

Öte yandan Batı, Orta ve Güney Asya dillerinde "yun" veya "ywn" kökünden gelen isimler kullanılır. Bu kelimeler, Antik Yunan'da Anadolu için kullanılmış İyonya adından ve İyon Uygarlığından gelir:

• Arapça: يونان‎ (Yūnān)
• Aramice: ܝܘܢ‎ veya יון (Yawān, Yawon)
• Azerice: Yunanıstan
• Ermenice: Հունաստան (Hunastan) ya da eskiden Յունաստան (Yunastan)
• Farsça: یونان‎ (Yūnān)
  • Eski Farsça: 𐎹𐎢𐎴 (Yauna)
• Hintçe: यूनान (Yūnān)
• İbranice: יוון‎ (Yavan)
• Kürtçe: Yewnanistan‎
• Malayca/Endonezyaca: Yunani
• Nepalce: यूनान (Yūnān)
• Urduca: یونانی‎ (Yūnān)
• Sanskritçe: यवन (Yavana)
• Tacikçe: Юнон (Yunon)
• Türkçe: Yunanistan
• Türkmence: Ýunanystan

Üçüncü yaygın isim kökeniyse "Hellas" kökünden gelir ve dünyanın farklı farklı yerlerindeki az sayıda dilde kullanılır. Yunancanın kendisi bunlardan birisidir:

• Çince: 希臘/希腊 (Pinyin: Xīlà; Jyutping: hei1 laap6)
• Hawaii dili: Helene
• İtalyanca: Ellade (nadir kullanım)
• İspanyolca: Hélade (nadir kullanım)
• Norveççe: Hellas
• Ulahça: Elladhã
• Vietnamca: Hy Lạp
• Yunanca: Ελλάς (Ellás) ya da Ελλάδα (Elládha)

Farklı varyasyonlar:

• Gürcüce: საბერძნეთი (Saberdzneti)
• Lazca: Xorumona (ხორუმონა)
• Orta Farsça: 𐭧𐭫𐭥𐭬𐭠𐭣𐭩𐭪𐭩‎ (Hrōmāyīg)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]